شیا کۆیی  

 

کۆیە-هونەر بۆ ژن گرنگە یەکێکە لە بوارەکانی ژنۆلۆژی و ئیشی لەسەر دەکات، ژنۆلۆژی پێیوایە هونەر کاریگەری تایبەتی هەیە لەسەر دروستکردنی گۆڕانکاری کۆمەڵایەتی و هۆشیاری و یەکسانی جێندەریی، ڕاستی کۆمەڵایەتی. ئەمەش پێویستە لەناو هونەردا بەشێوەیەکی ئێستاتیکی مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت, کاتێک هونەرمەند هۆشیار بوو بەرانبەر بە بوون و ئەرکی خۆی لەنێو کۆمەڵگەدا، ئەوا لەڕێگەی هونەرەوە خۆ دەردەبڕێت و بە ئیشە هونەرییەکانی ڕەخنەی نەریتە ترادیسیۆنییە باوەکان دەکات، بۆ دەرچوونی ژن لە بەقوربانی بوون و سەپاندنی قەدەغەکراوەکان بەسەریدا، بەڵام هەموو ئەوانە دوور لە و جۆرە ناشیرنكردنەی هونەر كە لەلایەن هەندی لە ژنە گۆرانیبیژەكانەوە دەیان بینین كە زیاتر لە نمایشیكی جەستەیەكی دەچن نەك كاری هونەری رەسەن. 

  

  شنۆ ئیبراهیم، هونەرمەندی كۆیە پێیوایە هونەر بێ ژن درزێكی گەورەی تێدەكەوێت بۆیە دەبێت ژنان رۆڵی بەرچاویان هەبێت لە ناو هونەری كوردی ڕەسەن،پیشی وایە هونەر و شۆرشكردن لای ئەو هەوێنی یەكترن. 

  

شنۆ ئیبراهیم ، کە ئەندامی تیپی باواجی كۆیە سەبارەت بە رۆڵی ژن لەتیپی باواجی كۆیە وتی:  هەر لەسەرەتای دروستبونی تیپی باواجی كۆیە لە ساڵی ۱۹٥۷ژنان رۆڵیان هەبووە لە ناو( تیپی مۆسیقای باواجی كۆیە) و یەكەم كەس هونەرمەند باكوری لە تیپی باواجی خوشكی خۆی هێناوە ولەسەر ستەیج گۆرانی وتووە دوای ئەو وچەندین ژنی دیكەشمان هەبووە لەو تیپە وەك کۆچەرخان و نادیەو چەندین ژنی دیكەی پێگەیاندووە، جگە لە كۆرسەكان بەتایبەت كۆرسی كچەكانی تیپی باواجی ناوبانگی زۆری هەبووە لە كوردستان بۆ پیشكەشكردنی گۆرانی و سرودی نیشتمانی و مۆسیقای رەسەنی كوردی. 

  

شنۆ ئیبراهیم بۆ دەربرینی وەفا بۆ مامۆستای گەورەیان لە تیپی باواجی كۆیە كە ئەمڕۆ ئامادەی شەشەمین ساڵیادی كۆچی دوایی بوو دەڵێت: من ئەمرۆ بەشدارم لە شەشەمین ساڵیادی كۆچی دوایی هونەرمەندی گەورە مامۆستا سەردار ئەحمەد كە هەمو ژیانی زیاتر لە نیوسەدەی تەمەنی كردە قوربانی مۆسیقاو هونەری كوردی،٦٠ ساڵ بی پچران كاری كرد ئەوەندە دڵسۆزبوو هەرگیز هەستی بەماندۆتی نەدەكرد نەوە لەدوا نەوەی پێگەیاند وزۆربەی ئەو مۆسیقا ژەنانەی لە كۆیە دەیان بینین لەسەردەستی ئەو فێر بوون، كە خۆشم یەكم لە قوتابیەكانی ئەو.  

  

شنۆ ئیبراهیم دەرچوی پەیمانگای هونەرە جوانەكانە و لەساڵی ۱۹۹٣وە چۆتە ناو تیپی مۆسیقای باواجی كۆیە و هەشت كلیپ و گۆرانی تۆماركردووە وچەند گورانیەكیشی بەكۆرس هەیە لەگەڵ ئەو تیپە. 

  

شنۆ سەبارەت بە گرنگی بەشداری ژن لە هونەری كوردی وتی: ئەگەر مۆسیقاو هونەری كوردی ژنی لێ بهێنەنە دەرێ بەراستی كەلێنی تێدەكەوێت، بۆیە دەبێت ژنان رۆڵی بەرچاویان هەبێت لە ناو هونەری كوردی. 

 

هونەرو مۆسیقا چەندە پەیوەستە بەهەستی نەتەوایەتی؟ 

شنۆ ئیبراهیم ئاماژەی بەوەکرد، كە بەگشتی هونەر كاریگەری راستەوخۆی هەیە لەسەر هەستی نەتەوایەتی وتی: ئێمە بڵێین یان نەڵێین ئەو سرودانەی كاتی خۆی دەوتران چەندین گەنجی هاندەدا بۆ ئەوەی هەستن وراپەڕن ئەوانیش بەشداری بكەن لەخەبات، بۆیە هونەرو مۆسیقا پاڵپشتی گرنگی هەستی نەتەوایەتی كوردە. 

 

وتیشی: ئەو گۆرانی و مۆسیقایانەی جاران پێشكەش دەكرا شۆڕشێك بووە بەتایبەتی لەو كاتەی كە ئێمە ژێر دەستەی حكومەتی بەعس بوین، كە گوێمان لەو سرود وگۆرانیانە دەبوو زیاتر هەڵدەچوین وهەستی نیشتیمان پەروەریمان دەجوڵاوحەزمان دەكرد ببینە پیشمەرگە، و زۆر گەنج تەنیا بەو  و مۆسیقاو گۆرانیانە  بۆتنە پیشمەرگە و شۆرشگێر. 

  

سەبارەت بەهونەری سەردەمی ئێستا وجاران چۆن بەراورد دەكرێت؟ 

بێگومان ئەو جۆرە كلیپ و مۆسیقایانەی كە هیچ رەسەنایەتیان نیە بەڵام ئەوە هەرلێرە وانیە لەهەمو شوێنەك ئەو دیاردە هەیە بەهۆی ئەو ئازادیەی هەیە لەناو هونەر ومیوزك ناتوانرێت ڕێگری لێبكریت و نەوەی نوێ لەوەیە ئەوان ئێستا ئەو جۆرە هونەرەیان لا پەسەند بێت و نەتوانن گوێ لەو گۆرانیانە بگرن كە لەسەردەمی ئیمە هەبوون. 

  

لە كۆتایی قسەکانیدا شنۆ ئیبراهیم وتی: سەردەمی ئیمە كاری هونەری و گۆرانی وتن زۆر قورسبوو لە رووی كۆمەڵایەتی و لەرووی كەلو پەل و ئامێر چونكە دنیا وەك ئێستا پێشكەوتوو نەبوو، دەبوو ئارەقەی ڕەشو شین بكەین لە ستۆدیۆ لەیەك ژوور، جا چلەی زستان با یان هاوین بەفربا یان گەرما، تا گۆرانیەكمان تۆماردەكرد، لەگەڵ هەمو ئەوانەش ئیشی خۆمان زۆر بەخۆشەویستی دەكرد، چاوەڕێی پاداشتمان نەدەكرد و زۆر جار بۆكاری هونەری پارەی باخەڵی خۆمان دادەنا، بەڵام لە ئێستا دا گەر بەراوردی بكەین بەجاران ئەو سۆزو خۆشەویستسە نەماوە بۆهونەر، ئەگەر هەش بێت زۆر كەمە بۆیە هیواخوازم ئەو خۆشەویستیە بگەڕێتەوە بۆ ناو هونەری كوردی وەك جاران.