IBTÎSAM AXFÎR

Bingazî – Weke li gelek welatan, li Lîbyayê jî ji ber sedemên cuda tevlîbûna jinan di jiyana kar de tê astengkirin. Cudakariya pîşeyî yek ji wan e. Jin bi gotina 'karê mêran' ji hin pîşeyan tên astengkirin. Lêkolîner Manal Kamel ji Akademiya Xwendina Bilind ya Lîbyayê li ser mijarê ji ajansa me re nirxandin kirin.

Manal Kamel anî ziman ku civak di warê pîşeyan de hin ferzkirinan li ser jinan ferz dike û di vî warî de ji jiyana xwe mînakek da. Manal Kamel diyar kir ku rola malbat û xizmên gelekî girîng e û wiha got: “Malbata min nexwest ez beşa endezyariyê bibijêrim. Ji ber ku li gorî wan ev qadek 'ji bo mêran' bû. Lê ferzkirina wan ez razî nebûm û min rêya xwe domand.”

‘Hilbijartina min a Beşa Endezyariya Hewayî red kirin’

Manal Kamel diyar kir ku piştî qedandina dibistanê xwestiye di navbera endezyariya balafirvaniyê û petrolê de tercîhekê bike û wiha got: “Malbata min û xizmên min bi yekdengî biryar dan ku Beşa Endezyariya Hewayî hilnebijêrin û bi tundî red kirin. Ji ber ez neçar bûm ku ez biçim bajarek din da ku vê beşê bixwînim.” Manal Kamel, diyar kir ku ji bo Beşa Endezyariya Petrolê bi gotinên tinazî yên wekî "Dema ev beş bi dawî bibe hûn ê li çolê bixebitin" rû bi rû maye û wiha got.

“Ji ber cewherê karsaziyê, wan jî ev fikir red kir. Lêbelê, min malbata xwe ji bo vî warî qanî kir. Di nav 20 xwendekarên ciwan de, ez tenê xwendekara jin bûm ku vê beşê dixwendim. Jinbûn li pêşiya tu tiştî ne asteng e. Min xwendina xwe ya zanîngehê temam kir û di warê kolandina bîrên neftê de bi serkeftineke berbiçav mezûn bû. Lê ji ber xirabbûna rewşa aborî, min nekarî derfeta kar peyda bikim. Şert û mercên xebatê yên ku ji aliyê sazî û şîrketên petrolê yên welat ve tên ferzkirin xerab in. Xebata jinan a li qadan tên astengkirin.”

'Ji bo hin pîşe tenê mêr tên girtin’

Manal Kamel bal kişand ku li Lîbyayê ji jinan re derfet nayê dayîn ku beşdarî pîşeyên ku mêran yekdestdar in bikin û wiha got: “Ji bo hin pîşe tenê mêr tên girtin. Ev pirs tên hişê min: Gelo li wir jinan dadbar dikin, çima jin nikarin bixebitin, gelo jin di hin pîşeyan de ne xwediyê şarezayiyên pêwîst û têr in? Jin bi zanebûn tên paşguhkirin. Mêr li gorî nêrîna xwe şertan destnîşan dikin."

'Gelek jin di zeviyên petrolê de dixebitin'

Manal Kamel anî ziman ku jin bi nepejirandina zihniyeta baviksalarî dikarin însiyatîfekê biafirînin û got, “Gelek jin di zeviyên petrolê de dixebitin, lê ev jinên ji neteweyên cuda yên weke Rûsya û Fîlîpînê ne. Ji ber vê yekê jinên Lîbyayî tên redkirin.” Menal Kamel bal kişand ser ezmûna jineke endezyar a Iraqî ku di nav 45 endezyarên mêr ên ku di warê sondajê de di zeviya petrolê de kar dikin û wiha got:

 “Hûn dikarin xeyal bikin ka ev endezyar çawa serî li hember civaka Iraqî rakir. Di dawiyê de karî jêhatîbûn û jêhatîbûna xwe îspat bike û çavdêriya projeyek bêkêmasî girt ser xwe. Di vî warî de pratîka vî endezyar girîng e. Wê jinên din jî teşwîq kir ku di vî warî de kar bikin, bi taybetî di civakeke wek Iraqê de.”