شهروندان در بسیاری از نقاط جهان از رسانه‌ی آزاد برخوردار نیستند. دولت‌ها سرمایه را کنترل می‌کنند و معمولا سرمایه‌داران صاحبان اصلی روزنامه و رسانه هستند. در نتیجه روزنامه‌نگاران همواره به سبب بیان داستان‌هایی که حاکمان نمی‌خواهند بشنوند، در معرض خطر قتل و حمله قرار دارند.

سازمان ملل متحد در سال ١٩٩٣ یک روز ویژه از سال را برای تأکید بر اهمیت روزنامه‌نگاری و نقش اساسی آن در آزادی جوامع اعلام کرد. روز جهانی آزادی مطبوعات کە اکنون روز هر ساله جشن گرفتە می‌شود روز سوم مە است.

این روز با هدف افزایش آگاهی عمومی پیرامون اهمیت آزادی مطبوعات و یادآوری وظیفه‌ی احترام و حمایت از حق آزادی بیان (تصریح‌شده درماده ١٩ اعلامیه جهانی حقوق بشر) به دولت‌ها تأسیس شد.

یونسکو هر ساله موضوع خاصی را در روز جهانی آزادی مطبوعات انتخاب می‌کند تا جنبه‌ی خاصی از آزادی مطبوعات را برجسته کند. موضوع روز جهانی آزادی مطبوعات سال ٢٠٢٣ عبارت است از: «پی‌ریزی آینده‌ی حقوق بشر: بهره‌‌گیری آزادی بیان به عنوان محرکی برای سایر جنبه‌های حقوق بشر با تأکید بر نقش روزنامه‌نگاری در تقویت دموکراسی و شفافیت مطالبات جامعه.»

 

هدف از روز جهانی آزادی مطبوعات

هدف اصلی روز جهانی آزادی مطبوعات ترویج و دفاع از آزادی مطبوعات در سراسر جهان و ادای احترام به خبرنگارانی است که جان خود را در راه انجام حرفه‌ی خود فدا کرده‌اند. این روز را همچنین می‌توان فرصتی برای بزرگداشت اصول اساسی آزادی مطبوعات و ارزیابی وضعیت آزادی مطبوعات در سراسر جهان به شمار آورد.

 

سازمان ملل نکات زیر را به عنوان اهداف این روز در وب سایت خود فهرست کرد:

    تجلیل از اصول اساسی آزادی مطبوعات؛

    ارزیابی وضعیت آزادی مطبوعات در سراسر جهان؛

    دفاع از رسانه‌ها در برابر حمله به استقلال آنها؛

 و ادای احترام به خبرنگارانی که در راه انجام وظیفه، جان خود را فدا کرده‌اند.

 

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) همچنین جایزه‌ی جهانی آزادی مطبوعات گیلرمو کانو را در ٣ مە منتشر کرده و از افراد یا سازمان‌هایی که به آزادی مطبوعات کمک کرده‌اند تجلیل می‌کند.