راهنمای آموزشی در تونس؛ گامی برای توانمندسازی زنان در حوزه سلامت جنسی
با توجه به کمبود آگاهی زنان درباره خدمات سلامت جنسی و باروری ارائهشده توسط نهادهای دولتی و غیردولتی، راهنمای آموزشی برای افزایش آگاهی آنها در این زمینه منتشر شده است.

اخلاص حمرونی
تونس - انجمن تونسی جنبش فرهنگی «اتاک» فعال در استان سیدی بوزید، راهنمای آموزشی با عنوان «آیا فکر میکنی حقوق سلامت جنسی و باروریات در قانون اساسی تضمین شده است؟» را منتشر کرده است. هدف از این اقدام، ارائه اطلاعات دقیق درباره حقوق سلامت جنسی و باروری و معرفی خدمات موجود در این حوزه است.
ضحی حاجی، فعال جامعه مدنی و عضو انجمن اتاک، تأکید کرد که این راهنما دومین نمونه از نوع خود در چارچوب پروژه «نه به تبعیض» است که فضای فرهنگی آن در ۲۷ ژوئن ۲۰۲۱ با هدف ترویج فرهنگ پذیرش تفاوتها و رد تمامی اشکال تبعیض و طرد افتتاح شده است.
او توضیح داد که این راهنما فهرستی از آدرسهایی را شامل میشود که استفادهکنندگان میتوانند برای بهرهمندی از خدمات سلامت جنسی و باروری ارائهشده توسط نهادهای مختلف، چه دولتی و چه غیردولتی، به آنها مراجعه کنند. وی اشاره کرد: «هدف این راهنما افزایش آگاهی درباره حقوق سلامت جنسی و باروری، بهویژه برای زنان است و تنها به ارائه اطلاعات اساسی محدود نمیشود، بلکه به خواننده دیدگاهی جامع از خدمات موجود در این زمینه میدهد.»
درباره دلیل انتشار این راهنما، ضحی حاجی تأکید کرد که انجمن تونسی جنبش فرهنگی از طریق گزارشهای خود، کمبود قابل توجهی در آگاهی زنان درباره اهمیت این حقوق در زندگی روزمرهشان مشاهده کرده است. به همین دلیل، انجمن مجموعهای از فعالیتها مانند انتشار این راهنما را برای تقویت آگاهی درباره این حقوق سازماندهی کرده است.
وی اشاره کرد که ارتباط با زنان این مناطق در ابتدا آسان نبود. چالشهای فرهنگی و اجتماعی، درک آنها را از این مفاهیم محدود میکرد. اما با تلاش مستمر میدانی و گفتوگوی مستقیم، انجمن توانست بهتدریج و بهویژه پس از بازدیدهای مکرر طی چند سال واکنشهای مثبتی دریافت کند.
ضحی حاجی افزود: «ارتباط با زنان در این مناطق تا حدودی دشوار بود. ما با موانع زیادی روبرو شدیم که ریشه در باورهای فرهنگی و مذهبی داشت. این باورها بر نگرش ساکنان نسبت به مفاهیمی مانند حقوق زنان و سلامت جنسی تأثیر عمیقی دارد.» او ادامه داد: «فعالیت در حوزه حقوق زنان، بهویژه در مناطق محروم و دورافتاده، کاری بسیار سخت است، مخصوصاً وقتی با جامعهای روبرو هستیم که در آن تفکر مردسالارانه و محدودیتهای فرهنگی و مذهبی، موانع بزرگی ایجاد میکند.»
با وجود این چالشها، انجمن در شکستن سکوت زنان موفق بوده است، نتیجه تلاشهای مداوم آن در ارائه حمایت و کمک، چه در زمینه مبارزه با خشونت علیه زنان و چه در ارائه خدمات سلامت باروری، به حدی که برخی زنان از انجمن خواستهاند در تعامل با نهادهای دولتی به آنها کمک کند، که نشاندهنده توسعه آگاهی آنها از حقوقشان است.
ضحی حاجی، فعال جامعه مدنی و عضو انجمن اتاک، مهمترین حقوق سلامت جنسی و باروری را چنین برشمرد: «حق کنترل تصمیمات مربوط به سلامت و بدن، دسترسی به اطلاعات و خدمات سلامت جنسی، و آگاهی از مفهوم خشونت جنسی و روشهای پیشگیری از آن.» به گفته او، این راهنما ابزاری ارزشمند برای معرفی این حقوق در منطقهای است که بهشدت به سنتها پایبند است و مردم آن از گفتوگوی آشکار درباره حقوق جنسی و باروری زنان پرهیز میکنند.
از سوی دیگر، مبروکه بوزیدی، یکی از زنان بهرهمند از این خدمات، تأیید کرد که در فعالیتهای انجمن شرکت کرده و با راهنما آشنا شده است که به او در کشف بسیاری از مسائل مربوط به سلامت جنسی و باروری کمک کرده است: «ما توانستیم با روشهای پیشگیری از بیماریهایی که زنان را مبتلا میکند، مانند سرطان سینه و سرطان رحم آشنا شویم، همچنین حقوق خود را که در این راهنما آمده درک کردیم که به ما کمک کرد زندگی و روابط زناشویی خود را بهتر سازماندهی کنیم.»
او اشاره کرد: «پس از مطالعه راهنما و شرکت در جلسات آگاهیبخشی، ما بیشتر از حقوق خود آگاه شدیم و میدانیم در صورت نیاز به مراقبتهای بهداشتی به کجا مراجعه کنیم.» وی ادامه داد: «قبلاً وقتی زنی بیمار میشد، زن دیگری مسنتر او را معاینه میکرد، اما اکنون میدانیم که میتوانیم به درمانگاه برویم یا ماماها را ببینیم. همچنین متوجه شدهایم که صحبت درباره سلامت جنسی و باروری خجالتآور نیست، بلکه حق هر زن است.»
مبروکه بوزیدی توضیح داد که خدمات انجمن و اطلاعات ارائهشده در این راهنما نقش مهمی در آموزش آنها درباره سلامت جنسی و باروری، مانند تنظیم خانواده و استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری داشته است. او تأکید کرد که آنها آموختهاند حق دارند درباره باروری خود تصمیم بگیرند، به جای اینکه همانند آنچه در برخی مناطق روستایی رایج است، تسلیم خواستههای همسران خود شوند.
وی افزود: «انجمن همچنین به نفع زنان منطقه، در چارچوب پروژه 'شبکه رهبران زن' گزارشهای مهمی درباره مسائل خشونت علیه زنان در سیدی بوزید و قیروان، به همراه حقوق اقتصادی و اجتماعی آنها منتشر کرده است. همچنین بر مسئله نابرابری جنسیتی در مشارکت سیاسی تمرکز کرده است. ما از طریق انجمن به طور مداوم برای برجستهسازی چالشهایی که زنان در این مناطق با آن روبرو هستند تلاش میکنیم و برای بهبود وضعیت آنها از طریق آگاهیبخشی و تقویت حقوقشان کار میکنیم.»
گفتنی است انجمن تونسی جنبش فرهنگی، سازمانی حقوقی است که مجموعهای از خدمات آموزشی را ارائه میدهد که بر آگاهیبخشی و آموزش در زمینههای سلامت جنسی و باروری تمرکز دارد. این خدمات شامل پایش زمان بارداری، کلینیکهای پیش از زایمان، تشخیص زودهنگام سرطان سینه و پیشگیری از سرطان است.