سوهام آکمان

مرکز خبر- مرکز تحقیقات سیاست‌های اجتماعی، با انجام تحقیقات علمی آمارهای بە دست آمدە و یافتن راهکار را برای حل مشکلات اجتماعی مورد بررسی قرار می‌دهد. این مرکز علاوەبر اعلام نتایج، پروژەهایی برای چارەیابی ارائە می‌دهد همانند مرکزی کە برای انجام هر گونە کنفرانس، سمینار، پنل و فعالیت‌های دیگر ایجاد شدە است خود را معرفی می‌کند کە می‌تواند منجر بە شکل‌گیری "ذهنیت مشترک" در جامعە شود.  

هدف این مرکز تبدیل شدن بە مرکزی برای تحقیقات علمی و تولید ایدەهای مبتنی بر تصمیم‌گیری و حل مشکلات شناختە شدە است، "در برابر تبعیض قاطع و در همەی فعالیت‌های خود شفاف، پاسخگو و مسئول باشید" از اصول مهم این مرکز می‌باشد.

بسیاری از موضوعات روز در این مرکز مورد تحقیق قرار می‌گیرد، در روزهای ١٠ تا ٢٢ سپتامر ٢٠٢١ موضوع گرایش بە تغییر رای‌دهندگان در شهرهای مختلف در دستور کار این مرکز قرار گرفت، شهرهای استانبول، آدانا، ازمیر، بورسا، موگلا، قونیه، سامسون، ترابزون، آنتالیا، مرسین، ارزروم، موش، آگری، قرس، آمد، رحا، ماردین، باتمان، وان و سرت مورد تحقیق قرار گرفتند.

در این تحقیق ٢ هزار نفر در ٢٢ استان مورد مطالعە قرار گرفتند، وضعیت اجتماعی-اقتصادی شرکت‌کنندگان، نگرش آنها نسبت بە وضعیت کلی کشور و سیاست کە در این مورد در پیش گرفتە شدە است و دلایل شرکت آنان در انتخابات موردپرسش قرار گرفت. یوکسل گنچ، کوردیناسیون مرکز تحقیقات در مصاحبەای اختصاصی با خبرگزاری زن (نوژنها) بە سوالات خبرنگار ما در مورد چگونگی این تحقیق پاسخ داد و بە بررسی هرچە بیشتر این تحقیق پرداخت. 

 

موضوعات مطرح شدە در نظرسنجی و نظر زنان در مورد مشکلات موجود در ترکیە چه می‌باشد؟

با توجە بە تحقیقاتی کە انجام دادەایم، طی دو سال اخیر بیکاری و بحران اقتصادی از هر مشکل دیگری پیشی گرفتە، در واقع ترکیە مدت‌ها است کە در شرایط بحرانی قرار دارد، بحران اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کە با گذشت زمان راە برون‌رفت از این بحران‌ها نیز سخت می‌شود، بحران‌های متعددی کە اکنون ترکیە با آن روبرو است بر همەی جنبەهای زندگی تاثیر گذاشتە است همەی اقشار جامعە از هر ملیتی تحت تاثیر قرار گرفتەاند، ترک،کورد، علوی و همەی ادیان و اعتقادات مختلف و زن و مرد با بحران روبرو شدەاند، اگر چە بحران بر همەی این اقشار تاثیر گذاشتە است اما در واقع ما شاهد نمونەهایی از برابری نسبی بین افرادی هستیم کە قبلا جنبەهای نابرابر آنها بیشتر بود و این می‌تواند فرصتی برای حل مشکلات باشد.

زن و مرد در این بحران‌ها همانند هم هستند مثلا در این تحقیق مهمترین بحران برای زن و مرد بحران اقتصادی است، پس از آن مسئلەی کورد، سیستم  قضایی کنونی، اقتدارگرایی و مشکلات دموکراتیزە شدن ناشی از سیستم ریاست‌جمهوری از دیگر مشکلاتی است کە بیشتر بە آن پرداختە می‌شود، اگر چە یک مشکل و مسئلەی مشترک وجود دارد اما در این تحقیقات زنان بیش از مردان بە مشکلات موجود پرداختند.

 

 "بحران اقتصادی بیشترین تاثیر را بر زنان دارد"

بحران اقتصادی بیشترین تاثیر را بر زنان برای گذاشتە است، با  فقیرتر شدن جامعە زنان بیشتر با فقر مواجە می‌شوند و در واقع ماهیت جنسیت‌گرای جامعە بیشتر نمایان می‌شود، زنان برای اینکە بتوانند لقمەای نان بیابند، کودکان خود را راهی مدرسە کنند و جوانان بیکار را یاری کنند بیشتر از همە با مشکلات دستە پنجە نرم می‌کنند.

فقر در حال گسترش است همانگونە کە شاهد آن هستیم زنان و کودکان بیشتری در زبالە گردی مشغول هستند، بیشترین افرادی کە از مشکلات کمبود مسکن و خوراک رنج می‌برند زنان هستند و تعداد آنها در سال‌های اخیر بیشتر افزایش یافتە است، در طول تحقیقات ما متوجە شدیم کە قویترین زنان نیز از وجود فقر ابراز نگرانی می‌کنند.

 

نگرش رای‌دهندگان نسبت بە مشکلات موجود چیست و وضعیت ترکیە را چگونە ارزیابی می‌کنید؟

در مورد مشکلات و بحران‌هایی کە اکنون در ترکیە وجود دارد هرچند مردان و زنان نیز با آن مواجە می‌شوند اما باید بە این واقعیت نیز بپردازیم کە زنان بیشتر از مردان تحت تاثیر این بحران‌ها قرار می‌گیرند، چرا کە با عمیق شدن بحران امنیت زنان در سطح جامعە نیز کاهش می‌یابد، مثلا در تحقیق ما کە در آمد(دیاربکر) انجام شدە است در مورد "احساس امنیت و درک امنیت" تحقیق شد کە از هر ۵ زن ۴ زن احساس امنیت نداشتند، آنها تاکید می‌کنند کە باید همانند مردان امنیت اقتصادی داشتە باشند تا بتوانند احساس امنیت داشتە باشند، زنان آگاە هستند کە با تشدید بحران زنان در امنیت نخواهند بود و براساس این تحقیق سطح تاثیرپذیری زنان از بحران‌های ترکیە مشخص شدە است.

بدون شک مابین درک مشکلات و بحران و تغییر نگرش در انتخابات رابطەی مستقیم وجود دارد، مثلا حکومت AKP بە دلیل وجود مشکلاتی کە اکنون در ترکیە وجود دارد تعداد بسیاری از رای‌های خود را از دست می‌دهد، در آخرین مطالعەی میزان رای‌های از دست رفتەی AKP بیش از ١٠٪ بود و در برخی از استان‌ها این میزان حتی بیش از ١٢٪ نیز بودە است، سیاست حکومت در قبال کوردها و ایجاد تنش در مناطق کوردنشین از عوامل کمتر شدن محبوبیت حکومت در مناطق کوردنشین است اما با وجود این بحران اقتصادی و گسترش فقر در این مناطق نیز می‌تواند در کمتر شدن آرای AKP تاثیر بیشتری داشتە باشد.

 

از آنجا کە اکثر زنان از مشکلات اقتصادی، افزایش خشونت، سیستم آموزشی و مسئلەی کوردستان رنج می‌برند، این مسائل در پای صندوق‌های رای چگونە خود را نشان خواهند داد؟

سال‌ها است کە زنان بیشترین میزان رای دهندگان بە AKP را تشکیل می‌دهند و بیشترین زنان تحت تاثیر شخصیت اردوغان قرار گرفتە بودند اما براساس تحقیقات انجام شدە در انتخابات آیندە زنان از AKP حمایت نخواهند کرد، تاثیر بحران اقتصادی بر این موضوع غیرقابل انکار است، چرا کە در دوران حزب عدالت و توسعە مشکلات اجتماعی زنان را بیش از پیش تحت تاثیر قرار دادە و زنان اکنون با فقر گستردە روبرو هستند و دیگر همانند قبل AKP را همانند عاملی برای حل مشکلات نمی‌بینند، رای‌دهندگان زن کە نگرش آنها نسبت بە مسئلەی کورد تغییر کردە با مشکلات اقتصادی موجود بیشتر بر نگرش خود مصِّر هستند و هنگامی کە زنان بخواهند در سیاست مشارکت نداشتە باشند بە هیچ وجە نمی‌توان نظر آنها را تغییر داد پس حزب عدالت و توسعە بیش از همە رای‌دهندگان زن و کورد را از دست خواهد داد.

 

 

خروج اردوغان از کنوانسیون حقوق زنان چە تاثیری بر نتایج انتخابات خواهد داشت؟

در دوران حکومت AKP خشونت علیە زنان ۴٠٠٪ افزایش یافتە، بدون شک سیاست معافیت از مجازات، احیای سنت‌های جامعە توسط رژیم، سیاست درگیری و هرج و مرج و همچنین تقسیم‌بندی جنسیتی غالب نقش عمدەای در افزایش خشونت داشتە است. بە ویژە در تحقیقات انجام شدە تعداد زنانی کە بی‌حقوقی و سیاست اقتدارگرای حاکم را عامل تشدید خشونت می‌دانند افزایش یافتە است و می‌توان دریافت کە زنان بیشتری نسبت بە وضعیت موجود آگاە شدەاند.

همچنین در سال‌های اخیر افزایش قتل و خودکشی حتی در بین زنانی کە ربطی بە سیاست ندارند بازتاب یافتە است، از سوی دیگر افزایش مصرف مواد مخدر و تجاوز جنسی علیە زنان، باعث تغییر نگرش مردم و بە ویژە زنان بە حاکمیت شدە است، زنان رابطەی بین لغو کنوانسیون استانبول و افزایش خشونت و معافیت از مجازات را می‌بینند، زنان منطقە ارتباط بین افزایش خودکشی و قتل زنان و همچنین سیاست‌های امنیتی موجود را می‌دانند و این واقعیت می‌تواند نگرش‌ مردم را نسبت بە دولت تغییر دهد، اگر دولتی حمایت زنان را از دست بدهد شانس بە قدرت رسیدن را از دست خواهد داد.

 

براساس تحقیقات خواست زنان چیست و نسبت بە چە موضوعی بیشترین واکنش را بە احزاب داشتەاند؟

در نظرسنجی ما کە در منطقە انجام شد بیش از ۶۴٪ زنان رای‌دهندە دربارەی سیستم ریاست مشترک HDP ارزیابی مثبتی داشتند و بیش از ٨٣٪ زنان از مشارکت زنان در پست‌های مهم سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری حمایت کردند، هر دوی این دادەها بسیار مهم هستند و نشان می‌دهند کە شکاف جنسیتی محافظەکار سنتی در مورد زنان وجود دارد و همچنین نشان می‌دهد کە موضوع نمایندگی برابر و مسئولیت برابر یک خواست اجتماعی است کە برای زنان قابل اهمیت است. از سوی دیگر براساس همین تحقیقات پایگاەهای انتخاباتی زنان AKP تحت تاثیر سرکوب‌ها قرار گرفتند و از دست دادن رای این حزب از این پایگاەها آغاز شد و این نشان می‌دهد کە حمایت اجتماعی از AKP و قدرت آن در حال تضعیف شدن است.

براساس نظرسنجی میدانی ما حزب عدالت و توسعە با اختلاف ١٠ تا ١٢٪ آرا خود را از دست خواهد داد و احزاب مخالف آن همانند CHP، IYI پارتی و HDP افزایش آرا خواهند داشت، افزایش آرای CHP بسیار قابل اهمیت است چرا کە رئیس این حزب در سخنرانی خود تاکید کرد "محل حل مسائل کورد، پارلمان است و با گفت‌وگوی با HDP ما این مشکلات را حل خواهیم کرد."

 

" HDP حزبی است کە بیش از همە از رای‌دهندگان حمایت می‌کند"

گروهی دیگر از رای‌دهندگان کە آرای آنها بسیار قابل اهمیت است جوانان بین ١٨ تا ٣۴ سال هستند کە آنها بیشتر زندگی خود را دوران حکومت حزب عدالت و توسعە گذراندەاند و سیاست‌های این حزب کە مخالف خواست‌های آنان است را رد می‌کنند بە نظر می‌رسد CHP را جایگزینی مناسب برای رژیم کنونی می‌دانند هرچند کە HDP بیش از همە از رای‌دهندگان خود دفاع کردە است.

این حزب در مورد مسئلەی کورد سیاستی روشن و میهن‌دوستانە داشتە است و می‌تواند بیشترین رای را از نسل جوان دریافت کند، چرا کە هموارە بە عنوان نمایندەی کورد در آنکارا و ارائەدهندەی خط‌مشی برای حل مسئلەی کوردستان شناختە شدە است.