مصونیت از مجازات: تبدیل خانه‌های تونسی به قتلگاه زنان
خانه، که باید امن‌ترین مکان باشد، چگونه به صحنه قتل‌های وحشیانه زنان تبدیل شده است؟ این پرسشی است که در پی افزایش قتل زنان به دست همسرانشان در تونس مطرح می‌شود؛ از ابتدای سال جاری تاکنون ۶ زن قربانی ثبت شده است.
نزیهه بوسعیدی
تونسـ دو روز پیش، حنان الجندوبی در خانه‌اش به دست همسرش یعنی مردی که قرار بود حامی او بوده و خانه‌شان امن‌ترین پناهگاه برای او و دخترش باشد، کشته شد. همسرش همچنین نزدیک بود جان دخترشان را نیز بگیرد. حنان در برابر چشمان فرزندانش به قتل رسید و این جنایت، زخم‌های روانی عمیقی بر روح آنان نشاند که آینده و روابط اجتماعی‌شان را تباه خواهد کرد. اکنون این پرسش باقی است که در شرایط دشوار کنونی تونس، چه کسی سرپرستی این کودکان را بر عهده می‌گیرد؟
سناء فتح‌الله غنیمه، رئیس انجمن زنان پیشرو، درباره این جنایات و وضعیت فاجعه‌بار کنونی جامعه تونس گفت: «به باور من، خشونتی که به زن‌کشی می‌انجامد، دلایل متعددی دارد که مهم‌ترین آن، مصونیت عاملان از مجازات است. زیرا هرچند قوانین حمایتی از زنان در تونس وجود دارد، اما این قوانین به شکلی که متناسب با ابعاد وحشتناک زن‌کشی‌های امروزی باشد، اجرا نمی‌شوند.»
او افزود: «پذیرفتنی نیست که تنها در سه ماه نخست سال جاری، ۶ زن از جمله دو نفر در دو روز گذشته، کشته شده‌اند. همچنین تکان‌دهنده است که خانه، به عنوان فضای امن زن، به محلی برای قتل او به دست همسر یا حتی پسرش تبدیل شده است.»
سناء غنیمه تأکید کرد: «زنانی که قربانی این قتل‌ها می‌شوند، تنها یک آمار نیستند. آن‌ها زندگی، خانواده و فرزندانی دارند و مرگشان پیامدهای ویرانگری برای کودکان و اثرات روانی و فرهنگی بسیار مخربی بر کل جامعه دارد.»
او مصونیت از مجازات را یکی از دلایل اصلی افزایش زن‌کشی دانست و افزود: «منطقی نیست که با وجود قانون شماره ۵۸ و واحدهای ویژه رسیدگی به شکایات زنان خشونت‌دیده، وقتی زنی به پلیس مراجعه می‌کند، به شکایتش اعتنایی نشود، حرفش را جدی نگیرند و با گفتنِ "برو مراقب خودت باش"، او را به خانه بازگردانده و از پیگیری منصرف کنند.»
غنیمه ادامه داد: «قتل زنان فقط یک خبر حوادث نیست؛ جنایتی هولناک علیه زنی است که به همسرش اعتماد کرده، زندگی و خانواده‌ای با او ساخته، و در نهایت به دست او کشته می‌شود. نباید برابر این جنایات سکوت کرد. باید بدانیم خشونت خودبه‌خود متوقف نمی‌شود؛ بلکه نیازمند آگاهی‌بخشی، آموزش، پشتیبانی و مهم‌تر از همه، حفاظت است. لذا باید سازوکاری جامع برای حمایت از زنان و نیز کودکانی که قربانیان مستقیم این فجایع هستند، ایجاد و فعال شود.»
تداخل دلایل
زهره بوقره، کارشناس مسائل اجتماعی، از زاویه‌ای دیگر به موضوع می‌پردازد: «زن‌کشی پدیده‌ای جهانی و رو به افزایش است که تونس را نیز درگیر کرده. اکنون انجمن‌های فمینیستی، مانند انجمن زنان دموکرات تونس، در حال بررسی این موضوع هستند.»
او از اجرای پروژه‌ای مطالعاتی برای تحلیل پدیده زن‌کشی خبر داد که در آن، دلایل عینی، ابعاد گوناگون و به‌ویژه هویت و شرایط روانی، اجتماعی و اقتصادی قاتلان بررسی می‌شود. بوقره معتقد است شرایط دشوار اقتصادی تونس، افزایش فقر و تضعیف جایگاه مردانِ سرخورده در جامعه، در این مسئله نقش دارد .زهره بوقره تأکید کرد که زنان بیشترین تأثیر را از این فشارها می‌پذیرند و بارِ پیامدهای منفی آن را به دوش می‌کشند. آن‌ها اغلب با سکوت، فداکاری و تحمل آزار، واکنشی نشان نمی‌دهند و این امر باعث تداوم خشونت و آزار از سوی همسر، و در نهایت رسیدن به مرحله قتل می‌شود.
او ضمن اشاره به مصونیت قضایی به عنوان یکی از دلایل اصلی افزایش خشونت‌ها، خواستار پاسخگویی عاملان خشونت علیه زنان شد و تأکید کرد که هدف، نه انتقام‌جویی، بلکه اجرای عدالت و قانون برای همه و مهار این پدیده خطرناک اجتماعی است.
زهره بوقره در پایان توضیح داد که مردم تونس فشارهای زیادی را تحمل می‌کنند و برای فهم دلایل پیچیده این وضعیت، باید آن را ارزیابی کرد. او تأکید کرد که اجرای قانون به‌تنهایی کافی نیست و راهکارها باید جنبه‌های روانی، اجتماعی و اقتصادی را نیز در بر بگیرند.