پەری بەیاڤ

ئیزمیر- ماوەیەک پێش ئێستا، چووم بۆ لای هاوڕێیەکەم کە کاری  سانداڵ و زینەت دەکات، لەوێ خوشکەزاکەیم بینی، ئەو چیرۆکی ئایشەی بۆ گێڕامەوە،. ئەوەی پێیوتم زۆر کاریگەری لەسەر من کردوو ئێمە گەیشتینە گفتوگۆیەکی قوڵ، هەندێک جار پێدەکەنین، هەندێک جار دەگریا، من ناتوانم لە کاریگەری ئەو شتەی کە بۆی باس کردم دەربچم، بۆم دەرکەوت لە بەردەم ئازارەکانی، ئازارم هیچ نییە، بۆیە لەو ساتەدا شەرمم لەخۆم دەکرد، ئازارەکانی من لەبەردەمیدا بچووک بوو، سەرەڕای هەموو ئەو زەحمەتیەی کە بینیبووی، شتێکی بۆ من هەبوو "بانگت دەکەم کە شاهیدی ژیانی ئەو ژنە بچووکە بیت کە دەیەوێت بە دەنگی بەرز بە هەموو ژنان بڵێت کە هەرگیز تەسلیم نابن".

 

 "ژیانی پەروەردەیی هەمیشە بە سەختی تێدەپەڕێت"

ئایشە لە ئاگری لەدایکبوە و لەوێش گەورە بووە، ئەو تاکە کچێکە لە نێوان ئەو ١٠ خوشک و برایەی کە چووبوونە زانکۆ سەرەڕای هەموو ئاستەنگەکانی خێزانەکەی، ١٠٠٪ ی مافی بەخششی خوێندن لە بەشی کۆمەڵناسی زانکۆی ئەنتالیا بەدەست دەهێنێت، بەڵام ئەم پڕۆسەیە ئاسان نییە، ئایشە زۆر تێکۆشەرە، بەهێزە، خۆشەویستی ئازادیە و هەوڵ دەدات بۆ سروشتی خۆی بخوێنێتەوە با گوێ لەو زەحمەتیانە بگرین کە لە کاتی پڕۆسەی ڕاهێناندا چەشتویەتی:

 

"من لە کوردستان گەورە بووم من کچێکی کوردم ئێمە دە خوشک و براین، چوار کچ، شەش کوڕ چوار ژن و چوار چیرۆک لەژێر دەسەڵاتی پیاواندا دەژین، خوشکەکانم نەیاندەتوانی بخوێننەوە ئەوان خەباتیان نەکرد چونکە ترسیان هەبوو من زۆر داوای لێبوردن دەکەم بۆ ئەوان، خوشکە گەورەکەم هاوسەرگیری لەگەڵ کەسێک کرد کە تەمەنی باوکی ئێمە بوو، من نەمویست ئەو ژیانە بژیم ئەو کاتە، منیش دەترسام هەندێک جار وازم لێ دەهات و دەموت 'ناتوانم' من هێشتا تێدەکۆشم کاتێک من لە قوتابخانەی سەرەتایی دەمخوێند، خێزانەکەم نەیاندەویست من بنێرن بۆ قوتابخانە. وتیان: "ێمە تۆ نانێرینەوە بۆ خوێندن، ژنان ناخوێنن هاوسەرگیری دەکەن" من نەمدەویست لە تەمەنی ١٢و ١٦ ساڵیدا هاوسەرگیری بکەم و بم بە دایکی دە منداڵ، من تەنها دەمویست ئازاد بم و بڕیار بدەم دەربارەی ژیانم، من نەمدەویست کەس زاڵ بێت بەسەر مندا، ژیانی پەروەردەیی من هەمیشە قورس بووە ئەوە هێشتا بەو شێوەیەیە براکەم کتێبەکانم دەدڕێنێت و فڕێی دەدا، من بەیانیان لە خەو هەڵدەستام و دەچومەوە قوتابخانە، باوکم بۆ ماوەی مانگێک نەیناردم بۆ قوتابخانە. من لە پەنجەرەکە دەرەچووم و بەردەوام بووم لە چوونە قوتابخانەکەم، من دەمویست زۆر بخوێنمەوە، هەرگیز سازشم نەکرد. هەموو خێزانەکەم لە دژم بوون، بەڵام زۆر ماندووم من هێشتا هەوڵ دەدەم، من هێشتا تێدەکۆشم چونکە ئەمە دەربارەی ژیان و داهاتووی منە. من ئێستا ٢١ ساڵم، من هەمیشە شەڕم کردووە دەمویست هەموو ژنان بەم شێوەیە بن بەڵام ژنان دەترسن ئەو ترسە دەکەوێتە ناو دڵی ئێمەوە، ئێمە دەترسین چونکە ئەوان دەتوانن هەر کارێک بکەن، بەڵام ئێمە سەردەکەوین".

 

"من بەرخۆدانی خۆمم لە دەست نەدا"

ئایشە، کە قوتابخانەی سەرەتایی لە گوندەکە لەنزیک ماڵیان بوو، هەموو کاری ماڵەوەی دەکرد و پاشان دەچووە قوتابخانە، هەرچەندە ئەو زۆر بچووک بوو بەڵام بۆ ئەوەی کێشە بۆ خێزانەکەی دروست نەبێت بە خێرایی هەموو شتێک ئەڕوات ئاماژە بۆ ئەوە دەکات کە لە پاشنیوەڕۆدا خواردنی بە ئاژەڵەکان دەداو دواتر وانەی دەخوێند، ئەو دەڵێت دەگریا کاتێک باوکی بانگی کرد، بەم شێوەیە، قوتابخانەی سەرەتایی تەواو دەکات. خێزانەکەی پێیان وتووە: "ئەوە بەسە کە قوتابخانەی سەرەتاییت تەواو کردووە ئێمە ڕێگەت پێنادەین بە هیچ شێوەیەک بخوێنیتەوە، دەبێت هاوسەرگیری بکەیت".

"وتم هەرگیز نامەوێت لەم تەمەنەدا هاوسەرگیری بکەم، دەیخوێنمەوە، من لەگەڵ هاوڕێکەم  بۆ ئەوەی لە ئامادەیی بخوێنین جلی خوێندنمان ئامادە کرد، کە دەڕۆیشتم بۆ قوتابخانە. وتیان: نا، ئێمە تۆ نانێرین، من جارێکی تر گریام بەڵام من بەردەوام بووم لە بەرخۆدانی خۆم، من پەیوەندیم کرد بە مامۆستاکانم لەسەر بابەتەکە قسەمان کرد و سەردانی پۆلیسم کرد بۆ ئەوەی باوکم بوەستێنم، سوپاس بۆ ئەمە، من دەتوانم بچم بۆ قوتابخانەی ئامادەیی ڕۆژێک باوکم توندوتیژی بەرامبەر دایکم کرد، من هیچ شتێکم پێ نەکرا چووم بۆ لای پۆلیس و سکاڵام کرد، من ئەو کارەم کرد کە دە برا نەیتوانی بیکەن، هیچ دەنگێک لە براکانم نەبوو. وتیان: با ژنێک ببەزێنین ئەوە نادادپەروەرییە تەنها لەبەر ئەوەی باوکم پیاو بوو، هیچ ژنێک نابێت توندوتیژی وەک دایکم یان هەر کەسێکی تر ببینێت. من دەمزانی بەهۆی سکاڵاکە، زیانم پێ دەگات، بەڵام من پێویست بوو ئەوە بکەم پۆلیس هات، کاتێک باوکم گەڕایەوە ماڵەوە، هەروەها هێرشی کردە سەرم من و دایکم بۆ ماوەی دە ڕۆژ لە جێگادا مایەوە، . باوکم وتی: تۆ چیتر ناڕۆیتە قوتابخانە، من دەمزانی کە ئەوە ڕوودەدات دوای ئەوەی نانی بەیانیم بۆ باوکم ئامادە کرد، لە پەنجەرەکە هەڵاتم و چووم بۆ قوتابخانە، پەنجەرەکە بەرز بوو، هەندێک جار نەمدەتوانی بڕۆم چونکە قاچەکانم ئازاریان هەبوو، کاتێک ئێواران دەگەڕامەوە ماڵەوە، توندوتیژی جەستەییم دەدرا دووبارە من هێشتا لەسەر ڕێگام، دوای تێکۆشان و هەوڵ و کۆششێکی زۆر، ناتوانم بگەڕێمەوە، من ناگەڕێمەوە. "

 

"خاڵم دەربارەی خەباتم بۆ قوتابخانە ئاگادار کردەوە"

خاڵی ئایشە دەچێتە ناو ژیانییەوە و دەبێتە هاوەڵ لە تێکۆشانیدا، ئایشە باس لە خاڵی خۆی دەکات کە پێی دەڵێت پاڵەوانی من: "خاڵم لە دەیەی خۆی خێزانەکەی جێهێشتبوو و گوندەکەی بەجێهێشت ئەو وەک ئەوان نەبوو، زۆر جیاواز بوو، هەندێک جار دەهات و دەچوو بۆ گوند، بەڵام من چەند ساڵێکە ئەوم نەبینیوە، ئەو لەو کاتەدا هات بۆ گوندەکە من چووم بۆ بینینی ئەو، ئێمە یەکترمان بینی، دوای زۆر خەڵکی سەخت، سەرم سوڕما ئەگەر خاڵێکی وام هەبوو؟ ئەوەی تازە بوو بینینی کەسێک بوو کە مافەکانی ژنان بپارێزێت، ئەو ئەندامی خێزانەکەم بوو، کە کاریگەرییەکی زۆری لەسەر من هەبوو من باسی تێکۆشانی خۆمم کرد بۆ قوتابخانە، ئەو هەوڵی دا لە من تێبگات و وتی: "من هەموو بەرپرسیارێتی خۆمتان پێ دەدەم بۆ خوێندن، دەتبەم لە پاریس بخوێنە" ئەوە هەمیشە لە مێشکمدا بوو. پاشان کە جارێکی تر یەکترمان بینیەوە، پێم وت: خاڵە تۆ پێشتر بەڵێنت پێداوم،  چاوەڕێی تۆم، ئەو لەگەڵ خێزانەکەم قسەی کردو هەمیشە لە پەیوەندیدا بوو لەگەڵ من، خاڵم پارەیەکی بۆ باوکم و خوشکەکەم نارد و وتی: "من هەموو بەرپرسیارێتییەکەی هەڵدەگرم" باوکم کاتێک پارەکەی بینی، مێشکی گۆڕی. بەڵام ئەو هێشتا ویستی من بچم بۆ ئیستەنبووڵ وتیان: لەگەڵمان بن. دواتر من سەبارەت بە دۆخەکە قسەم لەگەڵ خاڵم کردەوە، پاشان لۆژیکێکی دۆزییەوە کە بچم بۆ لای براکەم کە لە چاناکاڵ دەژی. "

 

"من لە قوتابخانە بەتەنیا مابووم"

ئەم جارە، پڕۆسەیەکی جیاواز بۆ ئایشە دەست پێ دەکات لە کاتی خوێندن لە قوتابخانەی ئامادەیی ئەنادۆڵی چاناكاڵ، هەروەها تووشی سەختی و دژواری بوو ئەو بۆ یەکەم جار گوندەکەی بەجێهێشت و چووە شارێکی تر، کلتورێکی جیاواز، کەسانی جیاواز... سەرەتا، هەموو ڕۆژێک زۆر تێدەکۆشێت چونکە ژیانی ئەو خەڵکانە زۆر دوورن لە ئایشە، ئەوە زۆر بێزارکەرە چونکە چونکە دوورە لە کۆبوونەوەی دایک و باوکی، هەرچەندە هەوڵ دەدات بەهێز بمێنێت، بەڵام پێویستی بە خۆشەویستی دایک و باوکی هەیە ئەو ڕووبەڕووی فشاری براکەی دەبێتەوە، ئەمەش زۆر ماندووی دەکات، لەگەڵ ئەوەشدا کاتێک خاڵی دێت و پارە دەداتە براکەی، هەندێک بۆشایی ئازادی بۆ ئایشە دروست دەکرێت ئایشە بەم وشانەی خوارەوە باسی ئەو کاتە دەکات:

 

"بۆ یەکەم جار، ژینگەیەکی ئازاد بۆ من دروست بوو بۆ یەکەم جار ژوورێکم هەبوو، مێزەکەم و کتێبەکانم لە دەرەوە بوون، دەفتەر و کتێب و قەڵەمەکانم زۆر بوون، من زۆر دڵخۆش بووم هەموو شتێکم هەبوو، من زۆر دەخوێنم. من خۆم بۆ زانکۆ ئامادە دەکەم. من تەنها ٤ کاتژمێر دەخەوتم، هاوپۆلەکانم هاتن و وتیان: ئەمە چیە، ئایا کتێب هەمیشە دەخوێنرێتەوە؟! لە قوتابخانە دوور بووم لە هاوڕێکانم، من وەک ئەوان نەبووم، چونکە ئەو کلتوورە زۆر لەمن دوور بوو نەمتوانی وەک ئەوان پشوو بدەم من دوورخرامەوە ئەوان فوشاریان لەسەر من دەکرد هەوڵیاندا هێرش بکەن ڕەنگە لەبەر ئەوە بوو کە من خەڵکی کوردستان بووم یان بەهۆی ئەوەی پێگەیەکی جیاوازم هەبوو، ئەوان ئاسوودەیییان بە من نەدا، خەونە ترسێنەرەکان دووبارە دەستیان پێکردەوە، لەو گێژاوانەدا، نەمدەتوانی بخوێنمەوە یان کار بکەم، ئەوان لەسەر مێزەکەم لێیان دەدام و ئاویان پێدا دەکردم، لەگەڵ مامۆستاکان قسەمان کرد وتیان ئێمە ناتوانین هیچ بکەین وتیان کە خێزانەکانیان بەهێزن چونکە قوتابخانەکە لە گەڕەکی دەوڵەمەند بوو ئەوانە منداڵی دەوڵەمەندەکان بوون، منیش دەترسانم، ئەگەر باوکم بیبیستایە، داوای لێم دەکرد بگەڕێمەوە بۆ گوندەکە، هەر چییان وت من بێدەنگ بووم. پاشان قسەم لەگەڵ خاڵم و براکەم کرد، وتم ناتوانم بوەستم خاڵم بڕیاری دا من تۆمار بکات لە قوتابخانەی ئامادەیی کراوەی خوێندن. "

 

"ئێمە لەوان بەهێزترین"

ئایشە ئێستا زانکۆی تەواو کردووە هەرچۆنێک بێت ناچارە بگەڕێتەوە گوندەکە ترسی گەڕانەوە ئایشە لە کۆتایی ئەو خەبات و تێکۆشانەدا دەهەژێنێت دوای ئەوەی ماوەیەک لەوێ مایەوە، ڕەوانەی ئیستەنبووڵ کرا بۆ ئەوەی لەگەڵ براکانی بژی ئایشە کە دەچێتە ئەوێ بۆ پاککردنەوەی ماڵەکان، کارەکە وەک هێزێک دەبینێت، هەرچەندە بۆ ژنەکە قبوڵ نییە کار بۆ خێزانەکەی بکات، بەڵام ئایشە دەیەوێت ئەو تێکۆشانە پیشان بدات پاشان خاڵی خێزانەکەی ڕازی دەکات و ئایشە لەگەڵ خۆی دەبات. ئێستا پرۆسەیەکی زۆر جیاواز بۆ ئایشە دەستی پێکرد مامەکەی، کە دیزاینەری سانداڵ و زینەتە، دوکانێک دەکاتەوە لە ئەلاچاتی ئایشە ئێستا دەستی کردووە بە دیزاین و بەو شێوەیە باسی دەکات:

 

"دیزاینی لم و جین جوانە ئەوە ئارامی بە خەڵک دەدات ڕاستیەکە ئەوەیە، من زۆر چێژ لە زینەت و دوکانەکان وەردەگرم. من زۆر خۆشحاڵم کاتێک بەرهەمەکانم دەفرۆشرێن، من لێرە هەستێکی زۆر باشم هەیە کەس ناتوانێت بێزارم بکات، یان زیان بە ڕۆحم بگەیەنێت، من زۆر دڵخۆشم و ئارامم، من ئێستا لە قۆناغێکی جیاوازدام، من ناتوانم قەرەبوو بکەمەوە، هەموو خێزانەکە بوون بە یەک و ئەوان فشار دەخەنە سەر من ئەوان دەڵێن "'وەرەوە'' نازانم من ئەم پڕۆسەیە تێدەپەڕێنم یان نا؟ بەڵام من دەبێت بیر بکەمەوە چونکە من زۆر بە سەختی شەڕم کرد، من زۆر زەحمەتیم هەبوو من ماندووم، من لە باری دەروونی و جەستەییەوە زۆر ماندووم، نامەوێت بچم بگەڕێمەوە، من کار دەکەم، پارە پەیدا دەکەم، ناوچەی ئازادی من دروست بووە ئەگەر هەموو شتێک لە سفرەوە دەست پێ بکەم، دووبارە بەهەمان شێوە شەڕ دەکەمەوە".