زنان حلب؛ خط دفاع و سازماندهی در محاصره
زنان محله‌های اشرفیه و شیخ مقصود حلب با سازماندهی و مقاومت، ستون اصلی دفاع از مردم و مقابله با محاصره شده‌اند.
سيرين محمد
حلب- محلهٔ اشرفیه و شیخ مقصود در شهر حلب در محاصره قرار دارند که شامل ممنوعیت رفت‌وآمد غیرنظامیان و ورود و خروج کالاهاست. این دو محله از ششم ماه جاری به‌طور کامل بسته شده‌اند، امری که مردم، از زن و مرد و جوان و نوجوان را به برگزاری تظاهرات مردمی در اعتراض به این اقدامات واداشته است؛ اقداماتی که از سوی گروهک جهادی هیئت تحریر الشام انجام می‌شود.
نقش زنان در جنگ
جهان عبدالله، از زنان محله شیخ مقصود که با اراده‌ای شکست‌ناپذیر برای ماندن و دفاع از محله‌اش مبارزه کرده است، می‌گوید: «در طول سیزده سال گذشته، مردم دو محله از ظلم، آوارگی، محاصره، ویرانی و اشکال گوناگون جنگ رنج برده‌اند و زنان در تمام این سال‌ها نقشی ویژه داشته‌اند. از همان آغاز بمباران و محاصره‌ای که رژیم بعث بر محله‌های اشرفیه و شیخ مقصود تحمیل کرد، زنان حضوری پررنگ و تأثیرگذار داشتند؛ در کنار مبارزان ایستادند و به آنان پشتیبانی و یاری رساندند.»
او توضیح می‌دهد: «از زمان جنگی که رژیم بعث علیه محله ما آغاز کرد، ما بسیار از خود گذشتگی نشان دادیم. اما تا امروز رنج مردم اشرفیه و شیخ مقصود پایان نیافته است. پس از سقوط رژیم بعث، جهادی‌های هیئت تحریر الشام آمدند و هنوز هم محاصره‌ای سنگین و شدید بر این محله‌ها تحمیل می‌کنند.»
نقش اساسی زنان در سازماندهی و حفاظت
جیهان عبدالله از زنانی است که برای رزمندگان و رزمندگانی که جان خود را در کف گرفته بودند تا از سرزمینشان دفاع کنند، غذا آماده می‌کرد. او می‌گوید: «زنان در میدان نبرد جنگیدند و زخم‌ها را پانسمان کردند، در حالی که در آن زمان نه سبزی‌ای وجود داشت و نه حتی نانی. ما ترجیح می‌دادیم آخرین تکه نان را به مبارزان بدهیم و زخم‌هایشان را با آخرین جرعه آب خود بشوییم.»
دفاع ذاتی
پس از سقوط رژیم، سیاست‌های اعمال‌شده علیه ساکنان این دو محله تغییر نکرد. «بعد از سقوط بعث، از طریق کمون‌ها و تجمعات زنان در داخل محله، وارد مرحلهٔ دفاع ذاتی شدیم و زنان در آن نقشی بنیادین و مؤثر داشتند. زن در اینجا حضوری نیرومند دارد و توانایی ساماندهی کار و زندگی خود را به‌خوبی نشان داده است.»
او تأکید کرد که زنان در معنای واقعی کلمه و به شکلی منحصربه‌فرد در میدان نبرد، دفاع و مقاومت درخشیده‌اند و در همهٔ عرصه‌ها فعال بوده‌اند.
زن در دفاع از سرزمینش شکست‌ناپذیر است
سعاد حسن، از زنان مبارزی است که از آغاز انقلاب سوریه در سال ۲۰۱۲ نقش فعالی در سازماندهی فعالیت زنان در محله‌های اشرفیه و شیخ مقصود داشته است. او می‌گوید در همان سال، مزدوران وابسته به اشغالگران ترک و رژیم بعث حملات و محاصره این دو محله را آغاز کردند: «در زمان محاصره، مردم با اراده‌ای شکست‌ناپذیر در برابر تمام حملات مقاومت کردند. زنان در دفاع از محله‌ها و سازماندهی نیروهای جوان نقش اساسی داشتند. آن‌ها غذا آماده می‌کردند، به بیمارستان‌ها سر می‌زدند تا از وضعیت زخمی‌ها آگاه شوند، و برای حفظ انسجام مردم دستورالعمل‌ها و راهنمایی‌هایی می‌دادند.»
سعاد حسن از بنیان‌گذاران «گردان کولە سِلمو» است که به‌عنوان نخستین یگان «نیروهای حفاظت جامعه- زنان» در حلب شناخته می‌شود و شامل گروهی از زنان مبارز بود. او می‌گوید: «ما به‌عنوان پیشگامان جامعه، نقش مهمی در سازماندهی زنان محله داشتیم.»
در آن زمان، مفهوم «دفاع ذاتی» به معنای آن بود که زنان و مردان محله برای نظارت بر وضعیت امنیتی، گشت‌های میدانی برگزار می‌کردند. این ساختارها بعدها به شکل «کمون»های خودگردان درآمدند که خود مسئول حفظ امنیت‌شان بودند. اما بر اساس توافق میان اداره خودمدیریتی و دولت موقت، اکنون تنها نیروی نظامی باقی‌مانده در این دو محله، نیروهای امنیت داخلی (آسایش) هستند.
روایت‌های رنج
حملات رژیم بعث علیه محله‌های اشرفیه و شیخ مقصود باعث قربانی شدن تعداد زیادی از مردم و زخمی شدن بسیاری شد. سعاد حسن یکی از این حوادث را به یاد می‌آورد و می‌گوید: «پس از حمله‌ای که گروه‌های مسلح به محله انجام دادند، زنی را دیدم که گریه می‌کرد. از او پرسیدم چه اتفاقی افتاده است؟ گفت یکی از پسران ۱۲ ساله‌اش را برای آوردن نان به گذرگاه فرستاده بود، اما در زمان محاصره‌ای که رژیم بعث بر محله تحمیل کرده بود، یک گلوله به گذرگاه اصابت کرد و پسرش کشته شد.»
او افزود: «سه روز بعد همان زن را در بیمارستان دیدم که دوباره گریه می‌کرد؛ همسرش در مسجد مشغول آوردن غذا برای همدردانش بود که گلوله‌ای به او اصابت کرد و کشته شد. یک ماه پس از این اتفاقات، همان زن فاجعه دیگری را تجربه کرد و برادرش نیز به دست رژیم بعث کشته شد.»
مسدود شدن کامل راه‌ها
وضع همچنان تغییر نکرده و سیاست‌های اعمال‌شده علیه این دو محله ادامه دارد. سعاد حسن تأکید می‌کند: «امروز پس از سقوط رژیم بعث، گروهک جهادی هیئت تحریر الشام حکومت را در دست گرفتند. ما فکر می‌کردیم آن‌ها نویدی برای سوری‌ها خواهند بود، به‌ویژه پس از توافقاتی که امضا شد، اما هر بار تعدادی از مسیرهای منتهی به این دو محله بسته می‌شود، در حالی که هفت گذرگاه برای محله‌های اشرفیه و شیخ مقصود وجود دارد.»
او اشاره کرد که در ششم این ماه (اکتبر)، تمامی مسیرها بسته و محاصره‌ای خفه‌کننده بر این محله‌ها اعمال شد، و ساکنان اشرفیه و شیخ مقصود علیه گروهک جهادی هیئت تحریر الشام قیام کردند، که در پاسخ، جهادی‌ها گاز اشک‌آور پرتاب کردند و به سمت غیرنظامیان تیراندازی کردند.
پس از باز شدن مسیرهای اصلی، گروهک جهادی هیئت تحریر الشام ایست‌های بازرسی سیار نصب کردند که زنان را به‌طور غیرقانونی و ناپسند بازرسی می‌کردند و به دخترانی که از این مسیرها عبور می‌کردند توهین می‌کردند؛ اقدامی که هدف آن محدود کردن و خفه کردن ساکنان محله‌های اشرفیه و شیخ مقصود بود.
لازم به ذکر است که «دفاع ذاتی» با آغاز انقلاب روژآوا در سال ۲۰۱۲ ایجاد شد تا از غیرنظامیان در برابر هر گونه حمله یا خطری دفاع کند.