لە کاتی کارەسات و رووداوی  سروشتیدا، میدیا  دەبێتە یەکێک لە ئەکتەرە هەرە گرنگەکانی کایەی گشتی. لە هەندێ کاتدا میدیا تەنها ئەرکی گواستنەوەی زانیاری و هەواڵەکان نییە، بەڵکو وەک هێزێک کە توانای هێورکردنەوەی کۆمەڵگە یان پاڵنانی بەرەو دڵەڕاوکێ و سەرلێشێواوی زیاتر هەیە. لەکاتی مەترسیدا هاووڵاتیان و وەرگرانی میدیایی لە حاڵەتێکی دەروونی ناجێگیر و دڵەڕاوکێدان، ئەوان بەدوای ئەوەدا دەگەڕێن کە زانیارییان دەستبکەوێت لەوەی کە چی روویداوە تا هەستی ئارامی و ئاسایشیان پێببەخشێت، نەک گوتارێک کە ترسیان زیاتر بکات یان هەستی هەڕەشەیان قووڵتر بکاتەوە.

لە میدیادا، تیۆری بەڕێوەبردنی ترس لەو بیرۆکەیەوە سەرچاوە دەگرێت کە ترس دەتوانێت ببێتە ئامرازێک بۆ کاریگەریی کۆمەڵایەتی و سیاسی، ئەگەر بەرپرسیارانە بەڕێوە نەچێت. 

 

میدیا لە رێگەی هەڵبژاردنی زمان و رەفتاری دووبارەکردنەوەی وێنەی شۆککەر و چوارچێوەدان بە رووداوەکانەوە، دەتوانێت بەشداری بکات لە گەورەکردنی هەستی مەترسی و گۆڕینی کارەساتێک لە رووداوێکی سنووردارەوە بۆ هەستێکی بەردەوامی دڵەڕاوکی و ناجێگیر.

ئەم کارەساتەی  دوایی چەمچەماڵ و تەکیە و شۆرش بە روونی دەریخست کە چۆن هەندێک گوتاری میدیایی دەتوانن لە تەنها راپۆرتکردنی رووداوەکەوە بگۆڕدرێن بۆ بەڕێوەبردنی نەرێنیی ترس و جێبەجێکردنی ئەجێندای لایەنێک، لەبری ئەوەی سەرنجیان لەسەر لایەنە مرۆییەکە بێت و روونکردنەوە و شێوازی خۆپاراستن و چارەسەر بێت. هەندێک لە دەزگاکانی راگەیاندن کە گوتارێکی ئاشنایان هەبوو پەنایان بردەبەر گەورەکردنی دیمەنی کارەساتبار و بڵاوبوونەوەی مانشێتە هەستیارەکان و دووبارە پەخشکردنەوەی وێنەی شۆککەر، بەبێ ئەوەی هیچ رەچاوی کاریگەرییە دەروونییەکانی لەسەر خەڵک بکەن.

لە روانگەی تیۆری بەڕێوەبردنی ترسەوە، ئەم جۆرە رووماڵکردنە ئامانجی پەروەردەکردنی کۆمەڵگە نییە، بەڵکو مەبەستی ئەوەیە کۆمەڵگە لە دۆخێکی گرژی بەردەوامدا بمێنێتەوە، ئەمەش وا دەکات رای گشتی بەرەو دەرەنجامە پێشوەختەکان، یان کاردانەوەی سۆزداری، ئاسانتر ئاراستە بکرێت. 

لەگەڵ دووبارەبوونەوەی ئەم گوتارە، ترس دەبێتە ئەو چاویلکەیەی کە خەڵک لە رێگەیەوە، سەیری هەموو رووداوەکان دەکات، تەنانەت ئەوانەی پێویستیان بە شیکارییەکی عەقڵانی و واقعیش هەیە.

لایەنی هەرە خراپ لەم بابەت و ئەجێندایەدا، ئەوەیە کە ئەم رێبازە میدیاییە، کارەساتەکە وەک رووداوێکی مرۆیی لە ململانێی سیاسی بەردەوام جیاناکاتەوە، بەڵکو بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ ئەو دووانە تێکەڵ دەکات و ئەوە پیشان دەدات کە مەترسییەکە تەنیا سروشتی نییە، بەڵکو دەرەنجامی شکستێکی هەمەلایەنەیە کە بە شێوەیەکی سادە و کەمکەرەوە پێشکەش دەکرێت. 

بەم شێوەیە بەرپرسیارێتی لە مشتومڕی دامەزراوەییەوە، دەگوازرێتەوە بۆ کایەی تۆمەتی سۆزداری. میدیای بەرپرسیار، لە چوارچێوەی تیۆری بەڕێوەبردنی ترسدا، هەوڵدەدات هەستەکانی دڵەڕاوکێ لەناوببات نەک ئیستغلالکردنیان. 

زانیاری لە چوارچێوەی خۆیدا دەخاتەڕوو، سەکۆیەک بۆ پسپۆڕان دابین دەکات بۆ روونکردنەوە و هاوسەنگی لە نێوان مافی زانینی گشتی لەگەڵ مافی ئاسایشی دەروونیدا دروست دەکات. 

بەڕێوەبردنی ترس بە مانای ئینکاری مەترسییەکان نییە، بەڵکو بە زمانێکی عەقڵانی پێشکەشکردنیان کە رێگری بکات لە پەرەسەندنیان بۆ ترس و دڵەڕاوکێی کۆمەڵایەتی.

ئەم ئەزموونەی روویدا لە شاری شەهیدان چەمچەماڵ، ئەوەمان بۆ ئاشکرا دەکات کە مەترسییەکە لە خودی کارەساتەکەدا نییە بە تەنها، بەڵکو لە شێوازی رووماڵکردنیشیدایە. ئەو میدیایەی کە بە شێوەیەکی کاریگەر ترس بەڕێوەدەبات، بەشدارە لە بەهێزکردنی یەکگرتوویی کۆمەڵایەتی، لە کاتێکدا ئەو میدیایەی کە بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ ترس دەقۆزێتەوە، کاریگەرییەکانی کارەساتەکە گەورەتر دەکات، لە قەیرانێکی سروشتییەوە دەیگۆڕێت بۆ قەیرانی متمانە و هۆشیاری لەناو کۆمەڵگەدا.