رفیف اسلیم

غزه- ده‌ها زن در نوار غزه از ترس و وحشت حملات اسرائیل دچار سکته‌ی قلبی شده و جان باخته‌اند. برخی در همان لحظه جان داده‌اند و برخی پس از انتقال به بیمارستان و بستری در بخش مراقبت‌های ویژه، سرانجام تسلیم مرگ شده‌اند.

هیا مرتجی، زن سی‌ساله‌ای بود که در ۱۸ مارس به دلیل حمله‌ی قلبی جان باخت. این اتفاق پس از نقض آتش‌بس توسط نیروهای اسرائیلی رخ داد، زمانی که حلقه‌ای از آتش در ساعت دو بامداد سراسر نوار غزه را به لرزه درآورد هیا به بیمارستان منتقل شد و پس از ده روز بستری، پزشکان به دلیل کمبود امکانات پزشکی، مرگ او را اعلام کردند. او دو دخترش، شام و مریم را تنها گذاشت که همچنان در جستجوی مادرشان هستند.

هیا در عرصه‌ی تولید محتوای کودکان چهره‌ای سرشناس بود؛ از آهنگ‌سازی گرفته تا دوبله‌ی شخصیت‌های کارتونی، و حتی کانالی اختصاصی در یوتیوب داشت. او با آژانس امداد و کار سازمان ملل همکاری می‌کرد و با حضور در تلویزیون، دروس آموزشی را به انیمیشن‌هایی شاد و جذاب برای کودکان تبدیل می‌کرد.

 

سفر آوارگی؛ رنج‌ها و چالش‌ها

هیا مرتجی با آغاز حملات ۲۰۲۳، آواره‌ی مراکز پناهندگی در جنوب غزه شد و از رفح تا نصیرات و مناطق دیگر سرگردان گشت. او سرانجام همراه هزاران زن فلسطینی دیگر در کلاس درس یک مدرسه پناه گرفت. هیا هنگامی که با موج یک میلیونی آوارگان به خانه‌اش در محله‌ی النص بازگشت، با ویرانه‌ای روبرو شد که زمانی خانه‌اش بود. او ناگزیر تلاش کرد با این واقعیت تلخ کنار بیاید و زندگی دور از غرش بمب‌ها را تاب آورد.

هیا طاقت شنیدن صدای انفجارها را نداشت. با هر صدای نزدیک یا لرزش خانه، تمام وجودش می‌لرزید. دیدن وحشت در چشمان دخترانش برایش غیرقابل تحمل بود و نمی‌دانست چگونه هم خود را آرام کند و هم آنها را. او در حالی که خودش محتاج یک پناهگاه امن بود، دغدغه آرامش دخترانش را داشت.

 

زنان؛ قربانیان نظام‌های سرکوبگر

هیا مرتجی تنها قربانی حملات قلبی ناشی از وحشت در غزه نبود. روزنامه‌نگارانی چون سعاد سکیک، فاطمه کریری، همچنین مرح عویضه، وفاء ابوالروس و ده‌ها زن دیگر نیز به همین سرنوشت دچار شدند. هر کدام داستانی داشتند، اما نتوانستند هراس زندگی در شهری محاصره‌شده با بمب‌ها و موشک‌های اسرائیلی را تاب آورند.

دکتر سها شعث درباره‌ی رنج زنان غزه می‌گوید: «زنان فلسطینی در این حملات مستمر، انواع مرگ از سوختن و گرسنگی گرفته تا مرگ از شدت ترس و وحشت را تجربه کرده‌اند.» به گفته‌ی او، در حملات قلبی ناشی از ترس، بدن مقادیر زیادی آدرنالین ترشح می‌کند که عضله‌ی قلب توان مقابله با آن را ندارد و از کار می‌ایستد.

او ادامه داد: «مرگ ناشی از ترس در هنگام بمباران‌های شدید رخ می‌دهد، زمانی که صداها از آستانه‌ی تحمل انسان فراتر می‌رود و بدن زیر فشار وحشت و ناتوانی در مقابله با شرایط تحمیلی، فرو می‌پاشد.» او خاطرنشان کرد که مقاومت بدن‌ها متفاوت است؛ برخی با اولین حمله جان می‌سپارند و برخی دیگر پس از تحمل دو یا سه حمله، سرانجام تسلیم می‌شوند.   

دکتر سها شعث راهکارهایی برای مواجهه با حملات وحشت‌زدگی ارائه داد: «در این شرایط، باید نخست فرد را آرام کرد تا از بیهوشی ناشی از ترس جلوگیری شود، او را تا حد امکان از منطقه‌ی خطر دور کرد، و با گفت‌وگو درباره‌ی موضوعات متنوع، ذهنش را منحرف ساخت تا تعادل روانی‌اش را بازیابد.» او تأکید کرد گاهی مداخله‌ی دارویی برای بازگشت به حالت عادی ضروری است.

دکتر سها شعث تأکید کرد زنان ساکن مناطق جنگی، به‌ویژه زنان فلسطینی، باید تا حد ممکن از موقعیت‌های اضطراب‌زا دوری کرده و پناهگاهی امن بیابند. او توصیه کرد این زنان از پشتیبانی روانی متخصصان یا دوستان نزدیک بهره گیرند و از تجربیات زنانی که شرایط مشابه را پشت سر گذاشته‌اند، درس بگیرند.

او همچنین خواستار توجه ویژه سازمان‌های مردم‌نهاد به برگزاری کارگاه‌های توانبخشی روانی برای زنان به‌ویژه کادرهای درمانی شد که در خط مقدم بحران قرار دارند. دکتر شعث سخنانش را با پیامی امیدبخش به پایان برد: «باور داریم روزی جنگ‌ها پایان خواهد یافت و همه‌ی زنان جهان در صلح و امنیت زندگی خواهند کرد.»