از چهاردیواری‌ها تا جاده؛ زنانی که علیه محدودیت سفر می‌کنند
در جامعه‌ای که همیشه زنان را از تجربه شادی‌های ساده و مستقل محروم کرده، حالا گروه‌های گردشگری زنانه از نسل‌های مختلف در روژهلات با ایجاد فضایی امن و صمیمی، مسیری برای رهایی جمعی زنان در حوزه گردشگری گشوده‌اند.
شبنم رحیم‌زاده
بوکان- در جامعه‌ای که حتی اختیار تفریح و گردشگری از زنان سلب می‌شود، این روزها تغییرات از درون مقاومت‌های زنانه تولید می‌شود. قلب این جامعه پر از ناگفته‌های زنانه‌ایست که زخمی ماندگار بر ذهن و خاطرات برجا گذاشته است. معصومه.ک که تقریبا ۵٠ سال دارد از جوانیش می‌گوید: «هرگز نمی‌توانستیم به تنهایی از خانه خارج شویم. هرجا می‌رفتم همسرم کسی را همراهم می‌فرستاد، حتی به آرایشگاه‌های زنانه. بیشتر تفریح‌ها هم مردانه بود و یا مردانه‌اش می‌کردند. روزهای شیرین جوانی‌ام چهاردیواری خانه گذشت.»
بخشی از جامعه هنوز هم با فرهنگ محروم‌سازی زنان گره خورده است اما تلاش برای تغییر، یک امر غیر قابل توقف در قاموس زنان است. امروز بخشی کوچک از جامعه‌ی زنان در روژهلات، با تشکیل اجتماعات زنانه سعی در تغییر برای نسل جوان و جبران این محرومیت‌ها دارد. در کنار آن، به ایجاد تغییراتی در بطن فرهنگ دامن زده‌اند. این گروه‌ها اگرچه تحت تاثیر عواملی چون جنگ اخیر ایران و اسرائیل متوقف شده بودند اما در همان روزهای اولیه‌ی آتش‌بس دوباره این اجتماع زنانه شکل گرفت.
ما، دراین گزارش مهمان یکی از این گروه‌های گردشگری بودیم تا بخشی از روایت آن‌ها را از زبانی زنانه انعکاس دهیم.
اهمیت تشکیل گروه‌های گردشگری زنانه
تورهای گردشگری زنانه اینروزها برای بسیاری آشنا هستند. تعدادی از زنان که با هم به گردش و مسافرت می‌روند این گروه‌ها را پدید می‌آورند. این نوع گردشگری در سال‌های اخیر، به‌ویژه در جوامعی با محدودیت‌های جنسیتی یا نگرانی‌های امنیتی برای زنان، رشد قابل توجهی داشته است. آن‌ها را با شادی‌های جمعی، سفره‌های صبحانه و ناهار بزرگ و دسته‌های رقص خستگی ناپذیر می‌شناسند که سوار بر اتوبوس از نقطه‌ای از شهر به مکانی تازه می‌روند؛ هر بار به یک مقصد جدید. گلاویژ.ک یکی از تور لیدرهای روژهلات است. وی در خصوص اهمیت تشکیل چنین گروه‌هایی می‌گوید: «زنان در تورهای مختص به خود احساس امنیت بیشتری دارند و می‌توانند از آن برای مقابله با موانع خانوادگی و فرهنگی و ... استفاده کنند. واقعیت این است که فضای جامعه برای زنان امن نیست و روزانه شاهد دزدی، قتل و تجاوز هستیم. بسیاری از تورهای عمومی نیز به نیازهای خاص زنان توجه نمی‌کنند. تورهای زنانه می‌توانند برنامه‌هایی متناسب با علایق زنان طراحی کنند. البته ما موانع بیشتری را کنار زده‌ایم و به سایر شهرها و حتی کشورها هم سفر می‌کنیم.
تورهای خانوادگی هم داریم اما تجربه‌ی استقلالی که به عنوان یک زن از ما دریغ شده است را اینگونه از نو بدست آورده‌ایم. از نظر هزینه نیز بسیار اقتصادی ست و سعی کرده‌ایم انواعی از برنامه‌ها را داشته باشیم تا همه بتوانند حداقل در برنامه‌های یک روزه مشارکت داشته باشند.»
جایی برای همه‌ی زنان
زیبا.چ که مدت زیادیست در این تورهای زنانه شرکت می‌کند در مورد آن چنین می‌گوید:« زنان از هر سن و سالی می‌توانند بدون قضاوت، حضور داشته باشند. به ویژه زنانی که سنشان بالاتر رفته و جامعه به دنبال ایراد گرفتن از شادی آن‌هاست. ما اینجا بدون قضاوت می‌توانیم برقصیم و بخوانیم و شاد باشیم. این فرصت از زن‌های زیادی به ویژه در سن ما گرفته می‌شود.» دلارا.خ نیز که به همراه دوستان خود در این سفرها حضور پیدا می‌کند، می‌گوید:« برای ما، جوانانی که در شهر هیچ امکانات تفریحی ندارند و همچنین با نگرانی‌ها و محدودیت‌های زیادی مواجه‌ایم، این گردهمایی زنانه سبب شده است بتوانیم تجربیات جدیدی به دست آوریم و بخشی از محرومیت‌هایمان را جبران کنیم.»
مبارزه و گامی برای بازسازی ساختار
بسیاری از زنانی که در این گروه‌ها شرکت می‌کنند، در مقابل سخت‌گیری و برچسب‌های اجتماعی ایستاده‌اند. شهلا.و می‌گوید:« همسرم به دنبال بهانه‌ایست تا مانعم شود.»
زیبا.چ نیز می‌گوید:« حتی در خطبه‌های جمعه‌ی مسجد، از ممانعت حضور زنان در این گروه‌ها سخن گفته می‌شود. در سطح جامعه نیز شایعه‌سازی و نفرت‌پراکنی بسیار است و سعی دارند با برچسب‌های ریشه گرفته از مردسالاری متوقفمان کنند.»
بسیاری از این زنان بر این باورند که در ابتدا شرایط شرکت در این گروه‌ها نیز بسیار سخت بوده است اما حالا با مشارکت فراوانتر زنان، این امر قابل قبول‌تر است. اگرچه هنوز هم بسیاری از زنان نمی‌توانند به دلیل موانع موجود چه از لحاظ مالی و چه به دلیل محدودیت‌های اجتماعی، بخشی از آن باشند اما زنانی که علیه محدودیت سفر می‌کنند، به آینده خوشبین هستند.