رجاء خيرات

مراکش- تئاتر در مراکش نقش مهمی در بهبود وضعیت زنان و آگاهی‌بخشی درباره رنج‌هایی که آنها در طول جنگ‌ها تحمل می‌کنند، ایفا می‌نماید. همچنین تئاتر می‌تواند به کاهش جنگ‌های رایج در سراسر جهان کمک کند، زیرا ابزاری برای انتقال پیام به عموم مردم به شمار می‌رود.

گروه تئاتر «آلاس» یونان، نمایش «جنگ چهره زنانه‌ ندارد» را در دومین دوره جشنواره بین‌المللی «بدن» با کارگردانانی زنان اجرا کرد. این جشنواره که فعالیت‌های آن در تاریخ ٢٩ ژانویه به پایان رسید، نمایشی را به روی صحنه برد که بر هزینه سنگینی که زنان در جریان جنگ‌ها متحمل می‌شوند، تأکید داشت.

نمایش «جنگ چهره زنانه‌ ندارد» بر اساس کتابی به همین نام نوشته سفیتلانا الکسیویچ، خبرنگار و نویسنده تحقیقی اهل اوکراین و برنده جایزه ادبی نوبل در سال ۲۰۱۵، اقتباس و توسط کارگردانان یونانی، کاتیا جیرو و ناتالیا جورجوسوپولو، کارگردانی شده است.

داستان نمایش «جنگ چهره زنانه‌ ندارد» درباره دو زن عزادار است که خسارات وارد شده بر آنها در جریان جنگ جهانی دوم را بر می‌شمارند. آنها مهم‌ترین رویدادهای تراژیک ناشی از جنگ را بازگو  و تصمیم می‌گیرند که رنج‌ها و صدمات واردشده بر خود را افشا کنند. این کار را به شکلی التماس‌وار و در قالب شعر انجام می‌دهند و تلاش می‌کنند از این طریق بهشت از دست رفته خود بر اثر جنگ را بازیابند.

یکی از زنان با صدایی آهسته و مضطرب، معشوقه از دست رفته خود را صدا می‌زند که سال‌ها منتظر ازدواج با او مانده بود. این زن پس از مرگ معشوقه‌اش در جنگ، جسد او را در یک تابوت تحویل گرفته است. در صحنه‌های غم‌انگیز، او یک لباس عروسی از باند پیچی می‌دوزد؛ گویی لباس عروسی به باند پیچی زخم‌ها تبدیل شده است. یک مادر نیز پسرش را از دست داده و دیگر هیچ انگیزه‌ای برای ادامه حیات ندارد. زن دیگری نیز هر دو پای خود را از دست داده و دیگر قادر به راه رفتن و زندگی معمولی نیست او هم انگیزه‌ای برای ادامه این وضعیت ندارد.

هر بار که یکی از دو شخصیت اصلی نمایش، آنچه را که در درونش می‌گذرد ابراز می‌کند، تنها چیزی که از او باقی مانده حسرت، پشیمانی و اشک است. او تلاش می‌کند با این کار اجزای پراکنده را مرتب کند و چهره واقعی و مخرب جنگ را به نمایش بگذارد، جنگی که در مسیر خود تمام جزئیات زیبای زندگی را نابود می‌کند. جنگی بی رحم که بین غیرنظامی و نظامی، کودک و زن تفاوت قائل نمی‌شود و فقط از هر سو بمباران می‌کند، اغلب اهداف اشتباهی را مورد هدف قرار می‌دهد و کسانی را که دلیل آغاز آن را نمی‌دانستند، نابود می‌کند.

برخی از این زنان در جنگ بهای سنگینی پرداخته‌اند. بعضی‌ها مورد تجاوز سربازان دشمن واقع شده‌اند. با این حال آنها در سرزمین خود پایدار مانده و جای خود را ترک نکرده‌اند. آنها تاریخ را بازگو می‌کنند و حافظه تاریخی را برای نسل‌های آینده که سختی‌های جنگ را تجربه نکرده‌اند، زنده نگه می‌دارند. آنها آواز می‌خوانند و اشعار را حفظ می‌کنند، در انتظار بازگشت همسران، پدران و فرزندان از میدان نبرد می‌مانند.

هیچ‌کس بهای سنگینی را که این زنان در جنگ پرداخته‌اند، به رسمیت نمی‌شناسد. و وقتی سربازان پیروزمندانه بازمی‌گردند، کسی به زنان توجهی نشان نمی‌دهد یا قدردان این نیست که آنها در انتظار بازگشت عزیزانشان بوده‌اند، یا بسیار رنج کشیده و شدیدترین شکنجه‌ها را متحمل شده‌اند، هرچند پا به میدان نبرد نگذاشته باشند. اما زنان در جنگ‌ها نبردهایی از نوع دیگر و بسیار خونین و پرهزینه را تجربه می‌کنند، آنها مجبورند علی‌رغم غیرممکن بودن ادامه زندگی، امرار معاش کنند و در حالی که مرگ از هر سو آنها را تهدید می‌کند، به حیات خود ادامه دهند.

کاتیا جیرو کارگردان نمایش «جنگ چهره زنانه‌ ندارد»، معتقد است که تئاتر می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت زنان ایفا کند، زیرا قادر به تغییر ذهنیت‌ها و باورهای رایج است. وی همچنین بر این باور است که تئاتر می‌تواند به کاهش جنگ‌های رایج در سراسر جهان کمک نماید؛ پیامی که به‌طور کلی هنر می‌تواند در اشاعه آن نقش داشته باشد.

کاتیا جیرو گفت: این نمایش می‌تواند الهام‌بخش بسیاری از مردم در سراسر جهان باشد، زیرا درد و رنجی را که زنان در طول جنگ‌ها متحمل می‌شوند را به تصویر می‌کشد. زنان در جنگ‌ها بهای سنگینی می‌پردازند و پس از پایان جنگ نیز همچنان این درد و رنج را تحمل می‌کنند.

ناتالیا جورجوسوپولو بازیگر یونانی نمایش «جنگ چهره زنانه‌ ندارد» ، نیز تأکید کرد: جشنواره «بدن» واقعیت زندگی زنان را به تصویر می‌کشد. وی گفت: به همراه کارگردانمان، کاتیا جیرو، این نمایش را اجرا کردیم که جنبه‌های متعددی از رنجی را که زنان در طول جنگ‌ها به دلیل کشتارها متحمل می‌شوند، برملا می‌سازد.  جورجوسوپولو به وضع نابسامان زنان غزه اشاره کرد که در رنج به سر می‌برند و در تهیه غذا برای فرزندان‌شان نیز با مشکل مواجه‌اند.

 

 

جورجوسوپولو لبف: آنچه زنان غزه تجربه می‌کنند، از هر زاویه‌ای یک فاجعه انسانی محسوب می‌شود و باید هرچه سریع‌تر پایان یابد. وی زنان را به استقامت و مقاومت در برابر سختی‌هایی که متحمل می‌شوند تا بتوانند ادامه حیات دهند، فراخواند.