Di 1'ê Gulana sala 1886'an de li Amerîkayê zêdetirî 340 hezar karkeran dest ji kar berdan û grev ragihandin. Piştî çend rojek polîsan di 4'ê Gulanê de li bajarê Haymarketê de êrîşî ser karkeran kirin û gelek karkeran jiyana xwe ji destdan. Di sala 1889'an de Kongreya Karkeran a Navneteweyî hat lidarxistin. Di kongreya ku 400 delege tê de beşdar bûyîn de biryara dema kar a 8 saetî di rêza yekem de cih girt. Kongreyê jî daxwaza nûnerê karkerên Bordeauxê Lavîgne erê kir û 1'ê Gulana sala 1890'î wek roja karberdan û pîrozkirina roja kedkaran a cîhanê hat qebûlkirin.

Roja 1'ê Gulan li Iraqê

Di sala 1920'an de piştî rûxîna dewleta Osmanî û avabûna dewleta Padişahtî ya Iraqê, pêşî li çalakiyên karkeran dihate girtin. Herçendî ku Hizba Komunîst a Kurdistan di sala 1934'an de hatibe damezrandin, lê rê nedihat dayîn ku bi awayek serbest roja 1'ê Gulanê pîroz bikin. Ji bo wê bi awayek veşartî di nava rêxistinên xwe de vê rojê bibîr dianî.

Di sala 1958'an de General Ebdulkerîm Qasim li Iraqê bi derbeya leşkerî dawî li hikûmraniya padişahtî anî û sîstema padîşahtî vegerand sîstema komarî. Cara yekem 1'ê Gulanê di sala 1959'an de bi awayek serbest wekî roja karkeran li Bexdayê bi beşdarbûna hezaran kes hate pîroz kirin.

Li Tirkiyê teşeronî

Li Tirkiyeyê dîroka pergala taşeronê ji avakirina komarê de dest pê dike, di sala 1926'an de ji bo berpirsiyariya mutahîtan Qanûna Deyn hat sazkirin, ev tişt jî nîşaneya pergala taşeronê bû. Di sala 1950 de navê taşeronê bû "navbeynkarî". Di sala1971’ê de jî ev pergal bi navê "karmendên din" hat binavkirin. Niha li gorî qanûna kar a sala 2003'an de wekî bi navê “karderên binî" hat binavkirin. Taşeronî, wekî îstîhdamê tê dîtin û ne tenê qadên taybet, di qadên cemaweriyê de jî hat pêş xistin. Bi rêbaza taşeronê mafê karkeran tê binpêkirin û rêxistinbûna wan a sendîkabûnê ji holê tê rakirin. Hejmara karkerên taşeronê zelal nayê zanîn. Bi taşeronê, karker bê sendîka, bê sîgorte û ji mûçeyên asgarî kêmtir tên xebitandin. Bi wê armancê daxwaz dikin ku maliyeta kedê daxin asta herî jêr. Bêtir karkerên jin di qada taşeronê de cih digirin û ev tişt jî dibe pirgirêka herî girîng ji bo jinê. Jina ku bê ewlehî, bê sendîka û bêyî mafên xwe yên civakî tê xebitandin ji qada kar tê dûrxistin.

Li Îranê rêxistinên karkeran ên despêkê

Yekem rêxistina karkeran li Îranê di Gulana 1910'an de ji aliyê hinek karmendên çapxaneyan ve hate damezrandin. Damezrandina vê rêxistinê rê li pêşiya karkerên din jî vekir û di demek kurt de jimara sendîka û rêxistinên karkeran li Îranê gihişt 15'an.

Di çalakiya destpêkê ya Yekitiya Karkeran de 14 daxwaz pêşkêş kirin, hinek ji daxwazên karkeran evbûn; zêdekirina heqdest, di hefteyê de rojek ji bo karkeran bibe roja bêhndanê, kêmkirina saetên kar, dayîna heqdest di rojên nexweş de û ji sedî 15 zêdekirina heqdestê karê bi şev. Ev daxwaz bûn bingehek ji bo xwepêşandanên karkeran li seranserî Îranê.

Jiberiya damezrandina sendîka û yekitiya karkeran gelek nerazîbûnên karkeran li bakur û rojavayê Îranê (Rojhilatê Kurdistanê) çêbibûn.

Di sala 1944'an de sê yekitiyên karkeran bi hevre Encûmena Yekgirtina Karkeran damezrandin. Di wê demê de yektiya herî mezin a karkeran bû li Rojhilata Navîn. Vê encûmenê karî bi têkoşîna xwe yekem yasaya kar piştî  grevên berfereh di sala 1946'an de li parlamentoya Îranê bi pejirîne. Li gorî vê yasayê wê karker 8 saetan kar bikin, bi fermî roja 1'ê Gulan wekî roja bêhndanê hate pejirandin, ji sedî 35'ê heqdestê karkeran hate zêdekirin û sindoqa alîkariya karkeran hate damezrandin.