BERÇEM CÛDÎ

Kobanê – Rêveberiya demkî ya Sûriyeyê ku di destê HTŞ’ê ya cîhadîst de ye, di nava nakokî û tevliheviyên li Sûriyeyê tên jiyîn de gavên bi nakok diavêje. Çawa ku li ser bingehek ne guncav ragihand ku dê hilbijartinên meclîsa gel a Sûriyeyê bên çêkirin, Ajansa Sûriyeyê ya Fermî SANA ragihand ku dê sererastkirinê di avahiya xwe ya ajansê de bide çêkirin. SANA’yê got ku li ba zimanên Tirkî, Fransî, Ispanî û Ingilîzî, dê zimanê Kurdî jî êdî bê bikaranîn. Ev gavê ku ji aliyê SANA ve hatiye avêtin, di qada çapemeniyê ya Sûriyeyê de gelek pirs û nakokî bi xwe re ava kir.

Rojnemevan Dîcle Ehmed ku di heman demê de edîtora Ajanas Nûçeyan A Hawar (ANHA) ye, piştperdeya vê siyasetê nirxand.

‘Hêzên desthildar ziman û çanda civakê li dijî wê bikar tîne’

Dîcle Ehmed di destpêka nirxadinên xwe de anî ziman ku hêzên desthiladar di nîşandana polîtîkeyên xwe de ragihandinê mîna amûrek bikar tîne û wiha got: “Hêzên desthilatdar ji bo ku bikaribin bandora xwe li ser gel û civaka hikum dikin biteysînin, gelek rêbazên cur be cur bikar tînin. Bê guman ev hêz bi riya şerê taybet û hîn siyasetan, civakê dikin bin kontrol û desthilatdariya xwe. Em dizanin ku civak bi çand û zimanê xwe hene. Ji bo vê jî hêzên desthilatdar çand û zimanê civakê di siyaseta xwe de bikar tînin ku ev yek jî bi riya ragihandin û çapemeniyê pêk tê.”

‘Polîtîkayên taybet dimeşîne’

Dîcle Ehmed anî ziman ku ew vê yekê ji siyaseta dewleta Tirk dizanin û van rêbazan wiha vegot: “Beriya ku deveran dagir bike ango êrîşekê pêk bîne, yekser propagandaya xwe dike û raghandinê wek alaveke birêvebirina şerê xwe bikar tîne. Wekî din jî dewleta Tirk gelek rêbazan bikar tîne, bi taybetî ji bo ku gelê Kurd ê Bakurê Kurdistanê di warê çand û ziman de bixapîne gelek polîtîkeyên taybet dide xebitandin da ku polîtîkayên xwe bikar bîne.”

‘Dewleta Tirk û hikûmeta veguhêz xwedî heman siyasetê ne’

Dîcle Ehmed bal kişand ser polîtîkeyên dewleta Tirk yên di heman çarçoveyê de û nirxandinên xwe wiha berdewam kir: “Dewleta Tirk li Bakurê Kurdistan û Tirkiyeyê bi ziman û çanda me polîtîkeyên xwe li dijî me bicîh tîne. Mînaka vêya ku herî şênber e jî, qanalên TRT’ê ne. Qanalên TRT’ê bi zimanê Kurdî êrîşî gelê Kurd dike ku siyaseta wan diyar e. Niha em dibînin ku heman siyaset û rêbaz di Sûriyeyê de jî xwe dide der. Rêjîma Baasê jî di heman pozîsyonê de bû, li ser raghandina Sûriyê mirov digot qey Sûriye di aramî û aştiyê de dijî û şer, komkujî û koçberî tuneye. Piştî Rêjîma Baasê hilweşiya û hikûmeteke veguhêz hat ser desthilatdariyê, em dibînin ku heman nêzikatî derket holê. Bûyer û komkujiyên ku li peravên Sûriyeyê û Suweydayê rû dan û di encamê de bi hezaran Elewî û Durzî hatin qetilkirin, li ser raghandina Sûriyeyê ya fermî nehatin belge û rojevkirin. Berovajî wê, rastî hat veşartin û heta behsa wê jî nehat kirin.”

‘Li dijî rasteqîniya ragihandina me dezgehên cuda tên pêşxistin’

Dîcle Ehmed behsa gavê ku ji aliyê SANA’yê ve hatiye avêtin kir ku wiha anî ziman: “Ragihandina me ya azad li ser hîmên demokratîk, çanda jiyana hevbeş, yekîtiya gelan û azadiya jin birêxistin dike. Di heman demê de hemû pêkhateyên di Bakur û Rojhilatê Sûriyê de bi ziman û çanda xwe ya resen xwe îfade dikin û jiyan dike ku ev yek jî di weşanên me de xuya dike û xwe dide der. Lê em dibînin ku li dijî vê siyaseta me hewildanên cidî hene ku vê yekê li dijî me bikar bînin. Dixwazin zimanê me bi rêbaz û hişmendiya xwe li dijî me bikar bînin. Bi taybetî jî niha ragihandina Sûriyeyê sererastkirinekê di xebatên xwe de çêdikê ku tê gotin wê di ajansa xwe ya Fermî SANA de û hemû beşên wê de, êdî zimanê Kurdî jî were bikaranîn. Ev gav ji bo xapandina gelên Bakur û Rojhilatê Sûriyê ye û em bawerin ev siyaset weke dewleta Tirk e ku dê zimanê me li dijî me bikar bînin. Çawa ku TRT xizmeta desthilatdariya dewleta Tirk dike, dê SANA jî heman polîtîkeyê bikar bîne.”

‘Bikaranîna zimanê Kurdî xefikeke zelal e’

Dîcle Ehmed destnîşan kir ku bikaranîna zimanê Kurdî ya di dezgehên ragihandinê yên Sûriyeyê de, xefik e û wiha dirêjî da axaftina xwe: “Çand û zimanê Kurdî dewlemend e û xwedî hebûneke resen û gelek kevnar e. Gelê me jî têgihîştî û di ferqa siyaseta hêzên desthildar de ye. Lewra jî ez bawer dikim ku wê nekevin xefika hikûmeta veguhêz a Sûriyeyê. Jixwe hemû pêkhateyên niha li Sûriyeyê dijîn hebûn, reng, ziman û çanda xwe di ragihandina me ya azad û demokratîk de dibînin. Esas çawa ku li ser rûyê erdê tabloyeke ji hevgirtin û yekîtiya çand û zimanên pêkhateyên herêmê hatiye avakirin, heman tişt li ser ragihandina me jî derdikeve pêş û xuya dike. Ji bo vê jî gelê Sûriyê bi riya ragihandina me hawar, bangawazî û daxwazên xwe tînin ziman, êdî baweriya wan jî bi siyaseta me heye ku xebata me xizmeta wan dike.”

‘Li dijî bêdengiya rastiyê emê xet û rêgezên xwe biparêzin’

Rojnemevan Dîcle Ehemd di dawiya axaftina xwe de da zanîn ku ewê rêgez û xeta xwe biparêzin û wiha got: “Ji bo ku em xet, rêgez û pîvanên xwe biparêzin, me jî di oxira dengê rastiyê de gelek hevalan xwe ji dest dan. Heta niha jî em vê mîrateyê diparêzin û erka xwe bicîh tînin. Lê mixabin SANA, televîzyona Sûriyeyê û gelek dezgehên din jî nebûne dengê gelê Sûriyeyê û şoreşa wan berovajî wê, bûne deng û amûra hikûmeta desthilatdar. Ji bo vê jî divê gelê me nekeve vê xefkê û ji xwe jî dizanin ku hikûmeta demkî ya Sûriyeyê rûyê veşartî yê dewleta Tirk e. Ji bo vê jî bila berê gelê me û yê Sûriyeyê jî li ser ragihandina me be ku di her şert û mercan de wê her tim bibe dengê wan.”