فراخوان صلح امرالی؛ ضرورت اقدام پارلمان ترکیه و نقش محوری زنان
مرال دانش بشتاش، ریاست مشترک کنگره دموکراتیک خلق‌ها، با تأکید بر اینکه فراخوان عبدالله اوجالان خطاب به تمام جامعه است، بر اهمیت بُعد حقوقی این فراخوان تأکید کرده و خواستار اقدام پارلمان ترکیه در این زمینه شد.
ساریا دنیز
استانبول- فراخوان «صلح و جامعه دموکراتیک» رهبر خلق کورد که در ۲۷ فوریه صادر شد، همچنان بازتاب گسترده‌ای در سطح جهانی دارد. در حالی که مباحث مختلفی درباره مسیر پیش رو در جریان است، حزب کارگران کوردستان پیشگام شده و از اول مارس آتش‌بس اعلام کرده است. با این حال، مسئله اصلی یعنی به رسمیت شناختن ابعاد دموکراتیک و حقوقی این روند، که عبدالله اوجالان در پیام اخیر خود بر آن تأکید کرده، همچنان نیازمند توجه و اقدام است.
روند چگونه پیش خواهد رفت؟
در بیانیه‌های حزب دموکراسی و برابری (دم) به‌ویژه به نبود زمینه قانونی برای این روند اشاره شده که این امر می‌تواند خطرآفرین باشد. بسه هوزات، ریاست مشترک شورای اجرایی کنفدرالیسم جوامع کوردستان که پس از دومین دیدار با عبدالله اوجالان مصاحبه‌ای از او منتشر شد، گفته بود بدون بهبود شرایط عبدالله اوجالان، «فراخوان» مورد انتظار امکان‌پذیر نیست. بسه هوزات با تأکید بر اینکه مسئله تنها با دموکراتیزاسیون قابل حل است، گفته بود: «چون مسئله کورد وجود دارد، سلاح هم وجود دارد. تا زمانی که سیاست‌های انکار مبنی بر نابودی و نسل‌کشی ملت کورد پایان نیابد، کوردها نمی‌توانند بی‌دفاع بمانند. مسئله کورد بر مبنای دموکراتیک حل می‌شود؛ اگر دولت حسن نیت نشان دهد و با رهبر آپو مذاکره کند، آن‌گاه می‌توان درباره موضوع سلاح بحث کرد.» با آخرین بیانیه عبدالله اوجالان، پرسش‌هایی مانند چگونگی پیشرفت روند، اقدامات آتی و مهم‌تر از همه، چگونگی ایجاد زمینه حقوقی برای این روند در انتظار پاسخ هستند.
بُعد حقوقی باید به رسمیت شناخته شود
مرال دانش بشتاش، ریاست مشترک کنگره دموکراتیک خلق‌ها (HDK)، با بیان اینکه از فراخوان رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان استقبال می‌کنند، گفت: «ما آن را رضایت‌بخش می‌دانیم. می‌توان این فراخوان را گامی جدی و آغازی برای گذار دموکراتیک و دموکراتیزاسیون در ترکیه دانست.» مرال دانش بشتاش با اشاره به پیامی که جدا از نامه منتقل شده است، سخنان خود را چنین ادامه داد: «در آنجا چیزی بسیار واضح وجود دارد. اطلاعات مهمی درباره چگونگی عملی کردن این چشم‌انداز. در واقع او می‌گوید در عمل، کنار گذاشتن سلاح و انحلال حزب کارگران کوردستان در راستای این چشم‌انداز، مستلزم به رسمیت شناختن سیاست دموکراتیک و بُعد حقوقی است. این جمله‌ای است که باید به‌طور گسترده تفسیر شود. در نامه مذکور می‌بینیم که چگونه کانال‌های سیاست دموکراتیک مسدود شده‌اند، کوردها نمی‌توانند خود از حق خود دفاع کنند، امکانات مبارزه در عرصه دموکراتیک وجود ندارد، و سیاست انکار، نابودی و همگون‌سازی در گذشته چگونه به اجرا درآمده است. او در نامه اینها را به‌عنوان دلیل پیدایش حزب کارگران کوردستان بیان می‌کند. لازم است بی این بخش از پیام توجه شود.»
ضرورت اقدام مجلس ملی ترکیه
مرال دانش بشتاش با تأکید بر ضرورت اقدام مجلس ملی ترکیه در این زمینه، چنین اظهار داشت: «عبدالله اوجالان در پیام خود با وضوح کامل تصریح می‌کند که باید کانال‌های سیاست دموکراتیک گشوده شوند، همگان امکان دفاع آزادانه از حقوق خود را داشته باشند و آزادی بیان تضمین گردد. این الزامات نباید صرفاً در سطح گفتار باقی بمانند بلکه می‌بایست در چارچوب‌های حقوقی نیز تثبیت شوند.
در این خصوص، تشخیص و صراحت کاملی وجود دارد. این موارد اکنون به مسائلی حیاتی بدل شده‌اند. در بخش‌های دیگر متن قرائت‌شده نیز همین مفاهیم با تأکید بر جامعه دموکراتیک و اصول دموکراسی بیان شده‌اند، اما در اینجا به شکلی مشخص‌تر ارائه گردیده‌اند.
بی‌تردید، پارلمان ترکیه باید در این زمینه به اقدام عملی دست بزند. می‌توانیم نتایج متعددی را از این موضوع استنباط کنیم؛ از جمله ضرورت انجام اصلاحات قانونی، پایان دادن به فشارهای قضایی و توقف استفاده از دستگاه قضا به‌عنوان ابزاری علیه مخالفان، به‌ویژه کوردها، حزب ما و نهادهای وابسته به آن.»
مخاطب این فراخوان همه هستند
مرال دانش بشتاش با اشاره به اینکه فراخوان با اراده‌ای قدرتمند همراه شده است، چنین اظهار داشت: «در این فراخوان، گامی بسیار استوار و دعوتی جدی برای تحول مشاهده می‌کنیم. در مسیر این تحول، خلق کورد در نهایت همراه با متحدانش در راهی مشترک حرکت خواهد کرد و این به معنای پیشرفتی چشمگیر برای تمامی نیروهای دموکراسی‌خواه در گستره‌ای وسیع است.»
وی با تأکید بر اینکه مسئولیت‌های سنگینی در زمینه نهادینه‌سازی صلح بر عهده جامعه نهاده شده، خاطرنشان کرد که این مسئولیت‌ها به روشنی در متن فراخوان تبیین گردیده‌اند. دانش بشتاش تصریح کرد: «به باور من، این وظایف به وضوح در متن مشخص شده‌اند؛ وظایفی که هم متوجه دولت است و هم شامل تمامی شهروندان ترکیه می‌شود. به عبارت دیگر، مخاطب این فراخوان تمامی اقشار جامعه هستند. ضروری است که پیام را اینگونه درک کنیم.»
نقش برجسته زنان در تحقق صلح
مرال دانش بشتاش ضمن اشاره به ماهیت فراگیر فراخوان عبدالله اوجالان، بر جایگاه محوری زنان در این فرآیند تأکید ویژه‌ای کرد. به گفته وی، هرچند این فراخوان درباره کنار گذاشتن سلاح خطاب به سازمان مشخصی صادر شده، اما در بعد گسترده‌تر، پیامی برای تمام جامعه در راستای تحقق دموکراسی است.
مرال دانش بشتاش با اشاره به نقش تاریخی زنان در جنبش صلح‌خواهی اظهار داشت: «زنان بخش عمده‌ای از مخاطبان این فراخوان را تشکیل می‌دهند و پیشگامان واقعی مبارزه برای صلح و دموکراسی هستند.» وی حضور مادران صلح را نمادی ارزشمند توصیف کرد؛ مادرانی که بیشترین رنج را در دوران درگیری‌ها متحمل شده‌اند و اکنون در خط مقدم تلاش برای پایان دادن به خشونت قرار دارند.
به باور ریاست مشترک کنگره دموکراتیک خلق‌ها، نقش زنان در این برهه حساس پررنگ‌تر از همیشه خواهد بود و تأثیر آنان در پیشبرد فرآیند صلح انکارناپذیر است.
زنان، پیشگامان اصلی در مسیر تحقق صلح و دموکراسی
مرال دانش بشتاش در بخش پایانی سخنان خود، نقش محوری زنان در فرآیند صلح را با دیدگاهی جامع تبیین کرد: «زنان علاوه بر نقش فعال خود در مبارزات صلح‌طلبانه، در استقرار صلح اجتماعی و بنای جامعه دموکراتیک نیز مسئولیت‌های کلیدی بر عهده خواهند داشت. مسئله زنان فراتر از مقابله با خشونت و تبعیض در عرصه عمومی است؛ ما با یک نظام ایدئولوژیک مردسالارانه روبرو هستیم که در تمامی ابعاد زندگی به صورت تبعیض ساختاری و حاشیه‌رانی نمایان می‌شود و نهایتاً به خشونت‌های مرگبار علیه زنان منجر می‌گردد.»
وی با ابراز اطمینان از تداوم نقش پیشتاز زنان در مبارزه علیه این ساختارهای تبعیض‌آمیز افزود: «زنان با قدرت و اراده‌ای مصمم در تمامی عرصه‌ها؛ از میدان‌های شهری گرفته تا فضاهای اجتماعی و نهادهای مدنی این مبارزه را پیش خواهند برد. روز جهانی زن (هشتم مارس) در پیش است و ما با حضور گسترده در اجتماعات، صدای خود را به گوش همگان خواهیم رساند.»
