مدینە مامداغلو  

سرت-  سد نیروگاه برق‌آبی چتین، که در سال ٢٠٢٠ توسط شرکت هلدینگ لیماک بر روی رودخانه بوتان در استان سرت احداث گردید، خسارات مادی قابل توجهی به بسیاری از مناطق روستایی شهرستان پرواری وارد نموده است. مناطق روستایی واقع در نواحی شیب‌دار مجاور سد، به علت نوسانات مستمر سطح آب مخزن سد، آسیب‌های جدی متحمل شده‌اند. ساکنان روستاهایی که با پدیده‌هایی نظیر رانش خاک در اراضی کشاورزی، ایجاد ترک در ساختمان‌های مسکونی و همچنین تخریب و فرسایش باغات مواجه گردیده‌اند، در تلاش برای رفع مشکلات ناشی از این وضعیت مبارزە میکنند.

 

ایجاد شکاف‌های عمیق در ساختمان‌های مسکونی و وقوع رانش در اراضی کشاورزی

سد احداث شده در سال ٢٠٢٠ موجب غرقاب شدن تعداد قابل توجهی از مناطق روستایی و زمین‌های زراعی گردید. در حالی که این نواحی به دلیل احداث سد مصادرە شدند، سکونت در روستاهای واقع در مناطق شیب‌دار پس از گذشت مدتی غیرممکن شد. در روستاهایی که هم بخش کشاورزی و هم مناطق مسکونی آن‌ها آسیب دیده است، ساکنان در شرایطی مشابه یک فیلم هراس‌انگیز به سر می‌برند و ناگزیرند علی‌رغم ایجاد هر شکاف جدید در منازل خود، به زندگی ادامه دهند. در حالی که ساختمان‌هایی که دچار ترک‌خوردگی یا رانش شدید شده‌اند تخلیه می‌گردند، در منازلی که آسیب‌های جزئی دیده‌اند، ساکنان با پذیرش خطر وقوع حوادث احتمالی، به سکونت در منازل خود ادامه می‌دهند. ساکنان روستای خینوک (گولچلر) که اظهار می‌دارند مکان جایگزینی برای اسکان ندارند و تمایلی به ترک روستای خود ندارند، خواستار جبران خسارات وارده شده‌اند.

 

ناپایداری خاک ناشی از نوسانات سطح آب منجر به رانش زمین می‌گردد

ساکنان مناطق روستایی که به علت خسارات وارده جهت رفع مشکلات خود با مقامات فرمانداری و استانداری مذاکراتی انجام داده‌اند، درخواست استحکام‌بخشی به منازل مسکونی و جبران خسارات مادی ساختمان‌های تخریب شده را مطرح نموده‌اند. فرات شیمشک، دبیر شورای هماهنگی استانی TMMOB سرت، در مصاحبه با خبرنگار ما در خصوص مشکلات ساکنان روستاها اظهار داشت: «احتمالاً با افزایش حجم آب مخزن سد، خاک قرمز منطقه با جذب آب، افزایش وزن می‌یابد و هنگام کاهش سطح آب، خاک دچار سستی شده و جریان می‌یابد که این امر منجر به رانش زمین می‌گردد. در این اراضی حاصلخیز، درختان انار منبع تأمین معیشت و باغات روستاییان محسوب می‌شود. در صورت وجود هرگونه خسارت، لازم است جبران گردد.»

 

ناگزیر به ترک منزل آسیب‌دیده گردید

 

 

خاتون آکای که اظهار داشت به علت ایجاد حفرات و شکاف‌های عمیق در منزل مسکونی‌اش ناشی از احداث سد، مجبور به تخلیه خانه شده است، بیان نمود که ساکنان از بیم خطرات احتمالی قادر به ورود به منازل خود نیستند. وی که اذعان داشت ناگزیر به جمع‌آوری اثاثیه و نقل مکان به منزل همسایه شده است، اظهار داشت: «هنگام حضور در منزل، با هر بار تخلیه آب سد، ساختمان به تدریج شروع به فرو ریختن می‌نمود. این بنا قدمت زیادی دارد، اما سد حدود ۵ سال است که احداث شده است. قبل از احداث سد، این ساختمان چنین آسیبی ندیده بود. نه تنها منزل من، بلکه بسیاری از ساختمان‌های مسکونی به همین شکل آسیب دیده‌اند. ادامه سکونت در این منزل می‌توانست منجر به فوت ما شود. مسئولین یا باید عملکرد سد را متوقف نمایند یا خسارات ما را جبران کنند. چگونه می‌توانیم در چنین شرایطی به زندگی ادامه دهیم؟ اکثر شب‌ها از ترس قادر به خوابیدن نیستیم. این وضعیت به یکباره ایجاد نشد، بلکه به تدریج به این مرحله رسید. اکنون که ساختمان تخریب شده، نمی‌دانیم چه اقدامی باید انجام دهیم. تقاضا داریم خسارات ما را جبران نمایند، من خواهان بازگرداندن منزل شخصی خود هستم. تمایلی به ترک روستای خود نداریم. این محل زادگاه ماست، اگر از اینجا مهاجرت کنیم، به کجا باید برویم؟ علاوه بر منزل مسکونی، باغ ما نیز آسیب دیده است. تمامی درختان یا دچار رانش شده‌اند یا بیمار گشته‌اند. احداث این سد برای ما جز زیان، ثمری نداشته است.»

 

اراضی کشاورزی و منازل مسکونی ما از بین رفته است

 

 

خالیا آکای، یکی دیگر از ساکنان که منزل مسکونی‌اش آسیب دیده است، در خصوص این موضوع چنین اظهار نظر نمود: «ما در این منطقه خسارات قابل توجهی متحمل شده‌ایم. در تمامی ساختمان‌های مسکونی ما ترک ایجاد شده است. فرزندان ما به علت ترس قادر به ماندن در منازل نیستند و به مکان‌های دیگری نقل مکان می‌کنند. علاوه بر تخریب کامل منازل مسکونی، اراضی کشاورزی ما نیز از بین رفته است. مسئولین راهکاری جز ترک منطقه برای ما باقی نگذاشته‌اند. من تمایلی به ترک روستای محل سکونتم ندارم. اما در حال حاضر نمی‌دانیم چه اقدامی باید انجام دهیم. راه حلی نیز برای این مشکل یافت نمی‌شود. احداث این سد تمام دارایی ما را نابود کرده است. دیگر محصولات باغی و زراعی از اراضی ما برداشت نمی‌شود. ضروری است مساعدتی به ما ارائه شود تا بتوانیم اراضی کشاورزی خود را احیا نموده و به زندگی در این منطقه ادامه دهیم.»

 

محیط زیست ما تخریب گردیده است

 

 

در خاتمه، جواهر سولماز چنین اظهار نظر نمود: «احداث این سد خسارات قابل توجهی به ما وارد نموده است. هیچ یک از دارایی‌های ما باقی نمانده است. در حال حاضر نمی‌دانیم چه اقدامی باید انجام دهیم. درخواست داریم منازل مسکونی ما مجدداً بازسازی گردد. ما صرفاً خواهان احقاق حقوق قانونی خود هستیم. بدون اراضی کشاورزی و منازل مسکونی، چگونه می‌توانیم در این منطقه به زندگی ادامه دهیم؟ تقاضا داریم این وضعیت بحرانی متوقف گردد.»