ROŞÊL CANYOR

Suweyda – Pêşangeha hunerî ya ku di 9‘ê Kanûnê de vebû û di 11’ê Kanûnê de bi dawî bû, ronî da ser pirsgirêkên civakî û pirsên heyî. Beşdaran destnîşan kirin ku pêşangeh ne tenê belgekirina dîtbarî bûye, her wiha cihekî înteraktîf bûye ku jiyan û hêviyê vejandiye. Beşdaran anîn ziman ku pêşangehê îspat kiriye ku hunermendên ciwan ên li Suwêdayê dikarin tevî dijwariyan jî, vîzyonên nû û nûjen pêşkêş bikin. Li bajarê Suwêdayê yê başûrê Sûriyeyê, nifşek ji hunermendên ciwan bi rêya projeyek hunera hemdem a li ser bingeha wênekêşî, xêzkirin û ceribandinên dîjîtal derdikeve holê. Ev projeya ku di pêşangeha ‘Ronahî’ de cîh digire, hewl dide ku kêliyek hesas di jiyana bajêr û pirsên wê yên kûr de bigre.

Huner ji bo pêşerojê wek ronahiyek hêviyê dimîne

Ew ji belgekirina dîtbarî ya sade wêdetir, dibe qadeke diyalogê di navbera hunermend û temaşevan de ku bîranîn rastiyê dibîne û hêvî di nav şert û mercên dijwar de nû dibe. Bi rêya cûrbecûr şêwaz û medyayan, ji wêne û vîdeoyan bigre heya anîmasyon û ezmûnên înteraktîf, huner pirsên sereke yên ku îro civak pê re rû bi rû ye ji nû ve çarçove dike, piştrast dike ku afirînerî dikare bi ronahiyê bi tariyê re rûbirû bibe û çi qas dijwarî mezin bin jî, huner ji bo pêşerojê wek ronahiyek hêviyê dimîne.

Rûbirûbûna tarîtiyê ya bi ronahiyê re

Di serdema herî tarî ya ku welat derbas kiriye de, hunermend Henan El-Helabi biryar da ku tariyê veguherîne ronahiyê. Wê Galeriya Nova veguherand qadeke huner û afirîneriyê, li hember şert û mercên dijwar derket û bi hêviyê ve girêdayî ma. Ew behsa hatina xwe ya welêt a di demên herî tarî de dike, lê red kir ku bikeve nav bêhêvîtiyê. Di şûna wê de, bi hevkariya Sendîkaya Hunermendên Bedew dest bi pêşangehên hunerî kir, pencereyek nû ji bo raya giştî vekir û piştrast kir ku huner dikare li hember bêhêvîtiyê bisekine û ruh vejîne.

Henan anî ziman ku pêşangeha ‘Ronahî’ ezmûnek bêhempa û cihêreng bû, ciwanên perwerdekirî anî cem hev û hunera awarte nîşan da. Henan hem li hundir û hem jî li derveyî welêt serkeftinek berbiçav bi dest xist. Wê pêşangeh wekî pêşangehek pir sofîstîke bi nav kir, ku dikare bi yên li derveyî welêt werin lidarxistin re were berhevkirin. Henan bawer kir ku tiştê ku hunermendên ciwan hewce dikin piştgiriyek rastîn, derfet û tesîsên ku wan hîs bikin ku ew li welatekî dijîn ku hewcedariyên wan peyda dike, bêyî ku ji malê derkevin wekî yekane vebijarka gihîştina armancên xwe. 

Ji tarîtiyê ber bi ronahiyê ve jin

Hunermend Hala Ebû Xazî bi çar berhemên hunerî yên cihêreng beşdarî pêşangehê bûye. Hala Ebû Xazî jinê kir mijara navendî, wê wekî sembola ezmûn û hestên xwe yên hundirîn ên kesane hesiband. Berhemên wê rêwîtiya jinê ya ji tariyê ber bi ronahiyê ve, ji êşê ber bi hêviyê ve û ji têkçûnê ber bi nûbûnê ve diyar kirin. Hala destnîşan kir ku beşdarbûna wê hewldanek kesane bûye ku piştî ezmûnek dijwar vegere hunerê û tekez kir ku ev gav di vegerandina dengê wê yê hunerî û vejandina hêvî û evînê wekî destpêkek nû de serketî bûye. Pêşangehê cîhek ronî ava kir ku ji wê û hevkarên wê re hestek jiyanê vegerand û peyamek ku huner dikare bibe pencereyek ji bo pêşerojê.

Li ser tabletek bîranînê

Bi rêya rêzefîlma xwe ya hunerî ya bi navê ‘Li ser Tabletek Bîranînê’, hunermend Balqis El-Cermanî xwest ku hestên ku niştecîhan di şert û mercên dijwar ên dawî de jiyane, ronî bike. Wê tevliheviyek ji wênesaziyê û nîgaran bikar anî da ku cîhanek dîtbarî biafirîne ku dihêle temaşevan bi hunerê re kûrtir mijûl bibin. Wê rêzek sembolên dîtbarî bikar anîn da ku serdema ku bajar tê re derbas bûye diyar bike. Balqis wiha behsa sembolan û wateyên wan kir: “Kilît sembola vegerê ye, hêvî destpêk e, qijik şahidê bûyerên bajêr û giraniya bîranînê ye, xanî sembola hesret û girêdana bi cihê re ne û têlên hirî xwîn, bîranîn û êşê temsîl dikin, lê di heman demê de bi mifteya vekirina deriyên ewlehiyê ve girêdayî ne.”

Karakterek tevlihev ku hem komê û hem jî takekes nîşan dide

Rana Ebû Saada ku xwendekarek li Fakulteya Hunerên Bedew e, di nav destpêkerên ramana pêşangehê de bûye. Bi tenê sê kesan dest pê kir û dûv re veguherî bûyerek hunerî ya mezin. Wê çar tabloyên karakterek ku wê bi xwe afirand pêşkêş kir - karakterek tevlihev ku ji hêla mirovên ku di jiyana wê re derbas bûne û hestên wan nîşan didin bandor bûye. Ew dibêje ku bi rêya vê karakterê, wê hewl da ku bûyerên ku xelkê herêmî jiyane nîşan bide, da ku her temaşevan bikaribe xwe û hestên xwe di nav berhema hunerî de bibîne.

Rana destnîşan kir ku berhemên wê pêşwaziyek berfireh û ecêb wergirtine, nemaze ji ber ku ew hîn jî di destpêka rêwîtiya xwe ya hunerî de ye. Wê tekez kir ku ev ezmûn têkiliya wê ya rasterast a yekem bi temaşevanek berfireh re bû û îspat kir ku hunermendên ciwan ên li Suweydayê dikarin vîzyonên nû û nûjen pêşkêş bikin.

‘Huner pencereyek ji bo pêşerojê ye’

Beşdar Hawa Shqeir girîngiya vê ezmûnê di vê demê de anî ziman û destnîşan kir ku Suweyda ji ber rola wê di vegerandina hêviyê û vekirina pencereyek ji bo pêşerojek çêtir de pir hewcedarê hunerê ye. Hawa wiha got: “Huner li Suweydayê ne nû ye; bajar bi mîrateya xwe ya dewlemend a hunerî û afirîner tê nasîn, lê şert û mercên dawî hewcedariya wê hîn bêtir lezgîn kiriye.”

Hawa bawer dike ku ev ezmûnên hunerî yên nû dê beşdarî bilindkirina asta hunermendên ciwan bibin û raman û îlhama mezintir bidin wan. Hawa tekez kir ku berdewamiya pêşangehên bi vî rengî dê tevgera hunerî û çandî ya li bajêr xurt bike.