پایان کنفرانس کورد؛ آزادی فیزیکی عبدالله اوجالان، ضرورتی برای روند صلح و عدالت
در تصمیم نهایی نوزدهمین کنفرانس کورد، بر لزوم آزادی عبدالله اوجالان، رهبر خلق کورد، به‌منظور ایفای نقش در حل بحران‌ها تأکید شد. همچنین از به رسمیت شناختن شمال و شرق سوریه و حذف نام حزب کارگران کوردستان از فهرست گروه‌های تروریستی درخواست شد.
مرکز خبر- کنفرانس «اتحادیه اروپا، ترکیه، خاورمیانه و کوردها» که در پارلمان اروپا (AP) آغاز شده بود، به پایان رسید. در دومین روز این کنفرانس، نشست «ترکیه و نظم جهانی جدید» برگزار شد. در این نشست که توسط استاد دانشگاه لطیفه آکیوز مدیریت می‌شد، خبرنگار فردا چتین، نماینده مجلس ترکیه از حزب جمهوری‌خواه خلق)ج‌ه‌پ) سزگین تانریکولو، استاد دانشگاه وین حسین چیک و استاد دانشگاه واگنینگن یوست یونگرن به عنوان سخنران حضور داشتند. نماینده مجلس سزگین تانریکولو از آنکارا به‌صورت آنلاین در این کنفرانس شرکت کرد.
«حزب عدالت و توسعه (آ.ک.پ)، در مورد روند، اطلاعات شفافی به جامعه ارائه نکرده است»
سزگین تانریکولو با اشاره به اینکه فراخوان عبدالله اوجالان، رهبر خلق کورد، در ۲۷ فوریه به‌عنوان یک منشور برای حل مسئله کوردها بود، گفت: «سازمان نیز با پاسخ مثبت خود، این روند را وارد مرحله جدیدی کرد. اما حزب عدالت و توسعه (آ.ک.پ) و حکومت تاکنون مسئولیت‌های خود را انجام نداده‌اند. بلکه بلعکس، اعمال شدیدتری را توسعه داده‌اند. به‌جای ایجاد تسهیلات برای برگزاری کنگره سازمان، موانعی ایجاد کرده‌اند. خود سازمان نیز این موضوع را بیان کرده است و بر اساس مشاهدات ما، وضعیت به همین شکل است. آ.ک.پ تاکنون هیچ اطلاعات شفافی درباره روند این موضوع به جامعه ارائه نکرده است.»
«آمریکا و اتحادیه اروپا در برابر سیاست‌های گسترش‌طلبانه ترکیه سکوت کرده‌اند»
خبرنگار فردا چتین نیز به سیاست‌های گسترش‌طلبانه ترکیه اشاره کرد. او گفت: «امروز حضور ترکیه در برخی مناطق سوریه، عراق و خاورمیانه گویای این سیاست است. مقامات ترکیه این اقدامات را نقض نمی‌دانند و از آن‌ها حمایت می‌کنند. در عراق ۸۰ پایگاه نظامی دارند و در سوریه نیز پایگاه‌های مشابهی دارند. آمریکا از این موضوع ناراحت نمی‌شود. بنابراین این فقط در قالب حزب عدالت و توسعه (آ.ک.پ) مطرح نمی‌شود. آمریکا و اتحادیه اروپا در برابر این مسائل سکوت کرده‌اند. بالعکس، به بهانه مسائل امنیتی، حقانیت ترکیه را حمایت می‌کنند. اگر ما این مسائل را نبینیم، نمی‌توانیم روابط ترکیه و اروپا را عادی ارزیابی کنیم.»
فردا چتین در ادامه به انتقاد از روابط اتحادیه اروپا با حاکمیت جدید سوریه، احمد شرع، پرداخت و افزود: «او به زودی به اروپا سفر خواهد کرد. در حالی که این فرد قبلاً یکی از رهبران القاعده بوده است. کسی که فرمانده بسیاری از کشتارها بوده، فقط به‌خاطر اینکه کت و شلوار پوشیده نمی‌توان اینگونه با او برخورد شود. به همین دلیل، علاوه بر بحث در مورد اقدامات حکومت آ.ک.پ در سوریه، باید موضع اتحادیه اروپا را نیز مورد بررسی قرار دهیم.»
«پ‌ک‌ک باید از فهرست گروه‌های تروریستی خارج شود»
جوست یونگرن، استاد دانشگاه واگنینگن، به نحوه برخورد ترکیه با مسئله کوردها اشاره کرد. او گفت: «در ترکیه یک مسئله ۱۰۰ ساله به نام «مسئله کوردی» وجود دارد. ما باید این را مورد بحث و گفت‌گو قرار دهیم. فراخوان عبدالله اوجالان برای حل این مسئله تاریخ‌ساز است. همه طرف‌ها باید به آن توجه کنند. موانع باید برداشته شود و عبدالله اوجالان و مدیران پ‌ک‌ک باید با هم دیدار کنند. دولت باید مسئولیت‌های خود را انجام دهد.» جوست یونگرن همچنین از کشورهای اتحادیه اروپا خواست که پ‌ک‌ک را از فهرست گروه‌های تروریستی خارج کنند. اولین نشست کنفرانس با بحث‌ها و پیشنهادهای حل مسئله به پایان رسید.
پس از استراحت ناهار، پنل چهارم با عنوان «اتحادیه اروپا، کوردها و ترکیه در زمینه پیشرفت و دموکراسی» به‌مدیریت آرزو یلماز ادامه یافت.
«صلح تنها از طریق مبارزه مشترک به دست می‌آید»
در پنل، مرال دانیش بشطاش، سخنگوی مشترک ه.د.ک و نماینده حزب دمکراتیک مردم از استان ارزروم، با خلاصه‌کردن آنچه در روند حل مسئله در گذشته و پس از آن رخ داده است، صحبت‌های خود را آغاز کرد. او به عدم اجرای تصمیمات دادگاه حقوق بشر اروپا در ترکیه اشاره کرد و تاکید کرد که این تصمیمات باید اجرا شوند. مرال دانیش بشطاش همچنین گفت که از ۲۷ فوریه به بعد، بحث‌های مربوط به صلح و حل مسئله را با دقت پیگیری کرده‌اند و افزود: «ما معتقدیم که برای صلح باید کانال‌های دیالوگ باز باشند. دیدگاه صلح عبدالله اوجالان بسیار ساده و واضح بود. او گفت که صلح و دموکراسی از هم جداشدنی نیستند. از یک سو، رویکردهای اقتدارگرایانه و یک‌سویه، از سوی دیگر، دموکراسی نمی‌تواند وجود داشته باشد.»
او در ادامه افزود: «ما نمی‌توانستیم در مقابل بازداشت امام‌اوغلو در استانبول سکوت کنیم. همان‌طور که به اقدامات منصوبین به شهرداری‌های کوردستان واکنش نشان دادیم، در برابر رویکرد مشابه نسبت به استانبول نیز همین واکنش را نشان دادیم. باید در مقابل کسانی که سعی دارند ما را ساکت کنند، اتحاد بیشتری داشته باشیم و هرگز عقب‌نشینی نکنیم. در روندی که از اکتبر آغاز شد و با فراخوان عصر در ۲۷ فوریه به مرحله‌ای رسید، ما باید فراتر از فراخوان به دولت، برای گسترش مبارزه و همگرایی تلاش کنیم. صلح تنها از طریق مبارزه مشترک به دست می‌آید.»
«کوردها پیشگام مبارزه برای آزادی زنان هستند»
یونس شُوِستد، از حزب چپ سوئد، با یادآوری اینکه سال‌هاست برای مبارزه کوردها فعالیت می‌کند، صحبت‌های خود را آغاز کرد. او با اشاره به دوگانگی در جنگ اوکراین-روسیه، اظهار داشت که علاقه‌ای که به اوکراین نشان داده می‌شود، برای فلسطین و کوردها نشان داده نمی‌شود و افزود: «معلوم بود که ترکیه فقط متشکل از مسلمانان سنی نیست. کوردها این را می‌دانند و به آن دامن می‌زنند. برای اینکه هر کسی، فارغ از دین یا زبانش، بتواند آزادانه زندگی کند، دموکراسی ضروری است. برای اینکه دموکراسی به این منطقه بیاید، باید به مبارزه کوردها نگاه کرد. کوردها همچنین پیشگام آزادی زنان بودند. ملاهای ایران، اردوغان در آنکارا و اسلام‌گرایان در سوریه نمی‌خواهند سیستمی که کوردها مطالبه می‌کنند را به مردم بدهند. در ذهن آن‌ها ایده‌ای کاملاً متفاوت وجود دارد. اردوغان وقتی سر بر بالین می‌گذارد، فکر می‌کند که کوردها را سرکوب کرده است، اما وقتی صبح از خواب بیدار می‌شود، چیز متفاوتی می‌بیند. زیرا شب‌ها کوردها به خیابان‌ها می‌ریزند.»
«حقوق بین‌الملل زیر پا گذاشته شده است»
اِوین اینجیر، از حزب سوسیال دموکرات سوئد، اظهار داشت که نیروهای راست افراطی و محافظه‌کار با هم متحد شده‌اند و توانسته‌اند در پارلمان اروپا اکثریت را به دست آورند. او با اشاره به اینکه دیگر حتی در پارلمان اروپا نیز سخنان فاشیستی و نژادپرستانه مطرح می‌شود، گفت: «در پارلمان اروپا، حرکت‌های راست تقویت شده‌اند. در سراسر اروپا، راست‌گرایان در حال صعود هستند. اما از سوی دیگر، چند ماه پیش در ایالات متحده نیز انتخاباتی برگزار شد و یک رهبر غیردموکراتیک به قدرت رسید. حتی در ایالات متحده، دموکراسی زیر پا گذاشته می‌شود. ترامپ تا کنون اصول پذیرفته شده را زیر پا گذاشته است.»
او ادامه داد: «در حال حاضر، حقوق بین‌الملل زیر پا گذاشته شده است. دلیل این تحولات قدرت‌های اقتدارگرا هستند. نامشان هر چه که باشد؛ اردوغان، ترامپ، پوتین، نتانیاهو... این افراد برای تقویت قدرت خود به هم نیاز دارند. آن‌ها اردوغان را نه به دلیل غیردموکراتیک بودن، بلکه به دلیل اسلام‌گرای سیاسی بودن نقد می‌کنند. در حالی که آن‌ها بسیار شبیه به هم هستند و به هم نیاز دارند. سرکوب مخالفان در ترکیه پدیده‌ای جدید نیست. آنچه امروز برای امام‌اوغلو رخ داده، قبلاً برای نمایندگان حزب دموکراتیک خلق‌ها (ه‌د‌پ) رخ داده بود. پیش از آن هم برای سیاست‌مداران کورد مشابه این وضعیت پیش آمده بود. امروز تنها برای حقوق خود، بلکه برای همه مردم خواستار دموکراسی شدن نشان‌دهنده اهمیت این مسئله است. برای جلوگیری از تکرار این حوادث باید قوانین مناسب وضع شود. اتحادیه اروپا نتوانسته است صدای خود را به اندازه کافی بلند کند. من شخصاً حتی کلمه 'محکوم می‌کنیم' را هم نشنیدم. آن‌ها می‌گویند انتقاد می‌کنند، اما حتی محکومیت هم انجام نمی‌دهند.»
پر کلاوسن، از حزب چپ دانمارک، نیز بر لزوم همبستگی با کوردها و حمایت از حق تعیین سرنوشت آن‌ها تأکید کرد.
«باید یک اتحادیه فراملی ایجاد کنید.»
لی آندرسون، از حزب چپ فنلاند، بر این نکته تأکید کرد که در حال حاضر در یک دوره تاریخی مهم قرار داریم و در این دوره، راست افراطی تقویت شده است. او گفت: «ما وارد یک دوره جدید می‌شویم. وقتی به سیاست جهانی نگاه می‌کنیم، به قدرت رسیدن ترامپ در آمریکا برای کوردها، فلسطینی‌ها، اوکراینی‌ها و دیگر ملت‌ها منفی است. رهبرانی مانند ترامپ به وضوح و صراحت اعلام می‌کنند که به حقوق بین‌الملل اعتقادی ندارند. در اینجا، رویکرد فراملی راست افراطی یکدیگر را تقویت می‌کند. وقتی پوتین و ترامپ با هم همکاری می‌کنند، نتانیاهو را تشویق می‌کنند، در چنین وضعیتی رهبرانی مانند اردوغان را نیز تقویت می‌کنند. مهم‌ترین وظیفه ما این است که این زمینه را به درستی درک کنیم. به‌ویژه باید وقایع سیاسی جهانی را به‌خوبی تحلیل کنیم. در مقابل این مسائل، باید یک اتحادیه فراملی ایجاد کنیم و علیه این اولیگارش‌ها مبارزه کنیم.»
«فراخوان جناب اوجالان یک انقلاب دموکراتیک و صلح‌آمیز را توصیف می‌کند»
چهارمین پنل آخرین سخنران خود، لیلا چاییبی از حزب چپ فرانسه، بر لزوم همبستگی بزرگ‌تر از همیشه تأکید کرد. او اظهار داشت که وقتی در کنار کوردها هستند، احساس می‌کنند که در خانه خود هستند و در ادامه گفت: «ما در یک فرآیند تاریخی برای کوردها قرار داریم. فراخوان جناب اوجالان یک انقلاب دموکراتیک و صلح‌آمیز را توصیف می‌کند. ما فراخوان جناب اوجالان را اینگونه درک کرده‌ایم. کنار گذاشتن سلاح‌ها به صلح خواهد انجامید و همچنین آرزوهای مردم کورد را برآورده خواهد کرد. توافق امضا شده بین دولت جدید سوریه و کوردها اهمیت زیادی دارد. در آنجا، فهمیده شد که بدون کوردها، سوریه جدیدی نخواهد بود. دیگر هیچ بهانه‌ای برای اردوغان باقی نمانده است. تا به امروز، پ‌ک‌ک به‌عنوان یک حرکت شیطانی به تصویر کشیده شده بود. حالا اردوغان دیگر نمی‌تواند به این بهانه به کوردها حمله کند.»
او همچنین افزود: «ما در اروپا هم می‌توانیم کارهایی انجام دهیم. تهدیدهایی که علیه مجارستان اعمال کرده‌ایم را می‌توانیم در داخل ترکیه استفاده کنیم و باید از آن‌ها استفاده کنیم. بروکسل در این زمینه کمی ترسو است. آن‌ها از تهدید مهاجرتی اردوغان ترسیده‌اند و به همین دلیل در برابر اردوغان سکوت کرده‌اند. سیاست‌مداران هم به‌طور مشابه، بازداشت امام‌اوغلو را با صدای بلند محکوم نکردند. ما باید دوباره اصول اتحادیه اروپا را یادآوری کنیم. در این زمینه به مبارزه خود ادامه خواهیم داد.»
پنل پنجم و آخر کنفرانس تحت عنوان «تشویق دموکراسی و ساخت آینده» با هدایت دلال آیدین از دانشگاه ژنو آغاز شد.
«مبارزه آزادی زنان کورد به یک ویژگی جهانی دست یافته است»
نخستین سخنران، شیلان فواد حسین از موسسه خشونت خانگی، دین و مهاجرت، اعلام کرد که زنان خواهان تعیین سرنوشت خود هستند. او افزود که مبارزه آزادی زنان کورد با جنبش فمینیستی پیوند خورده و به یک ویژگی جهانی دست یافته است. شیلان فواد حسین ادامه داد: «جنبش زنان موجب شده است که چشم‌ها و گوش‌های جهانیان به روژاوای کوردها معطوف شود.»
او همچنین گفت: «زنان در روژاوا در برابر ذهنیت مردسالارانه ایستادند. طبق سیستمی که آن‌ها ساخته‌اند، از کوچک‌ترین گروه‌ها تا بزرگ‌ترین شوراها باید یک زن و یک مرد به‌عنوان ریاست مشترک حضور داشته باشند. این امر به زنان این امکان را می‌دهد که نقش واقعی ایفا کنند. جنبش زنان در زندان‌های دیاربکر، روژاوای کوردستان و مناطق تحت حفاظت گریلا ظهور کرد. آن‌ها در برابر دستگیری‌های جمعی (ه‌د‌پ)ایستادند، سیستم ریاست مشترک را زنده نگه داشتند.
زنان در باشور کوردستان علیه نگرش فئودالی مبارزه کردند. بدون زنان، دموکراسی ممکن نیست. در سطح جهانی، دموکراسی در حال افول است. مبارزه کوردها راه را برای سایر مبارزات روشن می‌کند. جنبش زنان کورد یادآور این است که در تاریک‌ترین روزها هم یک نور امید وجود دارد. آن‌ها زنانی هستند که در زندگی روزمره سکوت را نمی‌پذیرند و در جستجوی آزادی هستند.»
«بازیگران تغییر باید ما باشیم»
نیلوفر کوچ از کمیته روابط خارجی کنگره ملی کوردستان(ک ن ک)در سخنان خود گفت: «ما باید برای ترویج دموکراسی در برابر جنگ و رژیم‌های خودکامه اقدام کنیم. اگر از دموکراسی سخن می‌گوییم، باید از آن دفاع کنیم. امروز، در پارلمان اروپا، این موضوع به یک مسئله اساسی تبدیل شده است. پس از ۴۵ سال، تغییر نظم در حال وقوع است. از یک دنیای دو قطبی به یک دنیای چند قطبی در حال گذار هستیم. رئیس‌جمهور آمریکا، ترامپ، برای دومین بار به قدرت بازگشته است. تنها باید به کارهای او توجه کرد. او از اشغال سخن می‌گوید. وضعیت نگران‌کننده است.»
او ادامه داد: «اگر از امید صحبت می‌کنیم، مهم است که به سیاست کوردها نگاه کنیم. رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان، در ۲۷ فوریه فراخوان خود را اعلام کرد و همه جامعه را فرا خواند. اینجا یک فرصت مهم وجود دارد. ما باید از این فرصت بهره‌برداری کنیم. این لحظه‌ای است که خلق کورد می‌تواند سرنوشت خود را تعیین کند. ما باید بازیگران این تغییر باشیم. به همین دلیل، از اینکه نمایندگان بیشتر به دولت‌ها اشاره کردند تا به افراد، تعجب کردم. درخواست دموکراسی از دیکتاتورها بی‌فایده است و هیچ تأثیری ندارد. ترامپ یا اردوغان به دموکراسی نیاز ندارند. این مردم هستند که به دموکراسی نیاز دارند. به همین دلیل، ما باید مسئولیت خود را انجام دهیم. ترکیه با مشکلات زیادی روبروست و در برابر رژیم‌های تمامیت‌خواه قرار دارد. فراخوان اوجالان نوری از امید در این روند ایجاد کرده است که کوردها می‌توانند پیشرو این فرآیند باشند.»
«تصمیمات به اشتراک گذاشته شد»
کنفرانس پس از یک وقفه کوتاه دوباره برای به اشتراک گذاشتن تصمیم نهایی آغاز به کار کرد. تصمیم نهایی توسط درسیم داغ دویرن قرائت شد.
در این تصمیم به افزایش جنگ‌ها و بی‌ثباتی‌های سیاسی در جهان اشاره شد. در آن گفته شد که گام‌های مهمی در جهت حل مسئله کوردها در ترکیه برداشته شده است: «دعوت تاریخی عبدالله اوجالان، رهبر سیاسی کوردها، برای صلح و جامعه دموکراتیک در تاریخ ٢٧ فوریه ٢٠٢۵، نه تنها برای ترکیه بلکه برای تمامی منطقه فرصتی بی‌نظیر در جهت حل گره‌های پیچیده به ارمغان می‌آورد. حزب کارگران کوردستان (پ‌ک‌ک) به سرعت با اعلام آتش‌بس یک‌جانبه به این دعوت پاسخ داده است. اکنون کاری که باید انجام شود، ایجاد مبانی قانونی و سیاسی مناسب برای رسیدن به صلح دائمی است. مشارکت اوجالان در فرایند صلح برای موفقیت این روند حیاتی است. آزادی اوجالان که بیش از ٢۵ سال است در زندان به سر می‌برد، نه تنها حفظ حقوق اساسی او را تضمین خواهد کرد، بلکه نشانه‌ای از تعهد به رسیدگی به نیازها و حقوق جامعه کورد خواهد بود.»
در این تصمیم خواسته‌هایی مطرح شد:
- توقف حملات ترکیه به مناطق شمال سوریه و اقلیم کوردستان عراق که نقض قوانین بین‌المللی است
- پایان دادن به اعمال انتساب قیم‌ها
- اتخاذ تدابیر سیاسی و قانونی فوری برای پیشبرد روند آغاز شده
- تضمین آزادی عبدالله اوجالان که برای ایفای نقش خود به‌طور مؤثر ضروری است
در این تصمیم همچنین فراخوان‌هایی برای اتحادیه اروپا و نهادهای آن و به‌ویژه شورای اروپا وجود داشت:
- به رسمیت شناختن و تقویت اداره خودمدیرتی شمال و شرق سوریه به‌عنوان جزء جدایی‌ناپذیر و دموکراتیک یک سوریه متحد و چندگانه
- اجرای فوری تصمیمات دادگاه حقوق بشر اروپا در پرونده عبدالله اوجالان
- استفاده از تمام مکانیسم‌ها برای رسیدن به راه‌حلی سیاسی برای مسئله کورد و تقویت روند دموکراتیک‌شدن ترکیه و خاورمیانه
- به منظور ارسال پیام مثبت به روند صلح جاری، حذف حزب کارگران کوردستان از فهرست گروه‌های تروریستی