اسرا عزیزی

پالنگان- مراسم هزار دف پالنگان، سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت برگزار شد. این آیین از ساعت ۱۰ صبح آغاز شد و تا حوالی ۱۲ ظهر ادامه یافت.

با وجود اعلام قبلی تنها چند روز پیش از برگزاری و اطلاع‌رسانی محدود، همچنین برگزاری مراسم در اواسط هفته، بسیاری از علاقه‌مندان و گردشگران غافلگیر شدند و امکان حضور نیافتند. با این حال، پالنگان میزبان هزاران نفر از سراسر ایران، روژهلات و نیز مهمانانی از باشور کوردستان بود.

انتخاب این تاریخ با هدف کنترل جمعیت، کاهش ترافیک و جلوگیری از آسیب‌های زیست‌محیطی به روستای پالنگان صورت گرفت. در سال گذشته، جمعیت شرکت‌کننده از ظرفیت روستا فراتر رفته بود و این مسئله نارضایتی‌هایی را برای ساکنان و میهمانان به همراه داشت. مردم محلی به تنهایی قادر به تأمین امکانات رفاهی و خدمات لازم برای چنین جمعیتی نبودند و ترافیک چندساعته نیز بر دشواری‌ها افزود.

امسال اما با تلاش شبانه‌روزی فعالان و همراهی مردم پالنگان، این چالش‌ها تا حد زیادی برطرف شد. اگرچه مراسم امسال کوتاه‌تر و ساده‌تر برگزار شد، اما توانست به‌خوبی پاسخگوی نیازهای مهمانان، از جمله در تأمین خوراک و محل اقامت باشد.

با شکستن قفس‌ها و آزادسازی پرندگان، پیام روشنی از مخالفت با اسارت و ستم به هر شکل را به نمایش گذاشتند. این اقدام با شعار و آرزوی جهانی بدون زندان و زندانی همراه بود. همچنین، چند دختر جوان از پالنگان اشعار خود را با مضمون پیوند زن و محیط‌ زیست خواندند؛ اشعاری که نشانگر اهمیت حفاظت از طبیعت از نگاه زنان کورد، به‌ویژه زنان پالنگان بود و بر پیوند ناگسستنی زن و طبیعت تأکید داشت.

پالنگان، روستایی با پیشینه تاریخی، همواره جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ کوردستان داشته و ساز دف نیز از اهمیت دیرینه‌ای در این سرزمین برخوردار است؛ ساز مقدسی که قدمتش به پیش از اسلام بازمی‌گردد. این هم‌زیستی معنوی میان پالنگان و دف، بستری شده برای برگزاری مراسمی باشکوه، مراسمی که در آن زنان برخلاف آموزه‌های سنتی برخی ادیان، نقشی محوری و پررنگ دارند. نگاهی به تصاویر مراسم نشان می‌دهد که بخش بزرگی از دف‌نوازان را زنان تشکیل می‌دهند؛ زنانی از سراسر ایران و کوردستان که فارغ از تفاوت‌های زبانی و فرهنگی، در کنار هم تصویری زیبا از اتحاد زنان خلق می‌کنند.

در حاشیه مراسم، با چند تن از دف‌نوازان گفت‌وگو کردیم. فریبا کاوید از ارومیه می‌گوید: «من از ارومیه آمده‌ام و حدود هفت سال است که دف می‌نوازم. نزد استاد نادیا خیری آموزش دیده‌ام و از همین‌جا از ایشان تشکر می‌کنم. این دومین سالی است که در مراسم هزار دف شرکت می‌کنم. این مراسم بسیار باشکوه است و حضور پرشور زنان، مایه افتخار من و همه زنان این سرزمین است.»

موژیبیان از سیرجان، استان کرمان، یکی از علاقه‌مندان به ساز دف، می‌گوید: «خوشحالم که امروز در روستای پالنگان و در کنار مردم عزیز کوردستان حضور دارم. از مهمان‌نوازی گرم و صمیمی‌شان بسیار لذت بردم. حضور پررنگ زنان در کنار مردان در اجرای دف، برایم بسیار الهام‌بخش بود و این مراسم را زیباتر کرده بود. سال گذشته خیلی دوست داشتم در این آیین شرکت کنم، اما امکانش فراهم نشد. امسال هم با اینکه تنها دو شب قبل از برگزاری خبردار شدیم، با همسرم ۱۴۰۰ کیلومتر راه را طی کردیم. ۱۶ ساعت در راه بودیم تا بتوانیم در این جمع باشکوه حضور داشته باشیم. تجربه‌ای بسیار زیبا بود و امیدوارم در سال‌های آینده هم بتوانم در این مراسم شرکت کنم.»

شیما جعفری از گیلان می‌گوید: «اصالتاً کورد هستم و از گیلان آمده‌ام. سه سال بود که در انتظار چنین روزی بودم و این نخستین باری است که موفق به شرکت در مراسم هزار دف شده‌ام. حضور زنان بسیار پررنگ و پرشور بود و از نقاط مختلف آمده بودند. مردم سنه بسیار مهمان‌نواز و خوش‌برخورد هستند. سفر خوبی بود و امیدوارم در سال‌های آینده باز هم این فرصت را داشته باشم.»

شهین رحیمی، اهل روستای پالنگان، نیز می‌گوید: «این سومین سالی است که مراسم هزار دف در پالنگان برگزار می‌شود و ما بسیار خوشحالیم که از مناطق مختلف مهمانانی به روستا می‌آیند و ما پذیرای آن‌ها هستیم. نزدیک به ده سال است که در زمینه دف‌نوازی فعالیت می‌کنم. از حضور زنان دف‌نواز که از نقاط مختلف به اینجا آمده‌اند تشکر می‌کنم و به آن‌ها خوشامد می‌گویم. ما دف‌نوازی را به‌صورت خودآموز آموخته‌ایم و هیچ استادی نداشته‌ایم. بیشتر زنان روستای پالنگان دف‌نواز هستند و این برای ما مایه افتخار است.»