هنر، اقتصاد و آرامش؛ سه رویکرد مرکز الحرایر برای حمایت از زنان تونسی
مرکز الحرایر با چهره‌ای تازه بازگشته تا پشتیبان زنان در تحقق رؤیاهایشان در عرصه هنر و فرهنگ باشد و به ارتقای مهارت‌های آنان کمک کند.
نزیهه بوسعیدی
تونس ــ اتحادیه زنان تونس مرکز «الحرایر» را برای حمایت از زنان خلاق و نوآور در حوزه صنایع دستی، پرورش استعدادها و کمک به بازاریابی محصولاتشان، به فضایی برای نمایش و آموزش تبدیل کرده است.
«الحرایر» در گویش تونسی به زنانی اطلاق می‌شود که توانایی عمل و دستاورد دارند؛ زنانی که قادرند بر مشکلات مختلف، به‌ویژه مسائل مالی غلبه کنند و با هنر دستان خود درآمدی برای خانواده‌شان فراهم آورند.
مرکز فرهنگی «الحرایر» وابسته به اتحادیه ملی زنان تونس با باور به پایداری این زنان و حمایت از توانمندی‌هایشان، اخیراً با نمایی تازه فعالیت خود را از سر گرفته است. این مرکز زمینه‌ای فراهم می‌کند تا زنان بتوانند آثار هنری خود را در قالب‌های مختلف از نقاشی و موسیقی گرفته تا آواز به نمایش بگذارند و مهارت‌های خود را توسعه دهند. خدمات مرکز برای افراد نیازمند رایگان و برای دیگران با هزینه‌ای اندک ارائه می‌شود.
الفه عبدالقادر، مدیر مرکز الحرایر می‌گوید: «این مرکز در راستای راهبرد ملی اتحادیه زنان تونس در حوزه فرهنگ فعالیت می‌کند و از موقعیت ممتازی برخوردار است. مرکز در منطقه الخضراء پایتخت تونس قرار دارد که به سبب نزدیکی به ایستگاه مترو و مراکز آموزشی و دانشگاهی، دسترسی به آن برای علاقه‌مندان آسان است و رفت‌وآمد زیادی در آن جریان دارد.»
وی می‌افزاید: «ما برای احیای مرکز، باشگاه‌های جدیدی راه‌اندازی کرده‌ایم. یکی از آنها، باشگاه صنایع دستی است که هدفش ارزش دادن به هنرهای سنتی ماست. تاکنون دو دوره آموزش بسته‌بندی سبدهای حصیری برگزار کرده‌ایم که با استقبال خوبی مواجه شده و به همین دلیل دوره‌های بیشتری خواهیم داشت. همچنین باشگاه رقص برای جوانان و کودکان را افتتاح کرده‌ایم و قصد داریم باشگاه‌های آوازخوانی و نقاشی را هم راه‌اندازی کنیم.»
ظرفیت پذیرش مرکز بیش از ۴۰۰ نفر است و سالن نمایشی در اختیار هنرمندان، نقاشان و مجسمه‌سازان زن و مرد قرار دارد تا آثارشان را به نمایش بگذارند.
به گفته وی، مرکز در راستای توانمندسازی اقتصادی و معرفی هنر زنان صنعتگر، نمایشگاهی برگزار کرده که فرصت بازاریابی محصولات را در شرایط کمبود امکانات تبلیغاتی فراهم می‌آورد. همچنین در روزهای ۲۶ و ۲۷ فوریه، نمایشگاهی برای عرضه محصولات دستی و غذایی زنان هنرمند برپا شده است.
الفه عبدالقادر درباره فعالیت‌های مرکز می‌گوید: «برنامه‌های رایگانی برای همه گروه‌های سنی شامل کودکان، زنان و جوانان داریم. برای برخی خدمات مانند نمایش و آموزش، هزینه‌ای ناچیز دریافت می‌کنیم که البته شرایط اقتصادی افراد را هم در نظر می‌گیریم. هدف ما سودآوری نیست، بلکه تنها می‌خواهیم هزینه‌های ضروری مرکز را تأمین کنیم.»
وی درباره گواهی‌نامه‌های دوره‌های آموزشی می‌گوید: «پس از پایان دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت، گواهی‌نامه‌ای به فراگیران اعطا می‌کنیم. همچنین به آنها اطلاع می‌دهیم که اتحادیه ملی زنان تونس، واحدی برای ارائه وام‌های با مبلغ پایین دارد که زمینه راه‌اندازی پروژه‌های کوچک را فراهم می‌آورد. هر کس ایده‌ای برای توسعه داشته باشد، می‌تواند از این امکان بهره‌مند شود.»
او افزود: «اتحادیه ملی زنان تونس در حال راه‌اندازی یک کافه فرهنگی و یک واحد فروش محصولات روستایی در مرکز است. ما قصد داریم با همکاری وزارت فرهنگ و از طریق نمایندگی منطقه‌ای استان تونس، نمایش‌ها و کارگاه‌هایی برگزار کنیم تا به احیای فضای فرهنگی منطقه کمک کنیم.»
از میان باشگاه‌های تازه‌تأسیس، "یوگای خنده" توجه خاصی را به خود جلب کرده است. این باشگاه پاسخی است به نیاز زنان برای رهایی از فشارهای روزمره در شرایط اقتصادی دشوار و فضای پر از
اخبار ناخوشایند جنگ و درگیری در جهان. ماجده الکاتب، استاد دانشگاه و مدیر این باشگاه می‌گوید: «هدف من از حضور در مرکز الحرایر، ترویج یوگای خنده به عنوان روشی درمانی برای کاهش استرس زندگی است. این شیوه توسط یک پزشک هندی تأیید شده که دریافته است حتی خنده‌های مصنوعی می‌تواند روند بهبود بیماران را تسریع کند.» به گفته او، باشگاه فعالیت خود را با چهار عضو آغاز کرده و برنامه دارد تعداد اعضا را به ۱۲ نفر افزایش دهد.
مرکز الحرایر به زنان علاقه‌مند به صنایع دستی، فرصت آموزش و دریافت گواهی‌نامه می‌دهد. رجاء بکعبیه، هنرمند صنایع دستی، درباره استقبال از این برنامه‌ها می‌گوید: «من آموزش روکش‌کردن سبدها را در دو دوره پیاپی برای گروهی از زنان برگزار کردم که با اشتیاق فراوان روبرو شد، به‌طوری که آنها خواستار برگزاری دوره‌های بیشتری شدند.» او یادآور شد که منطقه رفراف پیشینه‌ای غنی در هنرهای دستی دارد و آموخته‌های او از مادربزرگش، اکنون به او کمک می‌کند تا مربی کارآمدی در مرکز باشد.
رجاء بکعبیه درباره پیوندش با هنرهای دستی می‌گوید: «پیش‌تر کارمند یک شرکت بودم، اما استعفا دادم تا به هنری بازگردم که از کودکی شیفته‌اش بودم. اکنون همزمان تحصیلاتم را در رشته حقوق ادامه می‌دهم، چون وقت کافی برای آن دارم.» او به زنان روش‌های روکش‌کردن انواع سبدهای مخصوص کودکان و زنان و ساخت اشیای تزیینی را آموزش می‌دهد. رجاء بکعبیه کارگاهی خانگی دارد که هم منبع درآمد اضافی برایش فراهم می‌کند و هم فضایی برای خلاقیت و نوآوری است که آرامش و شادمانی خود را در آن می‌یابد.
آمال الهواوی نیز در مرکز به آموزش روکش کردن کیف‌های دستی با قلاب‌بافی و گلدوزی می‌پردازد. او می‌گوید: «این هنرها را در کودکی و در تعطیلات تابستانی آموختم. با اینکه در اداره پست کار می‌کردم، پس از بازنشستگی با شور فراوان به سراغ این هنر آمدم و اکنون هم روزانه به آن می‌پردازم و هم آن را به زنان دیگر می‌آموزم.»
آمال الهواوی مهارت‌هایش را با آموزش‌های آنلاین یوتیوب گسترش داده و با کمک فرزندانش، محصولاتش را در اینترنت به فروش می‌رساند. او به زنان هنرمند توصیه می‌کند از فرصت‌های آموزشی مرکز الحرایر برای توسعه مهارت‌های خود بهره ببرند.