لارا گەوهەری

 

ئورومیە- ئورومیە یەکێک لە پارێزگا باراناوی و دەوڵەمەند بە سەرچاوەی ئاوە لە جوگرافیای ئێران، دوای پارێزگاکانی باکور کە لە ئێستادا بەدەست کەمبوونەوەی ئاوی ژێر زەوی، گەشەپێدانی زیادەڕۆیی زەوییە کشتوکاڵییەکان، هەزاران بیری بێ مۆڵەت، بەڕێوەبردنی بێ بەرنامەی سەرچاوەکانی ئاو و بنیاتنانی بەنداوی بێ بەرنامە ڕووبەڕووی قەیرانی ئاو بووەتەوە.

 

 شاری ئورومیە یەکێکە لە یەکەمین شارەکانی ئەم پارێزگایە کە بە هۆی بێئاگایی بەرپرسانییەوە ڕۆژانە بە هەلومەرجی سەختتردا تێدەپەڕێت، سەرەڕای داوای خەڵک و بەدواداچوون و گلەیی خۆیان لەو بارەیەوە، دەسەڵات هیچ وەڵامێکی نەداوەتەوە و تەنانەت خەڵکی داواکاریشی تاوانبار کردووە.

 

لەگەڵ بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی هەوا و نەبوونی ژێرخانی شیاو و ئیمکانات بۆ چارەسەرکردنی قەیرانی کەم ئاوی لە چەند ساڵی ڕابردوودا، ئەمساڵ ئورومیە پێش دەستپێکردنی وەرزی هاوین ڕووبەڕووی کەمی ئاو بووەتەوە، هیچ دامەزراوەیەک وەڵامی ناڕەزایەتی و داواکارییەکانی خەڵک ناداتەوە.

 

ماوەیەکە حکومەت بیر لە گواستنەوەی خەڵکی بەشێک لە گوندەکانی ئورومیە و هەندێک شاری دیکەی کوردستان دەکاتەوە، فەرمانی چۆڵکردنی گوندەکانی ناوچەی برادۆست بریتییە لە: ناوەندی شاری ئورومیە / شاری ئورومیە / ٨ گوند؛ ئاوکێ، کاولان، ئالۆسان، زینێ، ئەربیلا، جێرمێ، بێدکارە، دێرێ (ناوی فارسی مارمیشۆ)ی داوە.

 

جوتیارێکی سەردەشتی وتی: "حکومەت زەویی نزیک بەنداوەکەی لە ئێمە کڕی و وتی پارەی باشترتان پێ دەدەم، دواتر وتی مادام تاپۆی حکوومەتی ئێرانتان نییە، تەنیا مافی ترێ و درەختەکانتان پێ دەدەین، کاتێک بەنداوەکە دروستکرا، هیچ هەواڵێکمان نەبینی سەبارەت بە پێدانی مافی خاوەندارێتی."

 

لە گوندەکانی ئورومیە، حکومەت سیناریۆی بێبەشکردن و ئاوبڕینی ئەو ناوچانە جێبەجێ دەکات، خەڵکی ئەوێ بێ ئیمکانات و قوتابخانە و بێ ئاو دەهێڵێتەوە، بۆ ئەوەی خەڵک بە هەڵبژاردنی خۆیان ئورومیە و گوندەکانی خۆیان چۆڵ بکەن و کشتوکاڵ نەکەن.

 

خودی شاری ئورومیە پێکهاتووە بۆ دوو بەش، بەشێکی بێ خزمەتگوزاری کە کوردی تێدایە و بەشێکی ئاوەدان کە کوردی تێدا نییە، دابەش بووە و نەخۆشخانە و قەزا و بازاڕیش لە یەکتر جیان، لەو ناوچانەی کە کورد تێیدا دەژی، هیچ ئیمکاناتێک دروست ناکرێت و لە خودی ئورومیە ناوی شوێنە کوردییەکان دەسڕدرێتەوە، یان خەڵک ڕووبەڕووی هێرشی ڕەگەزپەرستی دووبارە دەبنەوە، لە سەردەمی شۆڕشی "ژن، ژیان، ئازادی" خەڵکی ئەو ناوچانە زیاتر ناڕەزایەتیان دەربڕی، چونکە بە شێوەیەکی سیستماتیکی سانسۆر و فلتەر کرابوون.

 

ناوچەکە بە ڕادەیەک میلیتاریزە کراوە کە خەڵکەکەی ناتوانن لە بارودۆخی خۆیان ئاگاداربن چونکە حکومەت کەشێکی خنکێنەری دروست کردووە و بێدەنگ سانسۆر و چەوساندنەوە دەکات و خەڵکی ئەوێ تینوو دەکات بۆ ناچارکردنیان بە ڕۆشتن لە نیشتیمانی دایکی خۆیان، بۆ ئەوەی خەڵکی دیکە لە شارەکانی دیکەوە ببەن لەوێ وەبەرهێنان بکەن، پێش ئەوەی خەڵکی ئەم ناوچەیە بجوڵێنن، خەڵک ناوی ناوچە کوردنشینەکانیان گۆڕی و ناوی فارسییان لێنا.

 

بێ ئاوی لە گوند و ناوچەکان

پچڕانی ئاو لە گوندەکان و ناوچەکانی وەک قەسابخانە، ئیسلام ئاباد، ئەنزال، بادکی، ئەلواج، سۆمای برادۆست، سیلوانا، شەهراک شاهید، ولندە، بەراندیز، نازلۆ و هتد ژیانی زۆر کەسی تێکداوە و لە هەندێک شوێنی وەک خەڵکی گوندی بەداکی ماوەی سێ مانگە بەدەست کەمیی ئاوی زۆرەوە دەناڵێنن.

 

شەریفە.م، یەکێک لە دانیشتووانی گوندی بەداکی دەڵێت: ئێمە بە هیچ شێوەیەک ئاوی بۆریمان نییە و ئەگەر ئاوەکە نەبڕدرێت فشارەکە زۆر کەم دەبێتەوە و تا ئەو ڕادەیە کە دەتوانین ئاوی خواردنەوەمان هەبێت، ماوەی سێ مانگە ئاوی کانزایی یان ئاوی کانیاو بۆ کارەکانی ڕۆژانەمان بەکاردەهێنین، ئەمەش ماندووی کردووین.

 

سەمیرا.پ، دانیشتووی گەڕەکی عەلواج، هەروەها دەڵێت: "هێشتا هاوین نەهاتووە و کەم ئاویمان دەستی پێکردووە، بۆ ماوەی دوو ڕۆژ پەستانی ئاو زۆر نزمە و دەبێت سەتڵ دابنێین بۆ ئەوەی پڕ بێت لە ئاو، هەندێک لە کۆڵانە بەرزەکانمان بە هیچ شێوەیەک ئاویان نییە، هەموومان دەبێت ئاوی کانزایی بکڕین، بەڵام ئاوی کانزاییش زۆر گرانە، ئەمڕۆ تەنانەت ناچار بووین قاپەکان بە ئاوی کانزایی بشۆین."

 

لەمبارەیەوە ڕازیە.ک دەڵێت: ئێمە لە ناوچەی قەسابخانە دەژین، ئێستاش چەند ڕۆژێکە لە کاتژمێر ١١:٠٠ی بەیانییەوە تا شەوێک ئاوەکە بڕاوە، بۆ هەر کوێیەک بچین یان داواکارییەکانمان بە فەرمی بکەین و بەدوای کەسێکی بەرپرسدا بگەڕێین، بەرپرسەکان گلەییمان لێدەکەن، باشە ئەگەر دەسەڵات نەتوانێت ئەم قەیرانە چارەسەر بکات، کێ دەبێت لێپرسینەوە لەگەڵ خەڵک بکات؟

 

لە ناوەندە سەرەکییەکانی ئەو شارەدا، پچڕانی ئاو و دابەزینی فشار کەمترە لە چاو ناوچە شاری و گوندەکانی دیکە، بەڵام خەڵکێکی زۆر لە ئورومیە بە هۆی ترسی پچڕانی ئاوەوە ئاو هەڵدەگرن و تا ئێستاش بەرپرسانی ئەو شارە هیچ وەڵامێکیان نیە بۆ خەڵک.