میرفت عبدالقادر

سودان- با گسترش درگیری میان ارتش سودان و نیروهای پشتیبانی سریع به ایالت جزیره و دیگر مناطق، موارد نقض حقوق زنان چندین برابر شد. این نیروها، جنگ خود را مستقیماً متوجه زنان کردند و آن‌ها را هدف تجاوز، ربایش و ازدواج اجباری قرار دادند.

 

فروش و قاچاق زنان در دارفور

اطلاعات منتشرشده درباره راه‌اندازی بازاری برای فروش زنانی که از شمال و مرکز سودان در مناطق درگیری ربوده شده و در دارفور، واقع در غرب سودان، فروخته می‌شوند، نگرانی‌های گسترده‌ای را در میان خانواده‌ها و زنان برانگیخته است.

طبق گزارشی که مرکز آفریقایی مطالعات صلح و عدالت منتشر کرده، وجود بازاری برای فروش زنان در منطقه "خور جهنم" در دارفور تأیید شده است. این گزارش روایت‌هایی از ربوده‌شدن زنان توسط نیروهای پشتیبانی سریع از مناطق درگیری در شمال سودان، به‌ویژه از خارطوم و حومه آن و ایالت جزیره، و انتقال آن‌ها به دارفور را ارائه می‌دهد.

گزارش نشان می‌دهد که زنانی در خودروها دیده شده‌اند که برخی از آن‌ها با زنجیر بسته شده بودند، که احتمالاً نشان‌دهنده ربوده‌شدن آن‌ها از خارطوم است. برخی از این زنان به بردگی جنسی گرفته شده‌اند، برخی دیگر فروخته شده و در برخی موارد نیز از خانواده‌هایشان برای آزادی‌شان باج‌گیری شده است.

یکی از قربانیان (ص.ف) داستان خود را روایت کرده و از رنج‌هایی که متحمل شده گفته است. او توسط نیروهای پشتیبانی سریع در خارطوم ربوده شد تا خانواده‌اش را تحت فشار قرار دهند. این نیروها آزادی او را مشروط به تسلیم شدن برادرش، که در صفوف ارتش سودان بود، کرده بودند و او در این مدت با انواع خشونت‌ها مواجه شد.

او توضیح داد که در بازداشتی که به آن منتقل شده بود، همراه با ۱۷ زن دیگر با سنین مختلف حضور داشت. این زنان برای اهدافی چون درخواست باج، مبادله با افراد دیگر، انتقال به غرب سودان یا کشورهای همسایه، و یا تعرض جنسی ربوده شده بودند. برخی از آن‌ها در همان بازداشتگاه و در برابر دیدگان سایرین مورد تجاوز قرار می‌گرفتند.

او تأکید کرد که ربایش زنان در مناطق درگیری همچنان ادامه دارد. او پیش از این نیز از یک مورد ربایش جان سالم به در برده بود، اما در همان واقعه، چهار نفر از همراهانش ربوده شدند و تاکنون خبری از سرنوشت آن‌ها در دست نیست.

دکتر هاله عبدالعزیز طاهر، دبیر امور زنان و کودکان در جنبش عدالت و برابری سودان، اعلام کرد که هزاران زن و دختر، از جمله خردسالان، در دارفور از زمان آغاز درگیری‌ها قربانی خشونت جنسی شده‌اند؛ چه در هنگام حملات به روستاها و چه در زمان فرار از درگیری‌ها. این قربانیان بدون حمایت قانونی، روانی یا اجتماعی رها شده‌اند، چرا که ترس از انتقام و انگ اجتماعی مانع از گزارش این جرائم می‌شود.

او افزود که صدها زن و دختر از روستاهایشان یا در هنگام فرار از خشونت ربوده شده‌اند و سرنوشت بسیاری از آن‌ها هنوز نامشخص است. برخی از این زنان به بردگی جنسی گرفته شده یا مجبور به ازدواج با جنگجویان شده‌اند. همچنین، گزارش‌های متعددی درباره قاچاق زنان برای کار اجباری یا انتقال غیرقانونی آن‌ها از مرزها ثبت شده است.

وی تصریح کرد زنانی که در برابر این خشونت‌ها مقاومت کرده‌اند یا از اجرای دستورات نیروهای پشتیبانی سریع سر باز زده‌اند، مورد قتل، شکنجه یا ضرب‌وشتم قرار گرفته‌اند. سازمان‌های حقوق بشری مستنداتی از شلاق زدن، سوزاندن و ضرب‌وجرح زنان به‌عنوان ابزاری برای تنبیه و ترساندن آن‌ها منتشر کرده‌اند.

جنگ باعث آوارگی میلیون‌ها نفر شده است و زنان و دختران بیش از همه متضرر شده‌اند. شرایط سخت در اردوگاه‌های آوارگان، از جمله ادامه خشونت جنسی، ضعف امنیتی و کمبود خدمات اساسی، وضعیت را وخیم‌تر کرده است. با وجود مستندسازی این جرائم توسط سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری، عدالت همچنان برای بسیاری از قربانیان دور از دسترس است. دادگاه کیفری بین‌المللی احکام بازداشت برخی از مسئولان این جنایات را صادر کرده، اما به دلیل شرایط سیاسی و امنیتی سودان، اجرای عدالت محدود باقی مانده است.

وی تأکید کرد آنچه بر سر زنان در دارفور آمده است، بازتابی از وحشی‌گری درگیری‌های مسلحانه و پیامدهای ویرانگر آن برای آسیب‌پذیرترین گروه‌ها است. بنابراین، ضرورت دارد که عاملان این جنایات محاکمه شوند، حمایت قانونی از قربانیان تضمین گردد و نقش زنان در فرآیندهای صلح تقویت شود تا از تکرار این فجایع جلوگیری شود.

 

ازدواج اجباری تحت تهدید اسلحه

در رسانه‌های اجتماعی سودان، ویدئوهایی منتشر شده است که در آن، سربازان نیروهای پشتیبانی سریع، دختران را به ازدواج اجباری وادار می‌کنند؛ از جمله دختران خردسال. برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که این دختران به چند سرباز به‌طور مشترک داده می‌شوند و در صورت کشته شدن یکی از آن‌ها، دیگری او را تصاحب می‌کند.

(ش.و)، یکی از نجات‌یافتگان از ازدواج اجباری که ۱۶ سال دارد، داستان خود را در مرکز درمانی «امید» برای نجات‌یافتگان بازگو کرد. او هنگام بازگشت به خانه از یک مرکز مخابراتی که تحت مالکیت نیروهای پشتیبانی سریع بود، تحت نظر قرار گرفته و توسط چهار سرباز ربوده شد. آن‌ها او را بیهوش کرده و به خانه‌ای منتقل کردند که در آن زنان زیادی، از بستگان این سربازان، حضور داشتند. او چهار روز در یک اتاق زندانی بود و از خوردن غذا امتناع کرد. هدف ربایندگان انتقال او به غرب سودان و ازدواج اجباری با یکی از سربازان بود.

پرسیدیم که آیا خانواده رباینده تلاشی برای بازگرداندن او کرده بودند، او گفت که زنان خانواده از این ازدواج اجباری خوشحال بودند و قصد داشتند او را به دارفور بفرستند. اما پدر او با عموی رباینده صحبت کرد و توانست او را متقاعد کند تا دخترش را بازگرداند. پس از آن، خانواده‌اش مجبور به ترک روستای خود شدند تا از ربایش دوباره او و همچنین از انگ اجتماعی که ممکن بود متحمل شوند، در امان بمانند. او همچنان از آسیب‌های روانی رنج می‌برد و تحت درمان است.

(ه.د)، یکی دیگر از قربانیان که در مرکز درمانی بستری است، دچار صرع ناشی از تجاوزها و شکنجه‌هایی است که متحمل شده و نیاز مداوم به مراقبت پزشکی دارد. او که در یکی از مناطق فقیرنشین خارطوم زندگی می‌کرد، به دلیل شرایط مالی نتوانسته بود فرار کند. یکی از سربازان نیروهای پشتیبانی سریع او را تهدید کرده بود که اگر با او ازدواج نکند، پدر و دایی‌اش را خواهد کشت. او برای حفظ جان خانواده‌اش به ازدواج اجباری تن داد. اما شوهرش که اغلب در حالت مستی به خانه بازمی‌گشت، او را مورد ضرب‌وشتم قرار می‌داد. او در اثر این خشونت‌ها باردار شد، اما بعداً جنینش را از دست داد و پس از فرار، اکنون در شهر پورتسودان تحت درمان قرار دارد.

این موارد تنها نمونه‌ای از خشونت‌هایی است که زنان سودان با آن مواجه‌اند. صدها زن همچنان مفقود هستند و بسیاری از خانواده‌ها، به‌جای پیگیری، ترجیح می‌دهند آن‌ها را در شمار مردگان محسوب کنند تا از ننگ اجتماعی در امان بمانند.