نورشان عەبدی

کۆبانێ- ماوەی ٢٣ ساڵە ئامینە دەمر چەندین نەخۆشی ژنانی بە گیای سروشتی چارەسەر دەكات، سەرەڕای گەشەسەندنی بواری پزیشكی، بەڵام ئەو شتانەی لە داپیرەی بۆی ماوەتەوە پارێزگاری لێدەکات.

زۆر کەس بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانیان پەنا دەبەنە بەر دەرمانی سروشتی، چونکە کاریگەری لاوەکی بەجێناهێڵێت کە کاریگەری لەسەر ئەندامەکانی تر ببێت، ئەو گیا و زەیتانەی کە بەکاردەهێنرێن وەک زەیتی زەیتون و ڕووەک و هەنگوینی سروشتی هەموویان سوودیان بۆ تەندروستی مرۆڤ هەیە.

ئامینە دەمر، تەمەنی ٦٠ ساڵە، خەڵکی گوندی مومان، لە رۆژئاوای کانتۆنی کۆبانی لە دەڤەری فورات لە باکور و رۆژهەڵاتی سوریا، ماوەی ٢٣ ساڵە کاردەکات بۆ چارەسەرکردنی زۆرێک لە نەخۆشییەکانی ژنان، کە گرنگترینیان یارمەتیدانیانە بۆئەوەی  بە  سروشتی منداڵیان ببێت، بەم شێوەیە هەوڵدەدات کلتوری داپیرەی لە نەمان و لەدەستدان بپارێزێت.

سەبارەت بە چۆنیەتی فێربوونی ئەم پیشەیە، ئامینە دەمر دەڵێت: " نەنکم بۆ دەیان ساڵ لەم پیشەیەدا کاری کردووە، ئەویش خاڵی فێری کردبوو، کە دواتر ئەزموونەکانی بۆ من گواستەوە، لە ڕاستیدا نەوەکانی سەردەمی داپیرەمان جیاواز تر بوو لەم نەوەیە، چونکە ژنان پشتیان بە پزیشکی سروشتی و گیایی بەستبوو بۆ چارەسەرکردنی هەموو نەخۆشیەکانی ژنان."

ئامینە دەمر ئاماژەی بەوەشکردووە، "هەندێک جۆری گیا بە ئاسانی نادۆزرێتەوە، منیش ژنێکی بەتەمەنم و هێزم نییە بەدوایاندا بگەڕێم، هەندێک گیاش تەنها لە وەرزێکی دیاریکراودا گەشە دەکەن".

سەبارەت بەو گیایانەی کە بۆ دروستکردنی دەرمان بەکاریان دەهێنێت، ئامینە دەمر دەڵێت: "من ئەو گیا سروشتیانە کۆدەکەمەوە، کە بریتین لە ماکۆلا، بۆنک، ڕۆزماری، زەنجەفیل کێوی، زەنجەفیل و زەنجەفیل، جگە لە نیگێلا، زیرە، هەنگوین و زەیتی زەیتون."

سەبارەت بە شێوازی ئامادەكردنیشی دەڵێت: "دوای كۆكردنەوە و وشككردنەوەی گیاكان وردیان دەكەمەوە تا ببنە پاودەر، سەبارەت بە ڕووەكە تازەكان، وردیان دەكەمەوە و هەنگوین یان زەیتی زەیتونیان تێدەكەم، من بەیەکەوە دەیکوڵێنم تا هەموو پێکهاتەکان بەیەکەوە دەلکێن، دواتر خوێی تێدەکەم، کە مادەیەکی پارێزەرە و ڕێگری لە تێکچوونی دەکات، دوای تەواوبوونی ئەم تێکەڵەیە پێویستی بە شوێنێکی فێنک هەیە و دەبێت ئاگاداری بین بۆ ئەوەی پێکهاتەکانی تێک نەچێت."

روونیشیكرده‌وه‌، پێویستی به‌ چاودێری به‌رده‌وام هه‌یه‌ و له‌ نێوان ٦-٨ مانگ به‌كارده‌هێنرێت، دواتر زیانی پێده‌گات و ده‌بێت یه‌كێكی تازە دروست بكرێت.

 

" ژنان لە ناوچەکانی دیکەوە بۆ چارەسەری سروشتی سەردانم دەکەن "

ئامینە دەمر لە دەرەوەی کانتۆنی کۆبانییەوە پێشوازی لە ژنان دەکات و لەو بارەیەوە دەڵێت:" داوایەکی زۆر هەیە بۆ ئەوەی ژنان ئەم دەرمانە بخۆن، چونکە سوودی لێ وەردەگرن، منیش لە شاری منبجەوە ژنان وەردەگرم، خۆشحاڵم کاتێک یەکێک لە ژنەکان دێت و پاشان دەگەڕێتەوە و دەڵێت دوای بەکارهێنانی دەرمانەکە چاک بوومەتەوە، یان یەکێکیان دەڵێت بەهۆی ئەم دەرمانەوە دوای دەیان ساڵ و چارەسەری پڕ بە ئازار، دەبێتە دایک."

ئامینە جەختی لەوەش کردەوە کە ڕەچەتەی پزیشکی سروشتی چارەسەری ئەو نەخۆشیانە دەکات کە پزیشکی مۆدێرن نەیتوانیوە چارەسەریان بکات، و دەڵێت: " من حاڵەتی ئەو ژنانەم بۆ هات کە نەیانتوانی منداڵیان هەبێت، بەڵام بەهۆی گیاییەکانەوە، دوای ئەوەی هیوایان لەدەستدا، بوون بە دایک".

ئامینە دەمر لەو کاتەوەی لە حەلەب بووە لە بواری پزیشکی گیاییدا کاری کردووە و بە تێپەڕبوونی ساڵان ئەزموونەکەی زیاتر بووە، "سەرەتا لە چارەسەرکردندا زۆر قووڵ نەبووم، بەڵام دوای چەندین ساڵ لەم کارە فێری شێوازە جیاوازەکانی چارەسەرکردن بووم، بێگومان دەرمانی سروشتی زۆر باشترە لە دەرمانی کیمیایی، ئەمەش میراتی داپیرەمانە، ئێمەش دەیپارێزین و دەیگوازینەوە بۆ نەوەکانی داهاتوو."