ناوەندی هەواڵ

 

لەو کاتەوەی تاڵیبان گەڕاوەتەوە سەر دەسەڵات، سنووردارکردنێکی توندی بەسەر ژناندا سەپاندووە لە بوارە جیاجیاکانی ژیاندا، بەتایبەتی لە بوارەکانی خوێندن و کاردا، بەو پێیەی ئەم ڕێکارانە بە سنووردارکردنی هەلی کاری ژنان و سنووردارکردنی ئازادی هاتوچۆیان دەستیپێکردووە.

 

ئاژانسەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان و هاوبەشە مرۆییەکانیان، ڕۆژی سێشەممە ٤ی تشرینی دووەم، هەموو چالاکییەکانیان لەسەر سنووری نێوان ئەفغانستان و ئێران ڕاگرت، دوای ئەوەی تاڵیبان سنوورەکانی بۆ ژنانی کارمەندانی ئەفغانستان توندتر کرد و ڕێگرییان لێکردن بۆ ئەوەی بتوانن بچنە ناوچەکە بۆ ئەنجامدانی ئەرکە مرۆییەکانیان.

 

ڕێکخەری مرۆیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە ئەفغانستان ئاماژەی بەوەدا، ئەم ڕاگرتنە بە تایبەتی دەروازەی سنووری ئیسلامی قەلعە گرتەوە، کە سنووردارکردنی زیاتری تێدا سەپێندراوە، کە ڕێگری لە ئەندامانی ستافی ناوخۆیی نەتەوە یەکگرتووەکان و هاوبەشەکانی دەکات لە کارکردن لەو ناوچەیەدا.

 

ئەو ڕێکخەرە وردەکاریی سنووردارکردنەکانی ئاشکرا نەکرد، بەڵام هۆشداریدا لەوەی کە "ئاڵانگاری دەستبەجێی ئۆپەراسیۆنەکان مەترسی زیاتر بۆ گەڕانەوەی خەڵک، بەتایبەتی ژنان " دروست دەکەن، هەروەها ئاماژەی بە دەرئەنجامە مرۆییە ئەگەرییەکانی ئەم ڕێوشوێنانە کرد.

 

ئاماژەی بەوەشدا، زیاتر لە ٦٠٪ی ئەو ئەفغانیانەی لە ئێرانەوە دەگەڕێنەوە لە ڕێگەی دەروازەی سنووری ئیسلام قەلعەوەیە، کە زۆربەیان ژن و منداڵن، هەروەها "بەبێ ستافێکی ژن، مەحاڵە یارمەتی ژن و منداڵانی گەڕاوە بکرێت "، وە گفتوگۆی بەردەوامیش لەگەڵ بزووتنەوەی تاڵیبان هەیە بۆ گەیشتن بە چارەسەر.

 

تا ئێستا تاڵیبان هیچ لێدوانێکی ڕەسمی لەبارەی ئەو سنووردارکردنە نوێیانە بڵاونەکردووەتەوە کە بووەتە هۆی ڕاگرتنی ئۆپەراسیۆنە مرۆییەکان لەسەر سنووری ئێران لەگەڵ ئێراندا، سەرەڕای پەرەسەندنی بانگەوازەکان بۆ ڕوونکردنەوەی هەڵوێستی خۆی سەبارەت بەو ڕێوشوێنانە، کە نیگەرانییەکی بەرفراوانی لە بازنەی مرۆیی و نێودەوڵەتیدا دروستکردووە.

 

لە ساڵی ٢٠٢٢دا تاڵیبان لە کابول قەدەغەکردنی ڕێکخراوە ناحکومییە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکانی سەپاند و ڕێگرییان لێکرد لە دامەزراندنی ژنانی ئەفغانی، دواتر قەدەغەکردنەکە درێژکرایەوە بۆ ئەوەی کارمەندە ژنەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان بگرێتەوە، لە هەمان کاتدا هەندێک هۆکاری پاراست کە ڕێگە بە ژنان دەدەن لە کەرتە تایبەتەکاندا کاربکەن یان لە دوورەوە ئەرکەکانیان ئەنجام بدەن.