صدای اعتراض دانشگاه‌های ترکیه؛ زنان در خط مقدم مبارزه
اعتراضات دانشگاهی همچنان ادامه دارد و دانشجویان علیه سرنوشت نامعلومی که برایشان رقم زده‌اند، ایستاده‌اند. سیمگه یاردیم، دبیر بخش زنان اتحادیه آموزش، بر نقش هدایت‌کننده زنان جوان در اعتراضات اجتماعی و ضرورت همبستگی در مبارزات تأکید می‌کند.
سرپیل ساوملو
استانبول- جوانان ترکیه در تلاشند تا راهی برای ساختن زندگی خود در آینده‌ای نامشخص بیابند. این نسل که از دوران مدرسه با تبعیض و نابرابری دست به گریبان بوده، حالا با دغدغه اشتغال پس از دانشگاه روبروست و نمی‌داند چطور و کجا می‌تواند کار مناسبی پیدا کند.
بیکاری در ترکیه به سطح بی‌سابقه‌ای رسیده است. بر اساس گزارش فوریه ۲۰۲۵ مرکز پژوهش‌های کنفدراسیون اتحادیه‌های کارگری انقلابی ترکیه (دیسک‌آر) درباره وضعیت اشتغال، آمار بیکاران در تعریف گسترده از ۷ میلیون و ۳۴۳ هزار نفر در ژانویه ۲۰۲۰ به ۱۰ میلیون و ۱۶۹ هزار نفر در ژانویه ۲۰۲۴ و سپس به ۱۱ میلیون و ۲۶۰ هزار نفر در ژانویه ۲۰۲۵ افزایش یافته است. بالاترین نرخ بیکاری با ۳۷.۵ درصد مربوط به زنان بوده و در رتبه سوم بیکاری کشور نیز با ۲۲.۷ درصد، زنان جوان قرار دارند. این یعنی جوانان یا اصلاً نمی‌توانند شغلی بیابند یا ناچارند در مشاغلی بدون قرارداد رسمی و فاقد هرگونه امنیت شغلی کار کنند.
گرسنگی دانشجویان
بحران اقتصادی، مشکل گرسنگی را در کشور تشدید کرده است. همان‌طور که دانش‌آموزان ابتدایی با شکم خالی به مدرسه می‌روند، دانشجویان دانشگاه نیز در وضعیت مشابهی به سر می‌برند. آنها علاوه بر مشکل اساسی مسکن، از تأمین غذای کافی نیز ناتوانند. پس از تحقیقات درباره «فساد و تروریسم» علیه شهرداری استانبول، موجی از اعتراض‌های تحریمی در دانشگاه‌ها شکل گرفت. دانشجویان می‌خواهند صدایشان شنیده شود و مشکلاتشان را به جامعه نشان دهند. آنها همچنین خواهان آزادی هم‌کلاسی‌هایی هستند که در جریان اعتراضات بازداشت و زندانی شده‌اند.
پرونده‌سازی برای اتحادیه
اتحادیه کارکنان آموزش و پرورش صرفا به دلیل تصمیم استادان و دانشجویان مبنی بر «تحریم» وضع موجود، هدف تحقیقات قضایی قرار گرفته است. بیانیه اتحادیه آموزش در حمایت از اعتراضات دانشجویان در استانبول، ازمیر و آنکارا علیه بازداشت مدیران انتخابی و خواست ایجاد کشور و دانشگاهی دموکراتیک، دستمایه این پرونده‌سازی شده است. ما با سیمگه یاردیم، دبیر بخش زنان اتحادیه آموزش، درباره وضعیت دانشجویان و دلایل هدف قرار گرفتن آنها گفت‌وگو کردیم.
دانشجویان امیدهای خود را از نو می‌سازند
سیمگه یاردیم درباره اعتراضات جاری دانشگاه‌ها گفت: «این اعتراضات، واکنشی به بلاتکلیفی، ناامیدی، بحران اقتصادی، سیاست‌های آموزشی نادرست و تعرض به حقوق زنان است که طی سالیان متمادی جامعه ما با آن روبروست.» او با اشاره به ابطال مدرک تحصیلی اکرم امام‌اوغلو که بلاتکلیفی دانشجویان را آشکارتر ساخته، افزود:
«در دانشگاه‌ها، بیشتر جوانان بیکارند. حتی فارغ‌التحصیلانی که موفق به یافتن شغل می‌شوند، ناچارند با حقوق‌های بسیار پایین کار کنند و آمار بیکاری جوانان روز به روز بالاتر می‌رود. این وضعیت، موجی از ناامیدی نسبت به تحصیلات دانشگاهی در بین دانشجویان ایجاد کرده است. بحران اقتصادی بیش از همه بر دانشجویان فشار آورده، چرا که مسکن به چالشی جدی برای ادامه تحصیل تبدیل شده است. بسیاری ناچارند تحصیل را نیمه‌کاره رها کنند. خوابگاه‌های دانشجویی هم کفاف نمی‌دهد و در این بحران فزاینده، حتی رفت‌وآمد به دانشگاه دشوار شده است. ماجرای ابطال مدرک تحصیلی نشان داد مدرکی که دانشجویان با هزار زحمت پس از سال‌ها به دست می‌آورند، هیچ پشتوانه قانونی ندارد و می‌تواند یک‌شبه باطل شود. اعتراضات امروز دانشگاه‌ها را باید تلاش دانشجویان برای دفاع از آینده و حقوقشان و بازیابی امیدهایشان دانست.»
نمی‌توانستیم بی‌تفاوت بمانیم
سیمگه یاردیم با تأکید بر اهمیت حرکت جوانان و امیدبخشی آن گفت: «ما در اتحادیه آموزش همواره تلاش کرده‌ایم مشکلات دانشجویان را به گوش مسئولان برسانیم. مسائلی مانند بحران آموزش عالی، مشکل مسکن، ناتوانی در تأمین معیشت و افت روزافزون کیفیت آموزش همیشه در صدر برنامه‌های ماست. بنابراین طبیعی بود که نمی‌توانستیم در برابر این وضعیت سکوت کنیم.»
او افزود در روز ۲۵ مارس تصمیم به اعتصاب گرفتند که این اقدام به پرونده‌سازی علیه اعضای هیئت اجرایی مرکزی اتحادیه منجر شد. سیمگه یاردیم خاطرنشان کرد که موج بازداشت‌ها و سرکوب‌ها دامن آنها را نیز گرفته است. او با اشاره به حجم بالای بازداشت‌ها گفت دیگر نمی‌توانند آمار دقیقی از تعداد دانشجویان بازداشتی و زندانی و شرایط آنها داشته باشند.
خشونت علیه زنان اتفاقی نیست
سیمگه یاردیم درباره چرایی خشونت علیه زنان در خیابان‌ها گفت: «خشونت گسترده علیه دانشجویان زن ریشه در سیاست‌های سرکوبگرانه‌ای دارد که سال‌هاست علیه زنان اعمال می‌شود. این رویکرد بخشی جدایی‌ناپذیر از سیاست‌های حاکمیت است که به طور نظام‌مند حقوق زنان را هدف گرفته و با ترویج اشتغال بی‌ثبات، راندن آنها از عرصه عمومی و تعرض به هویت و حیات اجتماعی‌شان، به دنبال به حاشیه راندن زنان است. امروز قانون ۶۲۸۴ مورد مناقشه است اما عملاً اجرا نمی‌شود؛ پیمان استانبول لغو شده؛ و با سیاست‌های به اصطلاح خانواده‌محور، زندگی خانگی به زنان تحمیل می‌شود. حاکمیت می‌کوشد تحصیلات زنان را محدود کند و زندگی آنها را از فرزندآوری تا شیوه زیستن، صرفاً در چارچوب خانه تعریف کند. دانشجویان و زنان جوان، هدف اصلی این سیاست‌ها هستند و تمام تلاش حاکمیت بر اجرای همین برنامه متمرکز شده است.»
زنان پیشگام اعتراضات اجتماعی هستند
سیمگه یاردیم معتقد است حاکمیت همواره با زنان در ستیز بوده و هر کسی که الگوی تحمیلی زن «مطلوب» را نپذیرد، هدف قرار می‌گیرد. او می‌گوید همچون سایر نقاط جهان، در ترکیه نیز زنان خط مقدم اعتراضات را تشکیل می‌دهند و چنین تحلیل می‌کند: «می‌خواهند زنان را از عرصه مبارزه دور کنند، زیرا واقعیت این است که زنان در سراسر جهان جنبش‌های قدرتمندی را رهبری می‌کنند و به اعتراضات اجتماعی جهت می‌دهند. این مبارزات روز به روز قوی‌تر می‌شود و با یکدیگر پیوند می‌خورد. چنین روندی برای حکومت‌ها تهدیدآمیز است؛ به همین دلیل نخستین هدف سرکوب، زنان هستند و خشونت علیه آنان با هدف حذفشان از عرصه‌های اجتماعی، شدت بیشتری می‌یابد.»
ضرورت همبستگی در مبارزه
خواسته مشترک تمام معترضان و مخالفان سیاست‌های حاکم، شکل‌گیری جنبشی فراگیر با پشتوانه مردمی است. سیمگه یاردیم با تأکید بر اهمیت «همبستگی در مبارزه» می‌گوید این ضرورت امروز بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. او با قاطعیت اعلام می‌کند: «مهم‌ترین نکته این است که مبارزه ما با این فشارها و مجازات‌ها پایان نمی‌یابد. در شرایط کنونی، ما به عنوان زنان، خلق‌ها و کارگران و یا به عبارتی دیگر کل جامعه، باید مبارزه‌ای قدرتمندتر و متحدتر را پیش ببریم. بحران اقتصادی بیش از همه بر ما فشار می‌آورد، حمله به حقوقمان شدت گرفته، و خشونت علیه زنان روز به روز افزایش می‌یابد. حق تحصیل دانشجویان نیز مداوم نقض می‌شود.
با نگاهی به مجموع این شرایط، می‌بینیم که همه ما در معرض تهدید هستیم. اگر مبارزه‌ای متحد و قدرتمند شکل ندهیم، اگر برای صلح و دموکراسی تلاش نکنیم، روزهای سخت‌تری در پیش خواهد بود. امروز در کشوری زندگی می‌کنیم که قانون کارایی خود را از دست داده و همه چیز سیاسی شده است.
ما در اتحادیه آموزش، همچون گذشته، با قاطعیت به مبارزه خود ادامه خواهیم داد. به جنبشی گسترده‌تر با پشتیبانی اجتماعی قوی‌تر نیاز داریم، و این دقیقاً همان کاری است که امروز جوانان انجام می‌دهند.»
