گشنیز گیاه خوش عطری است که در سراسر جهان به شکل‌های برگ، ساقه و تخم گشنیز استفاده می‌شود. گشنیز به‌واسطه‌ی داشتن ویتامین‌ها و موادمغذی فراوان سرشار از خواص درمانی است.

فواید گشنیز به قدری زیاد است که لقب گیاه معجزه‌آسا را به آن داده‌اند. گشنیز برای کاهش کلسترول، درمان التهاب و مشکلات پوستی و تنظیم فشارخون کاربرد دارد.

 

ارزش تغذیه‌ای گشنیز

گشنیز دارای ۱۱ ماده از روغن‌های اسانسی، ۶ نوع اسید (شامل آسکوربیک اسید یا همان ویتامین C)، مواد مغذی و ویتامین‌هایی است که هرکدام از آن‌ها خواص بسیاری دارند.

 

مصارف درمانی گشنیز

• کاهش کلسترول: اسیدهای موجود در گشنیز، مانند اسید لینولئیک، اسید اولویک، اسی پالمیتیک، اسید استئاریک و اسید آسکوربیک در کاهش میزان کلسترول خون بسیار مؤثرند.
• کنترل دیابت: به علت تحریک‌کنندگی گشنیز بر غدد درون‌ریز، ترشح انسولین از پانکراس افزایش می‌یابد و در نتیجه سطح انسولین خون بالا می‌رود. این باعث تنظیم قند خون و پایین آمدن سطح قند در خون می‌شود.
• کاهش التهابات پوستی: گشنیز حاوی سینئول و اسید لینولئیک است. این دو ماده دارای خواص ضد سرطانی و ضد روماتیسمی هستند و تورم ناشی از این بیماری‌ها را کاهش می‌دهند.
• درمان بیمار‌های پوستی: خواص ضدعفونی کننده، ضدقارچی و آنتی‌اکسیدانی گشنیز، برای درمان بیماری‌های پوستی مانند اگزما، خشکی پوست و عفونت‌های قارچی مناسب است.
• درمان اسهال: ترکیبات روغن‌های اسانسی موجود در گشنیز مانند بورنئول و لینالول، به گوارش، عملکرد مناسب کبد و ارتباط روده‌ها کمک می‌کند و باعث کاهش اسهال می‌شود.
• تنظیم فشار خون: مصرف گشنیز در بسیاری از بیماران به طور مثبتی فشار خون را کاهش داده است. یون‌های کلسیم و استیل کولین انتقال‌دهنده‌ی عصبی در دستگاه‌های جانبی و سیستم عصبی مرکزی هستند. گشنیز اثر متقابل این یون‌ها را بهبود می‌بخشد و فشار را در رگ‌های خونی کاهش می‌دهد.
• درمان زخم‌‎های دهان: سیترنلول، که جزئی از روغن‌های اسانسی موجود در گشنیز است، ضدعفونی کننده‌ای عالی است. مواد دیگر موجود در گشنیز نیز دارای خواص ضدمیکروبی و درمانی‌ای هستند که از بدتر شدن زخم‌های دهان جلوگیری می‌کند. همچنین گشنیز بوی بد دهان را از بین برده و خاصیت ضدقارچی دارد.
• جلوگیری از کم‌خونی: یکی از خواص گشنیز داشتن آهن فراوان است و به کسانی که از کم‌خونی رنج می‌برند کمک می‌کند.
• ضد آلرژی: گشنیز دارای آنتی‌هیستامینی قوی است که می‌تواند آلرژی‌های فصلی و تب یونجه را کاهش دهد. همچنین روغن آن اثرات آلرژیک حشرات، گیاهان، غذاها را کاهش می‌دهد.
• حفاظت در برابر سالمونلا: سالمونلا یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های غذایی در جهان است. گشنیز به طور غیرمعمول دارای سطوح بالایی دودسنال است. دودسنال یک ترکیب طبیعی است که دو برابر آنتی‌بیوتیک قدرت دارد و می‌تواند خاصیت پیشگیرانه برای بیماری سالمونلا باشد.
• بهبود سلامت استخوان: گشنیز منبع سرشاری از کلسیم است که برای سلامت اسنخوان‌ها ارزشمند است. کلسیم و دیگر ترکیبات موجود در گشنیز موجب رشد و استحکام استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان می‌شود.
• بهبود گوارش: گشنیز به علت عطر و بوی زیاد روغن‌های اسانسی‌اش، به ترشح مناسب آنزیم‌ها و آب‌گوارشی در معده کمک می‌کند؛ در نتیجه سیستم گوارش و مری را تحریک می‌کند.
• درمان آبله: روغن‌های اسانسی در گشنیز دارای اسیدها و عناصر ضدمیکروبی، آنتی‌اکسیدانی، ضدعفونی‌کننده و سم‌زدا هستند.
• تنظیم عادت ماهانه: گشنیز محرکی طبیعی است و ترشحات غدد درون‌ریز را تنظیم می‌کند. این تأثیر هورمونی به تنظیم سیکل قاعدگی کمک می‌کند و درد قاعدگی را کاهش می‌دهد.
• مراقبت از چشم: مواد مغذی و ویتامینA  ، ویتامینC  و مواد معدنی مانند فسفر در گشنیز از بیماری‌های بینایی جلوگیری می‌کند.
• درمان ورم ملتحمه چشم: خواص ضد میکروبی گشنیز از چشم‌ها در برابر بیماری‌های مسری مانند ورم ملتحمه محافظت می‌کند.