RECAA HEMÎD REŞÎD

Bexda- Bi destpêkirina çalakiyên pêngava 16 rojî yên têkoşîna dijî tundiya li ser jinan, Hevgirtina NADA’yê li Iraqê bi rêxistin û torên jinan ên navxweyî û herêmê re, di 28’ê Mijdarê de, li navenda Bexdayê, xwepêşandanek li dar xist. Armanca xwepêşandanê balkişandina ser şêwazên tundiya li dijî jinan bû daxwaz kirin ku demildest zagonên mafên jinan diparêzin werin sererastkirin.

Beşdaran daxwaz kirin ku guherîna di Zagona Rewşa Kesane de hatiye kirin, werin rakirin û zagonên pêşîlêgirtina tundiya malbatê werin derxistin. Destnîşan kirin ku divê demildest zagonên parastina mafên jinan û zarokan dikin, werin sererastkirin û ji bo aramiya malbatên Iraqê xebat bên kirin. Beşdaran dirûşm berz kirin û tundiya li hemberî jinan şermezar kirin.

‘Divê rizaya jinan bê girtin’

Nûnera Hevgirtina NADA’yê ya li Iraqê Buşra Ebû Eys daxwaza rakirina bendên paşverû yên di zagona Rewşa Kesana ya hejmar 188’an kir. Da zanîn ku divê rizaya jinan di dema guherîna peymana zewacê de li gorî kodên dadgehê bê girtin. Her wiha bikaranîna van guherînan bê rizaya jinan binpêkirina mafê zagonî û civakê ye. Buşra Ebû Eys bang li parlamentoya nû ya Iraqê kir ku bi armanca parastina aramiya malbatên Iraqê û çareserkirina sedemên rasterast asta zêdebûna tundiya li dijî jinan û zarokan divê ji nû ve li ber çavan derbas bikin. 

Zagonên ji bo bihêzkirina jinan

Rêveberiya bicihkirina Tora Jinên Iraqê Emel Kabeşî diyar kir ku Iraqê di salên borî de qonaxên cuda yên tundiyê dîtiye, giraniya wî barî li ser milên jinan bûye û got: “Jinan daxwaz kirin ku li dijî her cureyê tundiyê divê piştevaniya jinên Iraqê were kirin. Jin bi riya zagonên ku mafên wan digrin bin temînatê û wan ji binpêkirinan diparêzin, mafên xwe bi dest bixin.”

Sekretera Baskê Jinên Iraqê Şemîran Merûkî îfade kir ku ev nerazîbûn peyamên girîng dihilgire. Destnîşan kir ku divê li cihê guherîna Zagona Rewşa Kesane, zagonên ku pêşî li tundiya malbatê digrin werin derxistin û jin û malbatên Iraqê bên parastin.”

Daxwaza derxistina zagonên ku mafên jinan diparêzin

Berpirsa Tora Pêşerojê Alya Hesên diyar kir ku lidarxistina xwepêşandanê beşek ji çalakiyên pêngava 16 rojî ya têkoşîna li dijî tundiya li ser jinan bûye. Guherîna zagonên heyî û derxistina zagonên nû, pêngaveke sererastkirina hegirtina malbatên Iraqê û bihêzkirina jinan e.

‘Hemû jin rastî tundiya sîstematîk tên’

Çalakvana jin a rêxistina Azadiya Jinan, Bîda Abdulkerîm anî ziman ku pêwistî bi berdewamiya pêşîlêgirtina tundiya li dijî jinan heye û got: “Ew tundiya ku jin li Xeza û Sûdan rastî wê tên, beşek ji tundiya sîstematîk a dijî jinan li seranserî herêmê ye. Zagona Rewşa Kesane jinan ji mafê dayîktiyê bêpar dike. Her wiha da zanîn ku hewldanên jinan ên ji bo parastina mafên xwe û li dijî her cureyê tundî û cudakariyê didome.

Hêjayî bibîrxistinê ye, pêngava navneteweyî ji bo pêşîlêgirtina tundiya li dijî jinan a 16 rojan ji 25’ê Mijdarê heta 10’ê Kanûnê roja Cîhanî ya Mafê Mirovan dê bidome. Pêngava Îsal bi dirûşma ‘Ji bo bidawîanîna tundiya dîjîlat li dijî hemû jin û zarokên keç hev bigrin’ bal kişand ser pêwistiya pêşîgirtina şêwazên tundiyê dîjîtal.