روایت زنان ثلاث باوه‌جانی که از حق سلامت محروم‌اند
در حالی‌که خدمات پیشرفته درمانی در برخی شهرها گسترش یافته، زنان مناطق مرزی چون ثلاث باوه‌جانی هنوز در اتاقک‌های فلزی زایمان می‌کنند، برای آزمایش‌های ساده صدها کیلومتر راه می‌پیمایند، و در جاده‌هایی بی‌امنیت جان می‌سپارند.
سوما کرمی
ثلاث باوه‌جانی- در حالی که برخی بیمارستان‌های کشور خدمات درمانی پیشرفتهای ارائه می‌دهند، مناطق محروم همچنان با کمبود تجهیزات، دارو و نیروی متخصص مواجه‌اند. نابرابری در توزیع خدمات، به‌ویژه در مورد پزشکان متخصص زن، سلامت زنان در روستاها را با تهدیدهای جدی روبه‌رو کرده است.
محرومیت از مراقبت‌های اولیه باعث افزایش ناباروری، بیماری‌های عفونی، کاهش سلامت جنسی و حتی مرگ مادر و نوزاد شده است. فراتر از مشکلات بارداری، گسترش نگران‌کننده‌ی سرطان پستان نیز سلامت زنان را تهدید می‌کند. برخلاف تصور عمومی که این بیماری را مختص زنان بالای ۳۰ سال می‌داند، مواردی از ابتلا در سنین پایین‌تر، حتی در دهه سوم زندگی، نیز گزارش شده است. با این حال، دسترسی زنان روستایی به غربالگری و تجهیزات تشخیصی بسیار محدود است.
بسیاری از مرگ‌ومیرهای بارداری نیز قابل پیشگیری‌اند؛ خونریزی، فشار خون و عفونت، با مراقبت‌های اولیه و آموزش قابل کنترل‌اند. سازمان جهانی بهداشت این مرگ‌ها را «غیرقابل قبول» خوانده و بر رفع فوری این نابرابری‌ها تأکید کرده است.
«محرومیت درمانی در مناطق کوردنشین»
با وجود پیشرفتهای ملی در حوزه بهداشت و درمان، مناطق مرزی همچون کوردستان و به ویژه شهرستان‌های هورامان از جمله ثلاث باوه‌جانی، روانسر و جوانرو، همچنان از خدمات پزشکی مناسب محروم‌اند. ضعف زیرساخت‌ها، کمبود پزشک و فاصله زیاد تا مراکز درمانی، سلامت ساکنان این مناطق را به‌ویژه در شرایط بحرانی با خطر جدی روبه‌رو کرده است.
شهرستان ثلاث باوه‌جانی با جمعیتی حدود ۴۰ هزار نفر، تنها یک بیمارستان صحرایی کانکسی دارد که پاسخگوی نیازها نیست. زلزله سال ۱۳۹۶ نیز زیرساخت‌های موجود را تخریب کرد و روند بازسازی همچنان کند و ناکافی است.
نبود امکانات تخصصی به‌ویژه در حوزه زنان و زایمان، مادران باردار را با تهدیدات جدی مواجه کرده و آنان را ناچار به طی مسیرهای طولانی برای دریافت خدمات درمانی کرده است. ایجاد یک مرکز درمانی مجهز و ارائه خدمات تخصصی زنان، مطالبه‌ای فوری و حیاتی برای این منطقه است.
«جاده نا امن و عدم رسیدیگی به آن»
مادران باردار ثلاث باوه‌جانی ناچارند برای انجام آزمایش‌ها و سونوگرافی‌های ضروری، مسیر پرخطر و پرهزینه‌ای را تا جوانرو یا کرماشان طی کنند. جاده کوهستانی و پرپیچ‌وخم این منطقه، بدون علائم هشدار و شانه خاکی، به‌ویژه در فصول سرد سال بسیار خطرناک است. تونل سیاه‌طاهر که قرار بود از خطرات بکاهد، هنوز به بهره‌برداری نرسیده است. نبود وسیله نقلیه مناسب و هزینه‌های بالا، برخی زنان را از پیگیری مراقبت‌های بارداری بازمی‌دارد؛ امری که سلامت مادر و نوزاد را به‌خطر می‌اندازد. این مسیر ۱۴۵ کیلومتری، از نامناسب‌ترین جاده‌های استان کرماشان به شمار می‌رود.
«روایت تلخ یک مادر جوان از فقر امکانات درمانی در ثلاث باوه جانی»
زهرا بهرامی، زن ۲۲ ساله اهل ثلاث باوەجانی، از تجربه تلخ بارداری‌اش در منطقه‌ای محروم می‌گوید: این شهرستان با وجود جمعیت قابل توجه، حتی یک بیمارستان ندارد و تنها یک مرکز درمانی کوچک با اتاقی فلزی برای زایمان دارد که در همان روزهای نخست بارداری‌ام باعث اضطراب و احساس خفگی‌ام شد.
برای آزمایش‌ها و سونوگرافی باید تا جوانرو یا کرماشان رفت؛ هزینه‌هایی که بسیاری از زنان توان پرداخت آن را ندارند. زهرا نبود پزشک متخصص را بحرانی جدی می‌داند: «در اینجا حتی یک متخصص هم نیست و زایمان به ترسی همیشگی برای زنان تبدیل شده.»
او می‌گوید تنها درصد کمی از زنان، آن هم در شرایط اضطراری، در همان اتاقک‌ها زایمان می‌کنند و بیشترشان ترجیح می‌دهند با ترس و هزینه بالا، مسیر ۱۴۰ کیلومتری تا کرماشان را طی کنند؛ فقط برای زنده ماندن خود و فرزندشان.
«روایتی از یک مادر: در فقر مطلق فرزندم را زاییدم، در فقر مطلق از دست دادم»
شیرین محمدی، ساکن ثلاث باوەجانی، از داغ از دست دادن دختر سه‌ساله‌اش بر اثر تب شدید می‌گوید. با وخامت حال کودک و بی‌نتیجه بودن درمان‌های اولیه، پزشکان محلی به‌دلیل نبود امکانات، انتقال فوری او را به کرماشان توصیه کردند. در مسیر، دخترش با بدن تاول‌زده و درد شدید به آغوش مادر پناه برد، اما در بیمارستان اعلام شد دیر رسیده‌اند. پس از شش روز کما، کودک جان باخت.
شیرین با اندوه می‌گوید: دخترم را در اتاقکی فلزی به دنیا آوردم و همان بی‌امکاناتی جانش را گرفت. نمی‌دانم یقه‌ی چه کسی را بگیرم؛ پزشکان بی‌تجهیزات یا مسئولان بی‌توجه؟ ثلاث باوه‌جانی فراموش شده؛ صدای رنج مردم اینجا شنیده نمی‌شود.