آورین ناودار

رقه - نظام ریاست مشترک از مهم‌ترین دستاوردهای زنان در جریان انقلاب روژآوا در شمال و شرق سوریه محسوب می‌شود. این نظام از اصول بنیادینی است که مردم منطقه برای گسترش نظام ملت دموکراتیک، با محوریت آزادی زنان، از آن بهره می‌برند.

زلال جیگر، معاون ریاست مشترک حزب سوریه آینده، اظهار داشت که اداره  خودمدیریتی در شمال و شرق سوریه به مرکزی غنی از تجارب ارزشمند تبدیل شده که با بهره‌گیری از آن می‌توان در بنای سوریه‌ای دموکراتیک، با تضمین حقوق زنان و تمامی گروه‌های اجتماعی، نقش‌آفرینی کرد.

او به اهداف نظام ریاست مشترک و مفاهیم آن برای تحقق برابری جنسیتی اشاره کرد و گفت: «ریاست مشترک یعنی عدالت و برابری؛ اداره نهادهای مدنی و نظامی توسط زن و مرد در کنار یکدیگر، بدون اینکه یکی تابع دیگری باشد. این نظام از کارآمدترین شیوه‌هایی است که مفهوم برابری و زندگی مشارکتی آزاد را در جامعه نهادینه می‌کند.»

 

ریاست مشترک، جایگزینی برای نظام استبدادی

زلال جیگر به بردگی تحمیل‌شده بر زنان اشاره کرد: «از زمان ظهور قدرت در عصر سومری‌ها، زنان هدف انواع تعدی‌ها قرار گرفتند. نظام‌های استبدادی حقوق آنان را سلب و بردگی را تحمیل کردند، به‌گونه‌ای که جایگاه و هویت زنان از آنها ستانده شد. در دوران فئودالیسم نیز زنان به ابزاری برای پیشبرد منافع افراطی تبدیل شدند و نقش آنها به تربیت فرزندان و امور خانه محدود گردید.»

او افزود: «بسیاری از احزاب سوسیالیستی تلاش کردند نظام‌های سرکوبگر و مستبد را از بین ببرند، اما به دلیل اینکه راه‌حل جایگزینی ارائه نکردند و هنگام پایه‌گذاری انقلاب به حقوق زنان بها ندادند، در مبارزات خود دچار شکست شدند.» او معتقد است شکست این قیام‌ها و انقلاب‌هایی که برخی احزاب سوسیالیستی سردمدار آنها بودند، به ناتوانی آنها در توسعه نظام‌های جایگزین برای قدرت برمی‌گردد.

زلال جیگر تأکید کرد آزادی زنان و نظامی که برابری جنسیتی را تضمین می‌کند، از کلیدی‌ترین راهکارهای تحقق دموکراسی است و نظام ریاست مشترک، جایگزینی برای نظام‌های استبدادی مبتنی بر ذهنیت مردسالارانه به‌شمار می‌رود.

 

دموکراسی و سوسیالیسم حلقه‌ای به هم پیوسته

او بر اهمیت دموکراسی به عنوان پایه سوسیالیسم تأکید کرد و معتقد است پیروزی دموکراسی، پیروزی سوسیالیسم را نیز به همراه دارد، از این رو این دو جدایی‌ناپذیرند: «وقتی از نظام دموکراتیک سخن می‌گوییم، یعنی زن و مرد باید تصمیم‌گیرنده باشند؛ از مسائل خانواده گرفته تا حوزه‌های نظامی، اقتصادی، اجتماعی، دیپلماتیک و سیاسی.» زلال جیگر خاطرنشان کرد: «هدف ما از الگوی ریاست مشترک، دستیابی به برابری کامل است و تنها به مشارکت سطحی اکتفا نمی‌کنیم.»

زلال جیگر در ادامه الگوی ریاست مشترک را تجسم واقعی اراده و حضور زن در جامعه دانست. او بر این باور تأکید کرد که چنین الگویی راهگشای آزادی زنان در قرن بیست و یکم خواهد بود.

درباره دشواری‌های زنان در مبارزه برای تحقق برابری جنسیتی، او توضیح داد: «پس از آغاز انقلاب در منطقه شمال و شرق سوریه، به فعال‌سازی نظام ملت دموکراتیک از سطح کمون‌ها تا شوراها و نهادهای مدنی و نظامی پرداختیم. یکی از اصول کلیدی این نظام، مدیریت توسط یک مرد و یک زن به عنوان روسای مشترک بود.»

زلال جیگر افزود: «این رویکرد ما را به رویارویی با ذهنیت‌های استبدادی کشاند که زنان را به حاشیه می‌رانند و آنان را تابع مردان می‌پندارند.»

او ادامه داد: «سنت‌ها و رسوم مرتجع نیز از موانع اصلی هستند که زنان را از دیدن خود در جایگاه‌های تصمیم‌گیری بازمی‌دارند، زیرا در باور جامعه تنها مردان شایسته تصمیم‌گیری هستند.»

 

حقایقی که محدودیت‌های تحمیل شده بر زنان را آشکار می‌کند

زلال جیگر به نمونه‌های واقعی از چالش‌های زنان در مسیر مبارزه اشاره کرد: «در ابتدا، زنان حق تصمیم‌گیری درباره رشد شخصیتی خود را نداشتند. برای مثال، نمی‌توانستند در آموزش و آکادمی‌های ایدئولوژیک مشارکت کنند که از مهم‌ترین بسترهای رشد فکری و شکل‌گیری شخصیت قدرتمند برای آنان بود. حتی رفتن به این آکادمی‌ها منوط به اجازه پدر، برادر یا همسرشان بود، در حالی که مردان آزادانه و بدون نگرانی درباره آینده و امور خود تصمیم می‌گرفتند.»

او تصریح کرد ذهنیت خانواده‌ای مبتنی بر اصول قدرت و دولت، مانعی دیگر برای زنان در ورود به عرصه‌های سازمانی، نظامی و سیاسی بود: «خانواده‌ها مفهوم ریاست مشترک و مشارکت زنان در تصمیم‌گیری‌های سرنوشت‌ساز جامعه را برنمی‌تابیدند. همچنین زنان دیگری هنگام پیوستن به یگان‌های مدافع زنان یا نیروهای امنیت داخلی با موانع جدی روبرو می‌شدند که ریشه در سنت‌های مرتجع و محدودیت‌های تحمیلی بر زنان داشت.»

 

نقش جنبش آزادی زنان و دستاوردهای آن

زلال جیگر تأکید کرد که تلاش‌های سازمانی و فکری جنبش آزادی زنان که سال‌ها در منطقه شمال و شرق سوریه ادامه داشته، در هدایت جامعه به سوی دموکراسی و صلح نقش مهمی ایفا کرده است: «جنبش آزادی زنان و فداکاری‌های آن، سهم بزرگی در ارتقای جایگاه زنان داشته است؛ این جنبش با پایداری و اراده‌ای استوار با چالش‌ها روبرو شده و در راه گسترش مبارزه برای آزادی و برابری گام برداشته است.»

او «انقلاب روژآوا» را که به انقلاب زنان معروف است، مثال زد و به نقش محوری زنان در مبارزه و مقاومت مداوم علیه نظام‌های سرکوبگر و استبدادی در تمامی عرصه‌ها اشاره کرد. این تحولات زمینه را برای اتحاد زنان فراهم کرده تا با همبستگی برای تأمین حقوق خود مبارزه کنند، حقوقی که در رأس آنها زندگی با کرامت و برابری با مردان قرار دارد.

او به چگونگی شکل‌گیری شخصیت‌هایی که نظام‌های پدرسالار از هزاران سال پیش در پی ایجاد آن بودند، از طریق پایمال کردن حقوق جامعه و به‌ویژه زنان، اشاره کرد: «نظام‌های استبدادی مردسالار با اقدامات غیرانسانی خود، جامعه‌ای پدید آوردند که خدمتگزار منافع آنهاست. این کار با تحمیل بردگی بر زنان و سرکوب حضور آنان میسر شد. افزون بر این، این نظام‌ها ذهنیت استبدادی را در اندیشه مردان نهادینه کردند.»

او بر این باور است که کوشش برای آشکار ساختن حقیقت وجودی زن و مرد از راه تحلیل جامعه‌شناختی، از کلیدی‌ترین رویکردهایی است که در جنبش آزادی‌بخش زنان و جامعه به کار گرفته شده است.

 

الگوی ریاست مشترک، مهم‌ترین دستاورد زنان

درباره دستاوردهای زنان در جریان انقلاب، زلال جیگر گفت: «امروز شاهدیم که زنان در مدیریت امور سازمانی، فکری و سیاسی، دوشادوش مردان در تمام نهادهای اداره خودمدیریتی و احزاب سیاسی حضور دارند، بدون آنکه یک طرف بر دیگری سلطه یابد. این الگو برای جهان الهام‌بخش است، زیرا نتیجه دگرگونی فکری جامعه است. همچنین مبارزه و تلاش زنان از همه گروه‌های اجتماعی منطقه شمال و شرق سوریه، تأثیری عمیق در تحول جامعه داشته است.»

او ادامه داد: «آنچه به ما امید بزرگی برای پیروزی دموکراسی می‌بخشد، پذیرش آن در جامعه است. برای نمونه، امروز می‌بینیم هنگامی که شهروندان برای انجام امور اداری یا حل مشکلی به نهادهای اداره خودمدیریتی مراجعه می‌کنند، خواهان دیدار با ریاست مشترک هستند. این گامی مهم است که تغییر نگرش در جامعه را نشان می‌دهد، چراکه واژگانی که افراد در گفت‌وگوهایشان به کار می‌برند، بازتاب‌دهنده اندیشه آنهاست.»

زلال جیگر به تلاش‌های خود برای تأمین نظام دموکراتیکی که حافظ حقوق همه سوری‌هاست، از طریق انتقال تجربه‌های انقلاب منطقه شمال و شرق سوریه اشاره کرد: «ما می‌خواهیم دستاوردهایمان در منطقه شمال و شرق سوریه را با تمام گروه‌های اجتماعی کشور به اشتراک بگذاریم. این کار با آگاه‌سازی جامعه بر پایه اندیشه ملت دموکراتیک انجام می‌شود و خوشبختانه واکنش‌های مثبتی از گروه‌های مختلف دریافت کرده‌ایم.» او افزود: «تاریخ سوریه امروز برای نخستین بار شاهد همبستگی جنبش‌های زنان است که در مخالفت با قانون اساسی جدید متحد شده‌اند و یکصدا اعلام می‌کنند 'این قانون اساسی نماینده مردان و زنان سوریه نیست'.»

او تصریح کرد که شیوه‌های جهادی‌های هیئت تحریر الشام در سوریه، روش‌هایی افراطی و انحصارطلبانه است که فراگیر نیست و همه سوری‌ها را دربرنمی‌گیرد. زلال جیگر با اطمینان گفت که زنان سوریه امروز با تلاش برای مشارکت در اداره جامعه، موضع خود را آشکار می‌سازند و در آینده، نقش تصمیم‌گیرنده در مسائل سرنوشت‌ساز جامعه را بر عهده خواهند داشت.

او افزود: «وقتی از جمهوری دموکراتیک سوریه سخن می‌گوییم، باید حقوق همه گروه‌های اجتماعی، به‌ویژه حقوق زنان را تضمین کنیم. از این رو، ریاست مشترک به معنای اداره جامعه توسط زن و مرد در کنار یکدیگر است. همچنین نمایندگی زنان در نظام جدید باید ۵۰ درصد باشد و زنانی که مناصبی در نهادها برعهده می‌گیرند، باید حضور و اراده مستقل خود را نشان دهند. برای دستیابی به این هدف، تقویت مفهوم حضور زنان در عرصه‌های مختلف ضروری است.»

 

ندای «صلح و جامعه دموکراتیک»، تولدی نو برای خاورمیانه

زلال جیگر به اهمیت فراخوان رهبر عبدالله اوجالان برای تحقق «صلح و جامعه دموکراتیک» که هدفش پایان دادن به درگیری‌ها در خاورمیانه است، اشاره کرد. او توضیح داد که رهبر عبدالله اوجالان در راستای تحقق آزادی زنان، به تحلیل وضعیت آنها و ستم‌هایی که از سوی نظام‌های استبدادی بر آنان روا شده، پرداخته است. او همچنین کوشیده رابطه‌ای بر پایه اصول دوستی میان دو جنس ایجاد کند و برای نهادینه‌سازی روح همراهی با زنان، این تغییر را از خود آغاز کرده است.

او ادامه داد: «دفاعیات رهبر اوجالان مانند تولدی دوباره برای زنان خاورمیانه بوده است؛ پروژه ملت دموکراتیک که آزادی زن را یکی از اصول بنیادین مبارزه خود قرار می‌دهد، مسیر زنان را با نور برابری، صلح و دموکراسی روشن ساخته است.»

درباره مسئولیت‌های زنان در پاسخ به فراخوان «صلح و جامعه دموکراتیک»، زلال جیگر تأکید کرد: «رهبر عبدالله اوجالان با این پیام، زنان را بار دیگر به مسئولیت‌هایشان فرامی‌خواند و ما به‌عنوان زنان باید این مسئولیت را به دوش بگیریم.» او افزود: «رهبر اوجالان با این فراخوان در پی تحقق صلح، دموکراسی و سوسیالیسم در جامعه‌ای است که حقوق همه گروه‌ها بدون تبعیض تضمین شود. ما زنان خود را در برابر این دعوت تاریخی مسئول می‌دانیم و برای پایان دادن به جنگ‌ها و یافتن راه‌حل‌های سیاسی تلاش می‌کنیم.»

زلال جیگر خاطرنشان کرد: «انقلاب زنان در منطقه شمال و شرق سوریه به جهان ثابت کرد که زنان فارغ از چالش‌ها و فشارهای موجود، می‌توانند به اهداف خود دست یابند. هنگامی که زنان در پی صلح و دموکراسی باشند، قادرند بر تمام موانع چیره شوند. بر این اساس، ما به پیام رهبر اوجالان اهمیت ویژه‌ای می‌دهیم و با پشتکار برای تحقق آن در سراسر سوریه، از راه گسترش همکاری با سایر گروه‌های اجتماعی کشور، تلاش خواهیم کرد.»

 

تداوم تجاوزات ترکیه علیه مردم

در پایان سخنانش، زلال جیگر، معاون ریاست مشترک حزب سوریه آینده، به کشتارهایی که نیروهای اشغالگر ترکیه علیه مردم انجام می‌دهند، اشاره کرد: «اشغالگران ترکیه به نقض حقوق مردم سوریه ادامه می‌دهند. آنها کشتار تازه‌ای علیه کوردها در کوبانی برخبطان رقم زدند که به مرگ ۱۰ نفر، که اکثراً زن و کودک بودند، انجامید. همچنین، نقض حقوق جامعه علوی در ساحل سوریه همچنان جریان دارد.» او تأکید کرد که «مبارزه بر پایه فراخوان 'صلح و جامعه دموکراتیک'، پاسخ به تمام درگیری‌ها و مناقشه‌هایی خواهد بود که خاورمیانه به طور کلی و منطقه شمال و شرق سوریه به طور خاص با آن روبروست.»