بەرجەم جودی

 

کۆبانێ-زانکۆی کۆبانێ کە لە ساڵی ٢٠١٨ لە  فورات دامەزراوە، ڕۆژی ٢٩ی حوزەیرانی ئەمساڵ کردنەوەی بەشی زانستە کۆمەڵایەتییەکانی ڕاگەیاند، ئەم بەشە لە دیدگای ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان بۆ ئاشتی و فەلسەفەی شارستانیەتی دیموکراتی وەک شێوازێکی ژیان وەرگیراوە.

 

بەشەکە بەشەکانی مێژوو، فەلسەفە، کۆمەڵناسی، جوگرافیا و ژنان لەخۆدەگرێت، ئەم دەستپێشخەرییە ئەکادیمییە بەرجەستەکردنی پراکتیکی بیرێکە کە هەوڵدەدات پەیوەندی نێوان مرۆڤ و کۆمەڵگە لەسەر بنەمای فرەیی و یەکسانی و هۆشیاری ڕەخنەیی دابڕێژێتەوە.

 

بۆ ئەوەی لە نزیکەوە تێبگەین لەم بەشە و گرنگییەکەی و ئامانجەکانی، ئاژانسەکەمان لەگەڵ فریاز بەرکاڵ، مامۆستای بەشی زانستە کۆمەڵایەتییەکان قسەی کرد.

 

بە فەرمی کردنەوەی بەشی زانستە کۆمەڵایەتییەکانتان ڕاگەیاند، بۆچی لەم قۆناغەدا ئەم هەنگاوەت بە پێویست زانی؟ ئەو نامەیەی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان، بۆ زانکۆی کۆبانێ ئاڕاستەی کرد، چ کاریگەرییەکی لەسەر ئەم پڕۆژەیە هەبوو؟

بەشی زانستە کۆمەڵایەتییەکان وەک بەشێک لە زانکۆی کۆبانێ بوونی نەبووە، بۆیە سەرلەنوێ دادەمەزرێتەوە، ناو تۆمارکردن بۆ ئەم بەشە لە ساڵی ٢٠٢٦ بە فەرمی دەکرێتەوە، ئەم کۆلێژە بەشەکانی مێژوو، فەلسەفە، کۆمەڵناسی، نەسەبناسی، و جوگرافیا لەخۆدەگرێت، کردنەوەی ئەم کۆلێژە، بە پێنج بەشەکەیەوە، هاوتەریبە لەگەڵ پێداویستییەکانی کۆمەڵگەکەمان، ئێمە کۆلێژ دەکەینە دامەزراوەیەکی ئەکادیمی کە نوێنەرایەتی دەروازەیەک بکات بۆ چارەسەری هەموو پرس و ململانێ کۆمەڵایەتیەکانمان، ئەم بەشە بڕیار بوو ماوەیەکی زۆر لەمەوبەر بکرێتەوە، بەڵام بەهۆی هەلومەرجێکی وەک ئەو شەڕەی کە لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا هەڵگیرسا، داڕمانی ژێرخانی کۆبانی، نەبوونی ستافی وانەبێژی و هەلی وانەوتنەوە، کردنەوەیمان دواخست.

 

خوێندکاران و پرۆفیسۆرەکان لە مێژە پێشنیاری دامەزراندنی ئەم کۆلێژەیان کردووە، وەک پێناسەیەکی ورد بۆ ئەو پرسانەی کە ڕووبەڕوویان دەبێتەوە و چارەسەرێک دەبینن، لەسەر بنەمای ئەمەش کۆبوونەوە و هەڵسەنگاندن و گفتوگۆ بۆ ماوەیەکی زۆر سەبارەت بە کردنەوەی کۆلێژی زانستە کۆمەڵایەتییەکان ئەنجامدرا، هەمیشە گومانمان هەبوو لە توانای خۆمان بۆ دامەزراندنی کۆلێژێکی سەرکەوتوو لەم ئاستەدا  بەڵام لە سایەی پەیامی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان بۆ زانکۆی کۆبانێ و مامۆستایانی و خوێندکاران، گومانەکانمان ڕەواندەوە، هێزێکی بەرچاومان بۆ دامەزراندنی و بەڕێوەبردنی ئەم کۆلێژە پەیدا کرد.

 

خوێندکاران چۆن ئەم هەنگاوەیان وەرگرتووە و دەرئەنجامە چاوەڕوانکراوەکان چین؟

کۆبوونەوەیەکمان ئەنجامدا بۆ ڕاگەیاندنی کۆلێژی زانستە کۆمەڵایەتییەکان، و بە پشتبەستن بە تێبینییەکانمان لەسەر ئەو خوێندکارانەی کە ئامادەبوون و دەست بە خوێندنی زانکۆیی دەکەن، ئەوان لە ڕادەبەدەر پەرۆش بوون، ئێمە بە ڕوونی هەستمان بە هیوا و چاوەڕوانی و هەیەجان و خولیای ئەوان دەکرد، بە تایبەتی هەستمان بە ئارەزووی ئەوان کرد کە خۆیان لەم کۆلێژەدا بدۆزنەوە و بتوانن چارەسەر بۆ پرسی کۆمەڵایەتی و ژیانی و ڕۆژانەکانیان بدۆزنەوە، ئێمە لە ناوەڕاستی شەڕێکدا دەژین، بۆیە کۆمەڵگەش کاریگەری لەسەر دەبێت.

 

هەروەها ئێمە ئێستا لە سەردەمێکی پێشکەوتووترین تەکنەلۆژیادا دەژین، کە کاریگەری نەرێنی ڕاستەوخۆی لەسەر گەنجان هەیە، هەر لەبەر ئەم هۆکارەش دابەزینێکی بەرچاو لە کۆمەڵگەدا هەیە، گەنجان وەک بوونەوەرێکی فیزیکی بوونیان هەیە، بەڵام لە ڕووی دەروونی و ڕۆحییەوە سەرقاڵن، یان بە واتایەکی تر لەم ڕووەوە بە پێویستمان زانی ئەم پرسانە شی بکەینەوە و ڕێگەچارە بۆ ڕێگریکردن لە بڵاوبوونەوەی ماددە هۆشبەرەکان و خۆکوشتن و هتد.. بدۆزینەوە، هەر لەبەر ئەم هۆکارەش چاوەڕوانی و هیواکانمان بۆ ئەم کۆلێژە زۆر بەرزە و بۆ ئەوەی بە تەواوی ئەرکی خۆمان بەجێبهێنین، سیستەمی فرەبواریمان هەڵبژاردووە، ئەم سیستەمە ڕێگا بۆ خوێندکاران خۆش دەکات، لە دوو ساڵی یەکەمدا هەموو بەشەکان دەخوێنن، لە دوو ساڵی کۆتاییشدا پسپۆڕی سەرەکی خۆیان دەخوێنن، زۆر گفتوگۆمان لەسەر بەکارهێنانی ئەم شێوازە کرد و لە کۆتاییدا گەیشتینە ئەو ئەنجامەی کە ئەم زانستانە تەواوکەری یەکترن، ئەگەر خوێندکارێک کۆمەڵناسی بخوێنێت و ئاشنای مێژووەکەی نەبێت ئەوە پرسە و ئەم خاڵە هەموو بەشەکان دەگرێتەوە.

 

ژنۆلۆژی چ سەربەخۆیی و کاریگەرییەکی دەبێت لەم بەشەدا؟ وە بۆچی لە کاتی ڕاگەیاندنی کردنەوەی بەشەکەدا جەختت لەسەر بونیادنانی شارستانیەتێکی دیموکراتی تەواو بە ئازادی ژنان کردەوە؟

ئەوەی سەرنجڕاکێشە لەم بەشەدا، جیاوازی ئێمە نیشان دەدات، ئەوەیە کە هەموو بنەماکان لەسەر بنەمای بۆچوون و بیرۆکەکانی ژنۆلۆژی دەبێت، لە ڕاستیدا پرسە بنەڕەتییەکانمان لەمەوە سەرهەڵدەدەن: جیاکردنەوەی بنەماکان و هەڵسەنگاندنی پرسەکان لە ڕوانگە جیاوازەکانەوە، کۆمەڵناسەکان لە ڕوانگەی پرسەوە شیکاری دەکەن، فەیلەسوفەکان لەسەر بنەمای لۆژیک لە دیاردەکان نزیک دەبنەوە، مێژوونووسان لە چوارچێوەی لێکۆڵینەوەی مێژوویی و داهاتوودا دەکۆڵنەوە، بۆیە ژنۆلۆژی دەبێتە سەرچاوەیەک بۆ هەموو ئەو بەشانە، کە پرس و بنەڕەتییەکانیان لە دانپێدانان بە مێژوو و پرس و زانستی ژناندایە، بۆیە بەشی سەرەکیمان کە پشتی بە کۆرسەکانی دەبەستین، زانستی ژنانە، خولەکانی پێشوومان لە زانستە کۆمەڵایەتییەکان لە چوارچێوەی ئایدۆلۆژیای ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان ئامادەکرابوون، بۆیە بە سروشتی بەردەوام دەبین لە بەکارهێنانی فەلسەفەکەی لە کردنەوەی بەشەکەدا.

 

ئەندامانی بەشەکە لەسەر بنەمای فەلسەفەی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان خولی پەروەردەییان پێکراوە، کە ئێمە پڕۆژەکانی بە کلیلی چارەسەری ئەم سەدەیە دەزانین و جێگەیەکی گرنگیان لە پەروەردەکەماندا هەیە، ژنۆلۆژیش یەکێکە لە بەرهەمەکانی ئەم فەلسەفەیە، ژیانێکی ئازاد و کۆمەڵگەیەکی ئازاد بە ژنێکی ئازاد بەدەست دێت، ئێمە نەوەیەکی نوێ، ڕۆشنبیر و پەروەردەکراو و ئاگادارکراوی بیر و فەلسەفەی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان بونیاد دەنێین.

 

ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان جەختی لەوەکردەوە کە ژنان پێشەنگایەتی پرۆسەی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک دەکەن، وەک ژنانی کار لە بوارە زانستییەکان، ڕۆڵی ئێوە لەم ڕووەوە چییە، بەتایبەتی لە بونیادنانی نەوەیەکی هۆشیار و ئازاد؟

دامەزرێنەرانی ئەم کۆلێژە زۆربەیان ژنن و ئەمەش یەکێکە لە دەستکەوتەکانی شۆڕشی ژنان لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، ژنان توانیویانە بگەنە ئاستێکی پێشەنگ لە دامەزراندنی کۆلێژەکان بۆ گەشەپێدانی مرۆیی لەسەر بنەمای فەلسەفەی ژیانێکی ئازاد و دیموکراتی، بەتایبەتی لە پرۆسەی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیدا کە لەلایەن ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان ڕاگەیەندرا.

 

لە ئەنجامی سیاسەتەکانی ڕژێمی بەعسی پێشوو، لە ڕابردوو و داهاتوومان دابڕان، ئەوان تەنها لە چوارچێوەی بونیادنانی ئەو کەسایەتیانەی کە ئارەزووی خۆیان دەکرد، پەروەردەیان دابین دەکرد، لە بەرامبەر ئەم هۆشیارییە و ئەو ئەزموونەی کە شاهیدی بووین، زانکۆی کۆبانێ و بەتایبەتی کۆلێژی زانستە کۆمەڵایەتییەکان، دەتوانن وەڵام و جێگرەوەکانی وەک نەتەوەی دیموکراتیک و کۆمەڵناسی ئازادی، پێشکەش بە نەوەکان بکەن.

 

هیواکانمان زۆرن و خواستمان بەهێزە و بە پێی ڕێنماییەکانی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان هەموو هەوڵێک دەدەین، زانکۆی کۆبانێ دەکەینە هێما و دەروازەیەک بۆ جێبەجێکردنی فەلسەفەی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان، بە تایبەتی کۆلێژی زانستە کۆمەڵایەتییەکان دەبێتە ناوەندێک بۆ لێکۆڵینەوە و خوێندن و دەستنیشانکردنی پرسە کۆمەڵایەتییەکان، لەم ڕووەوە ناوەندی توێژینەوەمان دەبێت کە سەر بە کۆلێژن کە تاکە ئەرکیان لێکۆڵینەوەیە لە پرسە کۆمەڵایەتییەکان لە هەموو ڕوویەکەوە، زۆربەی زانستی هاوچەرخ سنووردارە بە هاوبەشکردنی پرسەکان، بەڵام ئێمە پرسەکان ئاشکرا دەکەین و چارەسەر پێشکەش دەکەین، بۆ ئەوەی بتوانین ڕەگ و ڕیشەی ململانێکانی ئێستا بنبڕ بکەین.