تصمیم طالبان برای حذف تدریجی هویت زنان از شناسنامهها
هبت الله آخندزاده رهبر طالبان طی دستورات جداگانهای علاوه بر ممنوع کردن سرودن شعر عاشقانه، ضمیمه کردن عکس زنان در مدارک شناسایی را هم اختیاری کرده است. موضوعی که واکنش بسیاری از شهروندان افغانستان، به ویژه زنان، را برانگیخته است.

مرکز خبر- در ادامهی سیاستهای زنستیزانه گروه بنیادگرای طالبان، هبت الله آخندزاده رهبر طالبان طی دستورات جداگانهای علاوه بر ممنوع کردن سرودن شعر عاشقانه، ضمیمه کردن عکس زنان در مدارک شناسایی را «اختیاری» اعلام کرد. فرمانی علیه زنان که به گفتهی فعالان حقوق زنان حذف تدریجی هویت زنان از شناسنامهها و مدارک هویتی عنوان شده است.
روز یکشنبه ٩ شهریورماه، دارالافتای طالبان با صدور فتوای جدیدی، درج عکس زنان در شناسنامه داخلی را «غیرشرعی» و تنها در موارد خاصی اختیاری یا اجباری اعلام کرد. تصمیمی که نشاندهنده عمق بیش از پیش نگاه ساختاری به زنان به عنوان شهروندان درجه دوم است.
دارالافتای طالبان در یادداشتی رسمی که به امضای هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان رسیده است، با استناد به تفاسیر فقهی سنتی درج عکس زنان در تذکره داخلی را «بدون ضرورت شرعی» و در نتیجه «غیرمجاز» اعلام کرد. این مرجع فقهی که از بالاترین نهادهای تصمیمگیری دینی در نظام طالبان است تأکید کرد: «هرگونه عکسبرداری از زنان بدون ضرورت شرعی، موجب تشویش، فتنه و انتشار عریانی است و بر اساس احکام اسلامی حرام میباشد.»
این فتوا به صورت کلی شامل تمامی زنان مقیم داخل افغانستان میشود. با این استثنای کوچک که زنانی که به منظور سفر، درمان، تحصیل یا مهاجرت به خارج از کشور نیاز به شناسنامه دارند، موظف به درج عکس هستند. این استثنا نشان میدهد که طالبان در تعامل با جهان خارج، مجبور به پذیرش حداقلی از استانداردهای بینالمللی هستند اما در فضای داخلی اولویت را به تفسیر ایدئولوژیک خود میدهند.
اکنون اداره ملی احصائیه و معلومات اعلام کرده که در صورت ضرورت شدید، زنان میتوانند عکس خود را در شناسنامهها قرار دهند.
تصمیم حکومت طالبان برای مشروط کردن گنجاندن عکس زنان در شناسنامهها واکنشهای گستردهای را، به ویژه از سوی زنان و فعالان حقوق بشر، به همراه داشته است.
برخی از فعالان حقوق زن افغان هشدار دادهاند که این تصمیم مقدمهای برای حذف تدریجی زنان از جامعه است. آنها با شعار «عکس من، هویت من است» اعتراض خود را به این تصمیم اعلام کردهاند.
تصمیم اخیر طالبان مبنی بر مشروط کردن گنجاندن عکس زنان در شناسنامهها، در کنار دیگر سیاستهای زنستیزانه این گروه، یک گام دیگر در راستای نادیده گرفتن حقوق زنان در افغانستان به حساب میآید. این اقدام که بهطور ظاهری برای «ضرورت» تصمیمگیری شده است، در واقع نشاندهنده یک استراتژی فراتر از محدودیتهای فردی است که هدف آن کاهش حضور و مشارکت زنان در عرصههای عمومی و اجتماعی است.
حذف عکس زنان از شناسنامهها عملاً به نوعی از حذف هویت اجتماعی زنان منجر میشود و این تصمیم میتواند به کاهش بیشتر مشارکت زنان در فرآیندهای دولتی، اجتماعی و حتی اقتصادی منجر شود.
هبت الله آخند زاده رهبر طالبان همچنین طی دستوری سرودن شعر عاشقانه را ممنوع است.
همچنین انتقاد از فرمانها، هدایا، احکام و تصمیمهای هبت الله آخند زاده، رهبر طالبان، هم ممنوع اعلام شده است.
در این قانون که در روزنامه رسمی چاپ شده، آمده که از ستایش پسران و دختران، یا دعوت به روابط با دوستی با آنها، در اشعار پرهیز شود: «شعر باید خالی از عشق مجازی، خواهشات ناروا و احساسات بی جا باشد.»
این قانون در یک مقدمه، ۳ باب، دو فصل و ۱۳ ماده به تازگی از طرف رهبر طالبان صادر شده است.
در این قانون به شاعران توصیه شده که محتوای شعر خود را طوری آماده کنند که در آن افکار غیراسلامی مانند کمونیسم، ناسیونالیسم، فمینیسم، دموکراسی، الحاد و... رد شده باشد.
در این قانون به اجتناب جدی از «توهین صریح یا کنایی به شعائر اسلامی، سنتهای اسلام، سلف صالحین و علمای کرام» توصیه شده است.
وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان موظف شده که هیئتی را در مرکز و ولایتها برای ارزیابی مشاعرهها تشکیل دهد که نمایندگان باصلاحیت وزارت اطلاعات و فرهنگ، وزارت امر به معروف و نهی از منکر و علما در آن حضور داشته باشند.
کار این هیئت تحلیل و ارزیابی قبل و بعد از مشاعره، تشخیص نکات مثبت و حذف نکات منفی آن، انتخاب سخنرانان، شاعران و ترانه خوانان در مشاعره است.
براساس این قانون، وزارت اطلاعات و فرهنگ اجازه دارد که شاعران، ترانه خوانان و نویسندگانی را که از این قانون تخلف کنند، مطابق احکام شریعت، مجازات کند.