انتخابات در لیبی؛ امیدی نو در دل چالش‌ها با نقش آفرینی پر رنگ زنان
انتخابات یکی از ارکان اساسی برای تحقق ثبات سیاسی و نهادینه‌سازی اصل انتقال مسالمت‌آمیز قدرت به شمار می‌آید، اما راه رسیدن به آن همچنان با چالش‌هایی، از شکاف‌ها و اختلافات گرفته تا فقدان قوانین و همچنین موانع امنیتی و لجستیکی روبه‌رو است.
ابتسام اغفير
بنغازی- در سایه وضعیت پیچیده سیاسی و اختلافاتی که لیبی با آن مواجه است، انتخابات همچنان گامی ضروری برای تحقق ثبات سیاسی و اجتماعی محسوب می‌شود. همچنین، این انتخابات به منبعی از امید برای زنان لیبیایی تبدیل شده‌اند؛ زنانی که در راه تضمین نقش زنان در همه عرصه‌های زندگی و مشارکتشان در مراکز تصمیم‌گیری، مبارزه می‌کنند.
اسماء المهدوی، فعال مدنی و از علاقه‌مندان به مسائل زنان که عضو یکی از سازمان‌های جامعه مدنی است، درباره دیدگاه خود نسبت به اهمیت انتخابات آینده و مهمترین چالش‌هایی که در مسیر برگزاری آن وجود دارد، سخن گفت. او همچنین بر مشارکت زنان در روند انتخابات تأکید کرده و خواستار توانمندسازی و آماده‌سازی آنان شد تا نمایندگی مؤثر و فعالی در صحنه سیاسی لیبی داشته باشند.
«تجربه نخست من، علیرغم کاستی‌ها، شادی‌آور بود»
اسماء المهدوی با تاکید بر اینکه انتخابات، چه ریاست‌جمهوری باشد و چه پارلمانی، سنگ‌بنای ثبات دولت لیبی به شمار می‌رود، به تجربه‌ای اشاره کرد که مردم لیبی پس از انقلاب فوریه پشت سر گذاشتند و گفت: «انقلاب لیبی تجربه‌ای بزرگ و شادی‌بخش بود؛ از انتخابات کنگره ملی عمومی گرفته تا شوراهای محلی، با وجود اشتباهاتی که به دلیل تازگی این تجربه می‌توان آنها را درک کرد.»
وی افزود: «در انتخابات به عنوان رأی‌دهنده شرکت کردم، و در آن زمان مشارکت بسیار بالایی وجود داشت، چون مردم مشتاق دستیابی به وضعیتی باثبات و امن پس از سال‌ها ناآرامی بودند. تجربه اول من، با وجود لغزش‌ها و موانعی که با آن روبرو شدم، تجربه‌ای خوشایند بود.»
شکاف سیاسی و فقدان چارچوب قانونی
اسماء المهدوی به شکاف سیاسی موجود در لیبی که ناشی از وجود دو دولت رقیب است؛ یکی در منطقه غربی در طرابلس و دیگری در برقه با مرکزیت بنغازی اشاره کرد و گفت: «شکاف سیاسی میان دو دولتی که هم‌اکنون در لیبی حضور دارند، از مهمترین چالش‌هایی است که مانع برگزاری انتخاباتی یکپارچه می‌شود. همچنین، نبود یک قانون اساسی دائم و قانون انتخاباتی واحد، روند برگزاری صحیح انتخابات را مختل کرده است.» وی بر لزوم یافتن راه‌حل‌های عملی برای چالش‌هایی که کاندیداها با آنها روبه‌رو هستند تأکید کرد و افزود: «بدون یک چارچوب قانونی شفاف و عادلانه، انتخابات موفق نخواهد شد.»
مداخلات خارجی و شرایط لجستیکی پیچیده
این فعال مدنی همچنین با تأکید بر اینکه دخالت‌های خارجی عاملی منفی و تأثیرگذار در امور داخلی مردم است؛ نه تنها در لیبی، بلکه در چندین کشور عربی مانند لبنان و عراق، و نیز در کشورهایی همچون اوکراین در جنگش با روسیه، توضیح داد که این مداخلات به‌جای حل مشکلات، به شعله‌ورتر شدن درگیری‌ها دامن می‌زنند، که همین امر باعث پیچیده‌تر شدن صحنه سیاسی می‌شود.
از سوی دیگر، او چالش‌های لجستیکی را نیز به همان اندازه مهم دانست و گفت: فقدان زیرساخت‌های انتخاباتی، گسترش سلاح در برخی شهرها، و نیز مشکل آوارگی، که حس تعلق را در میان بسیاری از شهروندان از بین برده و این مسئله بر انتخاب‌های انتخاباتی آنان تأثیر گذاشته است.
مشارکت زنان؛ حضوری قوی که نیاز به توانمندسازی دارد
وی بر اهمیت مشارکت زنان در انتخابات تأکید کرد و گفت: «زنان لیبیایی حضوری قوی داشتند؛ چه به عنوان رأی‌دهنده و چه به عنوان کاندید، اما مشکل در میزان مشارکت نیست، بلکه در کیفیت آن است. بسیاری از زنان بدون داشتن معیارهای مشخص کاندید می‌شوند و این موضوع، نمایندگی کیفی زنان را تضعیف می‌کند.»
وی افزود: «ما نیازمند آموزش و توانمندسازی زنانی هستیم که مایل به ورود به عرصه سیاست هستند، تا بتوانند الگوهای موفقی باشند که توانمندی‌های زن لیبیایی را به شکلی شایسته نمایندگی کنند.»
محیطی امن، لازمه توانمندسازی
همچنین، وی به ضرورت فراهم‌سازی محیطی سیاسی امن برای زنان، محیطی عاری از خشونت سیاسی و اجتماعی اشاره کرد و گفت: وجود محیطی امن و آرام، به زنان این امکان را می‌دهد که بهترین عملکرد خود را نه‌تنها در سیاست، بلکه در تمام زمینه‌ها ارائه دهند.
این فعال مدنی در ادامه توضیح داد: «در محیط کار تبعیض آشکاری میان زن و مرد وجود دارد. با وجود شایستگی‌هایی که زنان دارند، نبود فرصت‌های برابر از بزرگترین موانعی است که با آن روبه‌رو هستند.»
اسماء المهدوی با اشاره به اینکه بی‌نظمی و بی‌برنامگی در نامزدی زنان در انتخابات گذشته، باعث شد شماری از زنان شایسته و باکفایت از ورود به این تجربه منصرف شوند. او این هر‌ج‌ومرج را یکی از عواملی دانست که به اعتماد زنان نسبت به روند انتخاباتی لطمه زده است.
اسماء المهدوی، در پایان از احزاب سیاسی خواست تا از حضور زنان در درون ساختارهای خود حمایت کنند و به حضور ظاهری و نمایشی آنان بسنده نکنند. وی بر ضرورت مشارکت واقعی زنان حزبی در فرآیند نامزدی و حمایت از آنان برای دستیابی به جایگاه‌های تصمیم‌گیری تأکید کرد. وی همچنین با ابراز خوشبینی نسبت به انتخابات محلی پیشرو در شهر بنغازی گفت: «نامزدی شمار زیادی از زنانی که مهارت‌های متنوعی دارند، نویدبخش شروعی تازه و گامی مثبت به سوی مشارکتی گسترده‌تر در انتخابات ملی آینده است.»