حەنان حارت

 

مەغریب- گەلی مەغریب لە هەموو قۆناغەکانی تەمەن و بارودۆخی کۆمەڵایەتیدا هەندێک وتە بەرامبەر ژنان بەکاردەهینن و بە "فێڵباز" وەسفیان دەکەن، لە پەندێکی دیکەدا ژنان لە مافی خوێندن بێبەش دەکرێن، بەو بنەمایەی کە دەبێتە هۆی لەناوچوونی ڕەوشتەکانی، وتەکە دەڵێت "کچەکەت نە فێری خوێندن بکە و نە لە ژوورێکدا دایبنێ"، هەروەها چەند وتەیەک هەیە کە ژنان بە بارگرانییەکی گەورە دادەنێن، لە کاتێکدا پیاو گرنگ نییە تەمەنی چەند بێت، لە هەر کاتێکدا بێت دەتوانێت هاوسەرگیری بکات و دواخستنی هاوسەرگیری بۆ ئەو بە کێشە داناندرێت و لەلایەن کۆمەڵگەوە قبوڵکراوە، بە پێچەوانەی ژنانەوە، نموونەیەک لە پەندە بەناوبانگەکان هەن ژنان وەک ئەوە نیشان دەدەن کە ڕەوشتی خراپیان هەیە، ڕۆڵی ئەوان لە ژیاندا سنووردارە بۆ زاوزێکردن و خزمەتکردنی هاوژین و خێزانەکانیان، زۆرێک لە وتەکان ژنان بە "ئاژەڵ" بەراورد دەکەن، لە کاتێکدا هێشتا چەند وتەیەکی کەم هەن کە ژنان بەرز دەکاتەوە، وەک وتەی "ژن چاکەی ماڵەوەیە"، واتە بوونی ژنان لە ماڵەوە بەهایەکی زیادەیە.

 

بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەو پەندە نەرێنییانە هەڵمەت دەستیپێکرد

کۆمەڵەی جەسووری ژنانی مەغریب، هەڵمەتێکی دەستپێکرد بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەو پەند و وتە بەناوبانگانەی لە کۆمەڵگەدا ڕەنگدانەوەی توندوتیژی زارەکییە دژی ژنان، هەروەها هۆشیارکردنەوە لە مەترسییەکانی ئەو بیرۆکانەی کە بەهۆی ڕەگەزپەرستییەوە بەرامبەر بە ژنان بەردەوام دەبن.

 

ڕازیە عێراقی، ئەندامی کۆمەڵەی جەسووری ژنانی مەغریب، ڕوونیکردەوە، کۆمەڵەکە هەڵمەتی بەرەنگاربوونەوەی ئەو پەندە بەناوبانگانەی دەستپێکردووە کە ژنان بە کەم دەبینن، چونکە ڕۆژانە بڵاودەکرێنەوە، بەبێ ئەوەی ئاگاداری ئەوە بن کە توندوتیژییەکی سیمبولییان هەیە، وتیشی: هەندێک لە وتە بەناوبانگەکان ژنانی مەغریب بێزار دەکەن، هەموو مافەکانیان لێ دەدزن، وا نیشانیان دەدەن کە هیچ بۆچوون و بڕیارێکیان نییە، وەک ئەو وتەیەی کە دەڵێت "ڕاوێژی لەگەڵ بکە و بۆچوونەکەی وەرمەگرە"، واتە ڕاوێژ بە ژنێک بکە بەبێ ئەوەی بۆچوونی خۆی وەربگریت، هەروەها وتەیەکی دیکە هەیە کە ڕێژەی نادادپەروەری بەرامبەر ژنان لە ڕێگەی بڵاوکردنەوەی ئەم وتەیانەوە نیشان دەدات و بڕیاری جیابوونەوە دەداتە دەستی پیاوەکە و بە مافی ژنەکەی نازانێت.

 

"پەندو وتەکان لە کولتوورێکی پیاوسالارییەوە سەرچاوە دەگرن"

سەبارەت بە هۆکارەکانی پێشێلکاری بەرامبەر بە ژنان لە نموونە گشتییەکاندا، ڕازیە عێراقی جەختی لەوە کردەوە کە دانایی خودایی مافی ئەوەی بە ژنان داوە منداڵیان هەبێت، بۆیە هێمایەکە بۆ بەردەوامی کۆمەڵگە، کە ئەو پێشبینییەی لە پیاواندا قووڵتر کردەوە، وەرگێڕدراوەتە سەر وتەیەکی بەناوبانگ کە سووکایەتی بە ژنان دەکات، وێنەی ژنانی مەغریب لە وتەیەکی بەناوبانگدا زۆر هاوشێوەی وێنەی کۆمەڵگەکانی دیکەیە و وتی: نموونە باوەکان کە ژنان بێزار دەکەن نەک تەنها لە مەغریب، بەڵکو لە هەموو ناوچەکانی باکووری ئەفریقا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست هەیە، چونکە ئەم پەندە بەناوبانگانە لە کولتوورێکی پیاوسالارییەوە سەرچاوە دەگرن و دەیانەوێت کۆنترۆڵی ژنان بکەن و بەهایان لە کۆمەڵگەدا کەم بکاتەوە.

 

"پێویستە کۆمەڵگە پەروەردە بکرێت"

لە کۆتایی قسەکانیدا ڕازیە عێراقی جەختی لەوە کردەوە، پێویستە کۆمەڵگە دەربارەی بەهای ژنان و ئاڵوگۆڕی بیرۆکەکان لە نێوان ڕەگەزەکاندا پەروەردە بکرێت، وتیشی: پێویستە هەماهەنگی لەنێوان هەردوو لایەندا بێت بۆ بونیادنان و چاکسازی لە کۆمەڵگەدا و شەڕکردن لەگەڵ بیرۆکە نەرێنی و نێرینەکاندا، بەرپرسیارێتییەکە دوو لایەنەیە و هەروەها هونەر دەتواندرێت پشتی پێببەسترێت بۆ تیشک خستنەسەر بیرۆکە ئەرێنییەکان و بەرەنگاربوونەوەی هەموو ئەو شتانەی کە بۆ ژنان و تەنانەت پیاوانیش دەکرێت.