مرکز خبر- روز چهارشنبه ١۶ مهرماه، صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) و سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی این سازمان (یونسکو) در تازه‌ترین گزارش مشترک خود ضمن هشدار نسبت به اینکه نظام آموزشی افغانستان با بحرانی عمیق روبه‌رو است و میلیون‌ها کودک، به‌ویژه دختران از دست‌ری به آموزش باکیفیت محروم مانده‌اند، اعلام کردند: بیش از ۲.۱۳ میلیون کودک در سن دبستان از تحصیل بازمانده‌اند و بیشتر کودکانی که در مدارس حضور دارند نیز آموزش کافی دریافت نمی‌کنند.

براساس تحلیل‌های انجام‌شده توسط این دو نهاد، بیش از ۹۰ درصد کودکان ده‌ساله حتی قادر به خواندن یک متن ساده نیستند، وضعیتی که به آن «تحصیل بدون یادگیری» گفته می‌شود. کمبود شدید معلمان، به ویژه زنان، کمبود منابع آموزشی، عدم وضوح در تغییرات برنامه درسی، نظارت ضعیف و زیرساخت‌های نامناسب، کیفیت آموزش را به شدت کاهش داده است. تقریباً نیمی از مدارس فاقد آب آشامیدنی سالم، بهداشت و سیستم گرمایشی هستند و بیش از هزار مدرسه به دلیل تخریب‌های ناشی از جنگ یا بلایای طبیعی بسته باقی مانده‌اند.

 

محرومیت دختران و وضعیت پسران

براساس این گزارش ممنوعیت آموزش متوسطه دختران تاکنون باعث شده که حدود ۲.۲ میلیون دختر نوجوان از تحصیل باز بمانند. از سوی دیگر، نرخ ثبت‌نام پسران در دوره‌های متوسطه ثابت مانده و ثبت‌نام آن‌ها در آموزش عالی بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴، ۴۰ درصد کاهش یافته است. این موضوع، آموزش پسران و دختران را به یکی از شکننده‌ترین بخش‌های نظام آموزشی افغانستان تبدیل کرده است.

در سال ۲۰۲۱، نرخ باسوادی ملی افغانستان تنها ۳۷ درصد بود؛ ۵۲ درصد مردان و ۲۷ درصد زنان، که یکی از پایین‌ترین نرخ‌های جهانی است.

این گزارش همچنین افزود: علاوه بر مشکلات سیاست‌گذاری و بودجه، نظام آموزشی افغانستان تحت فشار شدید بحران‌های انسانی قرار دارد. در سال ۲۰۲۵، حدود ۸.۹ میلیون کودک از جمله ۸۸۸ هزار کودک دارای معلولیت نیازمند حمایت آموزشی اضطراری هستند. همزمان، بازگشت گسترده مهاجران از ایران و پاکستان، بیش از ۲.۷ میلیون نفر را از سال ۲۰۲۳ به افغانستان بازگردانده است که ۶۰ درصد آن‌ها کودکان و نوجوانان هستند.

 

درخواست فوری از مقامات و جامعه جهانی

یونیسف و یونسکو از مقامات حاکم بر افغانستان خواستند تا فوراً ممنوعیت تحصیل دختران در مقاطع متوسطه و عالی را لغو کنند و اجازه دهند هر دختران افغان به کلاس‌های درس بازگردد. در صورت ادامه ممنوعیت، یونیسف برآورد کرده است که تا سال ۲۰۳۰ نزدیک به ۴ میلیون دختر از تحصیل متوسطه محروم خواهند شد، و این امر دسترسی آن‌ها به آموزش عالی را نیز غیرممکن می‌کند.

یونسکو نیز هشدار داده که تعلیق آموزش عالی زنان می‌تواند تا سال ۲۰۶۶ منجر به ۹.۶ میلیارد دلار زیان اقتصادی شود که تقریباً دو سوم تولید ناخالص داخلی کنونی افغانستان است.