زهور المشرقی

تونس - شرکت‌کنندگان در سی‌امین دوره جایزه ملی «زبیده بشیر» اتفاق نظر داشتند که این جایزه یک موفقیت ملی است که زنان تونسی را به خلاقیت و پژوهش تشویق می‌کند و سهم آنان در ساختن تخیل ملی را ارج می‌نهد، زیرا نویسندگی زنان بخشی از میراث فرهنگی جامع است و نقش بزرگی در آموزش و آگاهی‌بخشی دارد.

روز چهارشنبه ١۵ مردادماه، مرکز تحقیقات، مطالعات، مستندسازی و اطلاع‌رسانی درباره زنان «الکریدیف»، سی‌امین دوره جایزه ملی «زبیده بشیر» برای نوشته‌های زنان تونسی را برگزار کرد و اسامی برندگان در پنج بخش مختلف اعلام شد. در بخش پژوهش علمی به زبان فرانسه اما اسامی اعلام نشد.

آمنه الیحیاوی نویسنده رمان «پرده‌هایی که می‌درند» برنده جایزه خلاقیت ادبی به زبان عربی شد. رمان‌نویس زبیده الخالدی جایزه خلاقیت ادبی به زبان فرانسوی را برای رمان خود «J'ai oublié d'aimer» (فراموش کردم دوست داشته باشم) دریافت کرد. جایزه پژوهش علمی به زبان عربی به زندگی الرایس برای کتاب «مادران تنها: ننگ یا انتخاب» تعلق گرفت.

سمیه المستیری جایزه پژوهش درباره زن تونسی یا رویکرد جنسیتی را برای کتابش «Pour un féminisme décentré, recadrer, résister» کسب کرد و جایزه بهترین فیلمنامه نیز به ایمان الغزوانی برای فیلمنامه‌ای به نام «کودکان گاهی به قبرستان می‌روند...» رسید.

 

اعتراف به تلاش نویسندگان

سنیه بن جميع، مدیرکل مرکز کریدیف، با تأکید بر اینکه این جایزه نمادی از تجلیل از تلاش نویسندگان تونسی است، گفت: از آغاز این جایزه در سال ۱۹۹۵، مجموعاً ۱۶۷ زن تونسی برنده شده‌اند. این جایزه در چارچوب همکاری بین «کریدیف» و مرکز فرهنگی طاهر حداد آغاز شد؛ ایده آن پیش از آن شکل گرفت و بعداً تحت حمایت کریدیف توسعه یافت. جایزه در ابتدا مخصوص آثار ادبی شامل شعر و نثر بود اما بعدها به شش دسته مختلف از جمله جایزه بهترین فیلمنامه گسترش یافت.

 

 

«این جایزه نقطه عطفی در مسیر ادبی من است»

آمنه الیحیاوی، برنده جایزه خلاقیت ادبی به زبان عربی، از دریافت این جایزه که نخستین موفقیت او به عنوان نویسنده و در اولین مشارکت ملی و منطقه‌ای‌اش است، ابراز خوشحالی کرد و گفت: «خیلی خوب است که توانایی من در بیان دیده شود و کلماتم به دیگران برسد. احساس غرور دارم که نام من با جایزه‌ای که به نام نویسنده بزرگ زبیده بشیر است، پیوند خورده است و این یک نقطه عطف در مسیر ادبی من به شمار می‌آید.»

او درباره رمانش که در دوران قرنطینه ناشی از همه‌گیری کرونا نوشته است، گفت: «در آن دوره ما احساسات ترس و اضطراب را تجربه کردیم و پرسش‌های وجودی درباره تغییراتی که این تجربه در ما به جا می‌گذارد داشتیم؛ چه کسی خواهد رفت؟ چه کسی را باید بدرقه کنیم؟ این تجربه دردناک به شدت در رمان حضور دارد و بخش مهمی از مضمون آن را تشکیل می‌دهد.»

 

 

حیات الرایس، یکی دیگر از برندگان این جایزه، اهمیت این جایزه را برای خود بسیار بالا دانست و گفت: دریافت جایزه از «کریدیف» که یک مؤسسه معتبر که در زمینه پژوهش و خلاقیت زنان فعال است، حمایت معنوی بزرگی به حساب می‌آید که ارزش کار را افزایش داده و عمق بیشتری به آن می‌بخشد.

او توضیح داد کتابش به موضوعی «رنج مادران مجرد که در خفا زندگی می‌کنند و از نگاه جامعه و خانواده بیم دارند» می‌پردازد که اغلب در جامعه به عنوان رسوایی یا لکه ننگ مطرح می‌شود و با سکوت و چشم‌پوشی مواجه است. او معتقد است این سکوت شکلی از خشونت روانی علیه این دسته از زنان است که با محکومیت شدید اجتماعی روبرو هستند.

او تأکید کرد که مادر مجرد تنها کسی نیست که مسئول فرزند است، بلکه شریک دیگری نیز وجود دارد که بخشی از مسئولیت را بر عهده دارد، اما جامعه مردسالار اغلب این واقعیت را نادیده می‌گیرد و آن را ناعادلانه می‌داند. او در کتاب خود به ابعاد خشونت، طرد و حاشیه‌نشینی که مادران مجرد با آن مواجه‌اند، پرداخته و گفته است: «این رفتارها شدیدترین شکل خشونت اجتماعی است که باید با تمام ابزارها، به ویژه نوشتن، با آن مقابله کرد. با هدف جلب توجه به این مسئله، دادن حق و حمایت به این زنان به عنوان قربانیان، نه مجرمان، از طریق این اثر سعی کردم به موضوع حساسی توجه کنم و آن را با آگاهی و شجاعت بررسی نمایم.

 

 

زبیده الخالدی، رمان‌نویس برنده جایزه خلاقیت ادبی به زبان فرانسه نیز با تأکید بر اینکه این جایزه فرصتی واقعی برای نویسندگان زن فراهم کرده تا توانایی‌ها و مشارکت‌های فکری خود را در مسائل کشور و زنان نشان دهند، گفت: «چنین فرصت‌هایی قبلاً در دسترس نبود، زیرا کلام زنان محدود و ممنوع بود، اما امروز آن رویا به واقعیت پیوسته و کلام تبدیل به ابزاری برای بیان و تغییر شده است. امروز سلاح قلم در دست ماست و می‌توانیم درباره همه موضوعات بنویسیم. ما زنان امروز می‌نویسیم، ابراز وجود می‌کنیم، مقاومت می‌کنیم و خوشحالیم که می‌توانیم سخن بگوییم و احساساتمان را بیان کنیم.»