آنکارا - ترکیه طی سال‌های اخیر شاهد موجی از احکام قضایی علیه خبرنگاران از حبس گرفته تا نظارت قضایی بوده است، تا جایی که دادگاه‌های ترکیه به عرصه اصلی مبارزه بر سر آزادی بیان تبدیل شده‌اند و این وضعیت نگرانی‌های گسترده‌ای درباره آینده آزادی مطبوعات در این کشور ایجاد کرده است.

روز جمعه ٩ آبان‌ماه، دادگاه عدالت منطقه‌ای در آنکارا، حکم خود را در پرونده ۱۱ خبرنگار صادر کرد و احکام حبس به مدت شش سال و سه ماه را برای هفت نفر از آن‌ها تأیید کرد. این دادگاه تأکید کرد که اخبار و محتوای دیجیتالی ارائه شده در پرونده «زنجیره‌ای کامل از شواهد» را تشکیل می‌دهند و آن‌ها را «مدرکی بر وجود ارتباط عضوی با سازمان»ی دانست که گفته می‌شود خبرنگاران به آن مرتبط بوده‌اند.

شعبه بیست و دوم دادگاه عدالت منطقه‌ای در آنکارا احکام محکومیت و برائت ۱۱ خبرنگاری را که در جریان یک عملیات امنیتی بازداشت شده بودند، بررسی کرد. این خبرنگاران پیش‌تر توسط دادگاه جنایی عالی چهارم آنکارا در سوم ژوئیه ۲۰۲۴ به اتهام «عضویت در یک سازمان» محکوم شده بودند. 

طبق گزارش خبرگزاری مزوپوتامیا، شعبه بیست و دوم دادگاه عدالت منطقه‌ای آنکارا این پرونده را در ۲۳ سپتامبر گذشته به دادگاه بدوی ارجاع داد، به دلیل ناقص بودن مدارک، و پرونده‌های گم‌شده به سرعت به دادگاه تجدیدنظر ارسال شد.

 

تأیید احکام صادره علیه ۷ خبرنگار

دادگاه همچنین احکام حبس شش سال و سه ماه را علیه خبرنگاران خبرگزاری مزوپوتامیا، دیرین یورتسیفر، سلمان غوزیلیوز، أمرالله آکار، زییمو اغوز، و مدیر خبرگزاری  JINNEWS، خبرنگار اوزنور دیغر، و همچنین خبرنگاران دنیز نازلیم و هاكان یالتچین تأیید کرد.

این دادگاه همچنین خبرنگار سابق JINNEWS، حبیبه ایرن، خبرنگار خبرگزاری مزوپوتامیا، ژیلان شاهینلی، و کارآموز سابق این خبرگزاری، محمد گونهان را تبرئه کرد. تصمیم دادگاه درباره خبرنگار همین خبرگزاری، بریفان آلتان، لغو شد.

براساس تصمیم دادگاه، شواهد ارائه شده در پرونده تکمیل‌کننده یکدیگر هستند، و محکومیت بر اساس مستندات دادگاه و مشاهدات آن در طول مراحل تحقیق شکل گرفته است. شواهد معتبر، قانونی و مرتبط با موضوع پرونده تشخیص داده شد و دفاعیات غیرقابل اعتماد بوده و اقرار و اعمال آن‌ها با طبیعت جرم مطابقت دارد.

بر اساس همه این عوامل، دادگاه حکم داد که «هیچ خطای اساسی در حکم وجود ندارد» و شکایات ارائه شده از لحاظ ماهوی رد شد.

در تحقیق انجام شده از طریق سامانه دیجیتال قضایی ترکیه (UYAP)، دادگاه به وجود پرونده‌ای جاری علیه بریفان آلتان در دادگاه جنایی عالی دوم مرسین به همان اتهام اشاره کرد. با توجه به شباهت این دو پرونده، دادگاه حکم داد که «شواهد باید به صورت کلی ارزیابی شوند»، و این موضوع منجر به نقض حکم محکومیت و ارجاع پرونده به دادگاه جنایی عالی چهارم در آنکارا برای بررسی مجدد شد.

دادگاه همچنین ادامه اجرای تدابیر نظارت قضایی، شامل ممنوعیت سفر بریوان آلتان و خبرنگارانی که احکامشان صادر شده است، را تأیید کرد.

براساس تصمیم دادگاه، امکان تجدیدنظر در دیوان عالی طی دو هفته از زمان ابلاغ وجود دارد، و در غیر این صورت، حکم قطعی شده و وارد مرحله اجرا می‌شود.

در جریان تحقیقی که مقامات ترکیه در پایتخت آنکارا انجام دادند، در پایان اکتبر ۲۰۲۲ تعدادی از خبرنگاران شاغل در خبرگزاری‌های «مزوپوتامیا» (MA) و «ژن نیوز» (JINNEWS) بازداشت شدند. از جمله این افراد می‌توان به دیرین یورتسیفر، بریوان آلتان، سلمان غوزیلیوز، هاكان یالتچین، أمرالله آکار، ژیلان شاهینلی، زییمو اغوز و دنیز نازلیم اشاره کرد، همچنین دو خبرنگار  زنحبیبه ایرن و اوزنور دیغر و کارآموز سابق MA، محمد گونهان، که در جریان یورش به خانه‌اش بازداشت شد.

برای زییمو اغوز قرار بازداشت خانگی صادر شد و محمد گونهان تحت نظارت قضایی آزاد شد. سایر بازداشت‌شدگان شامل دنیز نازلیم، بریوان آلتان، سلمان غوزیلیوز، هاكان یالتچین، أمرالله آکار، ژیلان شاهینلی، حبیبه ایرن و اوزنور دیغر بودند. تمامی این خبرنگاران در اواسط ماه مه ۲۰۲۳ آزاد شدند.