موانع اجتماعی و سیاسی؛ سد راه زنان در دیپلماسی لیبی
هند الجریبی، فعال حقوق بشر، از ضرورت اجرای قوانین و تشکیل شبکه‌های سیاسی حامی زنان در عرصه دیپلماسی سخن گفت و تاکید کرد زنان می‌توانند ثبات و روابط محکم میان کشورها را تقویت کنند.
ابتسام اغفیر
بنغازی - در شرایط سیاسی و اجتماعی امروز لیبی، حضور زنان در سیاست خارجی همچنان بحث‌برانگیز است. محدودیت‌های اجتماعی و نبود حمایت نهادی در یک سو، و توانمندی‌های زنان برای ورود به این عرصه در سوی دیگر، ضرورت بررسی چالش‌ها و فرصت‌ها را نمایان می‌کند.
با وجود این چالش‌ها، زنان لیبی در تلاشند خود را در دنیای سیاست خارجی که همواره در انحصار مردان بوده ثابت کند. هند الجریبی، فعال حقوق بشر، نگاهی عمیق به وضعیت زنان لیبی در این حوزه دارد.
این فعال حقوق بشر می‌گوید: «قوانینی برای حضور زنان در سیاست خارجی و دیپلماسی وجود دارد، اما این حضور بسیار کمرنگ است. با این حال، زنان با همین تلاش‌های محدود در نشست‌های بین‌المللی مانند کنفرانس ژنو و گفت‌وگوی سیاسی زیر نظر سازمان ملل شرکت کرده‌اند و درباره مسائل زنان، حقوق بشر و مهاجرت گفت‌وگو کرده‌اند.»
او می‌گوید: «هر زمان به زنان فرصت نمایندگی کشورشان در سیاست خارجی داده شود، شایستگی خود را نشان خواهند داد و حقوق خود را می‌گیرند. آنها در کنفرانس گفت‌وگوی سیاسی توانستند سهمیه ۳۰ درصدی در انتخابات بگیرند که دستاورد مهمی است.»
این فعال حقوق بشر می‌گوید: «درگیری‌ها و شکاف‌های سیاسی لیبی همواره از زنان به عنوان ابزاری برای پیشبرد برنامه‌های طرف‌های متخاصم استفاده کرده‌اند. زنان پس از رسیدن به مناصب خاص، تابع طرفی می‌شوند که آنها را برگزیده است. نجلاء المنقوش، وزیر خارجه پیشین، نمونه روشنی از این وضعیت است که به ابزاری در دست گروه‌های سیاسی تبدیل شد. این رویداد تصویری منفی از زنان لیبی به عنوان افرادی فاقد استقلال عمل ارائه داد. زنان لیبی هنوز نیازمند کسب تجربه و مهارت سیاسی هستند.»
هند الجریبی در خصوص چالش‌های سیاست خارجی می‌گوید: «زنان با دو مانع اصلی روبرو هستند؛ محدودیت‌های اجتماعی و نگاه‌های کلیشه‌ای. جامعه آنها را در مدیریت روابط بین‌الملل و حل مسائل خارجی لیبی ناتوان می‌داند و معتقد است جایگاه زنان تنها در حوزه‌هایی چون آموزش و پزشکی است. نبود حمایت نهادها و دولت و فقدان راهبرد ملی برای آموزش، مانع تجربه‌اندوزی زنان در این عرصه شده است.»
این فعال حقوق بشر تاکید می‌کند: «با وجود مهارت‌های مذاکره و گفت‌وگوی زنان، سیاست‌هایی برای محدود کردن مشارکت آنان در جریان است. مناصب کلیدی وزارت خارجه عمدتاً در اختیار مردان است. همچنین شکاف‌های سیاسی، زنان را آماج حملات گروه‌های مخالف قرار می‌دهد؛ به ویژه زمانی که دیدگاه‌هایشان با خواست این گروه‌ها همسو نباشد.»
او می‌گوید: «هیچ شبکه یا نهاد سیاسی برای تقویت نقش زنان در دیپلماسی و سیاست خارجی نداریم، در حالی که زنان می‌توانند صلح و ثبات را تقویت کنند. آنها مهارت گفت‌وگو و مذاکره دارند، می‌توانند با طرف‌های درگیر ارتباط برقرار کنند و روابط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بین کشورها را تقویت کنند. زنان در استفاده از دیپلماسی پیشگیرانه از راه گفت‌وگوی سازنده نیز مهارت دارند.»
هند الجریبی در پایان بر ضرورت سیاست‌های ملی حکومت لیبی برای مشارکت برابر زنان تاکید کرد و گفت: «باید قوانین موجود اجرا و شبکه‌های سیاسی حامی زنان در عرصه دیپلماتیک ایجاد شود. زنان با مهارت‌های گفت‌وگو و مذاکره می‌توانند ثبات و روابط محکم بین کشورها را تقویت کنند.»