بهیجە بوران اولین زنی که رهبری یک حزب سیاسی در ترکیه را برعهده گرفت
بهیجە صادق بوران، نویسنده و آکادمیک، اولین جامعه شناس زن ترکیه و نخستین رهبر یک حزب سیاسی و نخستین عضو پارلمان سوسیالیست زن در تاریخ رسمی سیاسی ترکیە است.
مرکز خبر- بهیجه بوران متولد اول ماه مه ١٩١٠در بورسە، نخستین جامعه شناس زن ترکیه و نخستین زنی است که در تاریخ رسمی سیاسی ترکیه رهبری یک حزب سیاسی را برعهدە گرفت و نخستین پارلمان زن سوسیالیست بود. وی با هویت آکادمیک، فکری، نویسندگی، جامعه شناختی و سوسیالیستی خود، نقش پیشگامی در مبارزات داشت.
تحصیلات متوسطه خود را در کالج دخترانه آرناوتکوی آمریکایی به پایان رساند و به توصیهی معلمش، دانشگاه آمریکایی میشیگان به وی بورسیه تحصیلی داد و پس از پایان تحصیلات و اخذ مدرک دکترای علوم اجتماعی از دانشگاه در سال ١٩٣۶به ترکیه بازگشت، پس از بازگشت به عنوان استادیار در گروه جامعهشناسی دانشگاه آنکارا در گروه زبان، تاریخ و جغرافیا (DTCF) منصوب شد.
از سال ١٣٢٠ با جمعی از دوستانش انتشار مجلات "یورت و دنیایا" و "آدملار" آغاز کرد، اما پس از سه سال با تصمیم هیئت وزیران این مجلات تعطیل شدند. به دلیل مقالهای که در مجله "گوروشلار" منتشر کرده بود، به همراه سه تن از همکارش، مورد بازجویی قرار گرفت و از دانشگاه اخراج شد. اما بهیجە و دوستانش با طرح شکایت علیه شورای دولتی موفق شدند به وظایف خود در دانشگاه برگردند. پرونده علیه آنها خاتمە نیافت و مجددا شکایتی مطرح شد و این بار خواستار حذف عضویت بهیجە بوران از دانشگاه شدند.
در اولین کنگره منصب دبیر کل حزب کارگران ترکیه را به عهده گرفت
بهیجه بوران در سال ١٩۵٠ انجمن دوستداران صلح ترکیه را تأسیس کرد و ریاست انجمن را بر عهدە گرفت، یک سال بعد به دلیل انتقاد از اعزام نیروهای نظامی به کره به ۱۵ ماه زندان محکوم شد. این مجازات همزمان بە معنی اخراج از دانشگاه بود. تحقیقات و شکایتها یکی پس از دیگری دنبال شد.
بهیجه بوران در سپتامبر ١٩۵٣در ارتباط با تحقیقات در مورد "حزب کمونیست ترکیه" که در سال ١٩۵١ تأسیس کرده بود دستگیر شد و یک سال بعد آزاد شد. او در سال ١٩۶٢به عضویت حزب کارگران ترکیه درآمد در اولین کنگره به عنوان عضو هیئت مدیرهی عمومی و کمیتهی اجرایی مرکزی و در سال ١٩۶٩به عنوان دبیر کل انتخاب شد.
محمد علی ایبار رهبر حزب، بە تهام "منحرف شدن از حزب و سوسیالیست" از حزب اخراج شد و بهیجە ریاست ب را برعهدە گرفت. در چهارمین کنگره حزب که در سال ١٩٧٠برگزار شد محمد علی ایبار برکنار شد و بهیجه بوران به عنوان رئیس کل حزب انتخاب شد. حزب کارگران ترکیه با کودتای ١٢مارس ١٩٧١ تعطیل شد.
بهیجە بوران توسط دادگاه نظامی بازداشت و به ١۵ سال حبس محکوم شد بهیجە بوران که یک دورە زندانی بود پس از آزادی و در آوریل ١٩٧۵ حزب کارگران ترکیه را بار دیگر تاسیس کرد و در ١ مە ١٩٧٩ به دلیل اعتراض به ممنوعیت اول ماه مه در استانبول و اعلام حکومت نظامی، و همچنین به دلیل مشارکت در تظاهرات مجددا بازداشت و بە زندان محکوم شد.
با کودتای سپتامبر ١٩٨٠ حزب مجدداً تعطیل شد، بهیجه بوران که پس از کودتا مدت کوتاهی در حصر خانگی بود، به خارج از کشور سفر کرد و در تبعید زندگی کرد او در مصاحبهای گفت: وقتی این کار را شروع کردم به همه چیز فکر میکردم، به زندان بروم، تحت تعقیب قرار بگیرم یا این یا آن... اما زندگی در تبعید در یک کشور خارجی در این سن هرگز به ذهنم خطور نمیکرد.
بهیجە بوران در ١٠ اکتبر ١٩٨٧در بروکسل درگذشت، جسد وی بە ترکیە بازگرداندە شد و در گورستان زینجرلی کویو به خاک سپردند.