فریاد گرسنگی و اعتراض به هزینه‌های جنگ
در شرایطی که تخصیص بودجه‌های کلان به جنگ با هدف عدم حل مسئله خلق کورد، فقر را در جامعه عمیق‌تر کرده است، زنانی که حتی توان خرید سبزیجات را ندارند، معتقدند تنها با تغییر حاکمیت می‌توان به بهبود شرایط امیدوار شد: «بودجه باید صرف رفاه ملت شود، نه جنگ.»
مدینه مامداغلو
آمد - وداد ایشیق‌خان، وزیر کار و تأمین اجتماعی ترکیه حداقل دستمزد را از اول ژانویه ۲۰۲۵ به ۲۲,۱۰۴ لیر تعیین کرد. این رقم بدون توجه به خواسته‌های مردم و سندیکاهای کارگری و تنها بر اساس خواست حزب عدالت و توسعه، نهادهای مالی بین‌المللی و محافل سرمایه‌داری تعیین شده است. در حالی که در سال ۲۰۲۵ نیز همچون سال‌های اخیر مردم ناچارند با «گرسنگی و فقر» دست و پنجه نرم کنند، اردوغان فقط به گفتن «برای کشور و ملت ما خیر باشد» بسنده کرد.
در شرایطی که جامعه در فقر عمیق به سر می‌برد، بخش عمده بودجه صرف حوزه‌های «دفاعی و امنیتی» می‌شود. در سال ۲۰۲۴، بیش از یک تریلیون و ۱۳۳ میلیارد لیر به جنگ اختصاص یافت. هرچند رقم بودجه جنگی سال ۲۰۲۵ هنوز مشخص نشده، شهروندانی که حتی قادر به خرید سبزی نیستند، خواستار هزینه کردن بودجه برای بهبود معیشت خلق هستند.
زنان در بازار آمد به بحران اقتصادی و فقر عمیق اعتراض کردند. آنها که از بازگشت دست خالی به خانه می‌گویند، به هزینه‌های جنگ در کشوری اشاره کردند که مردمش با گرسنگی دست و پنجه نرم می‌کند.
«حتی توان خرید سبزی نداریم»
زکیه شاهین در بازار شهر آمد با گفتن «مردم گرسنه هستند» به عمق بحران اشاره کرد. او افزود: «برای دو سیب ۴۰ لیر پرداخت کردیم. آنها که این بحران را ایجاد کردند، خودشان هم باید تاوانش را بپردازند. چه بر سر مردم آوردند. قبلاً با ۱۰ لیر همه چیز می‌خریدیم. الان با آن حتی نمی‌توان سبزی خرید. این وضعیت با جنگ حل نمی‌شود، با صلح بهبود می‌یابد. اگر پول برای ملت هزینه شود، همه چیز بهتر خواهد شد.»
«بودجه جنگ باید صرف مردم شود»
شنای آکشین نیز از ناتوانی در خرید از بازار گفت. این فعال جامعه مدنی افزود: «ما زنان این بحران را تجربه می‌کنیم. فرزندانمان گرسنه‌اند. گرانی امروز دلیل دارد. اگر جنگ نبود و این پول‌ها صرف سلاح نمی‌شد، وضعیت بهتر بود. بدون جنگ، نه بحران می‌دیدیم و نه گرسنگی. همه آشنایان ما بیکارند. پولی که صرف جنگ، تانک، توپ و مزدوران می‌شود باید به مردم برسد. بار این هزینه‌ها را مردم به دوش می‌کشند».
«اولویت باید با خواسته‌های ملت باشد»
روژدا آی با اشاره به تأثیر بحران اقتصادی بر کل جامعه گفت: «برای یافتن کالای ارزان، بازار را چندین بار می‌گردم اما ممکن نیست. امروز همه چیز گران است و باید راه حلی برای این بحران یافت.» او افزود: «این کشور را چه به جنگ؟ هر انسانی اول به ملت خود می‌نگرد. ما در خانواده اول به فرزندانمان می‌رسیم. این سیستم هم باید اول به ملت نگاه کند و به خواسته‌هایشان گوش دهد.»
ضرورت تغییر حاکمیت
آیفر جان درباره وضعیت بازنشستگان گفت: «همه چیز دو برابر شده است. اگر این همه پول صرف جنگ نمی‌شد، چنین وضعیتی نداشتیم. با صلح، ملت به این روز نمی‌افتاد. تغییر حاکمیت می‌تواند شرایط را بهتر کند. هیچ‌کس سزاوار این زندگی نیست. این وضعیت باید هرچه زودتر اصلاح شود. دیگر نه باوری به آینده داریم و نه امیدی برایمان باقی مانده است.»