«باید همه‌ی وجوه ستمی که در کوردستان هست را بشناسیم»
افسانە بهشتی‌زادە می‌گوید: در انقلاب «ژن ژیان ئازادی» مسئله‌ی زنان به مسئله‌ی عمومی تبدیل شد اما مسائل دیگر هستند که در جامعه حاشیه شده است مثل مسئله‌ی کویر، مسئله این ستم آیینی که به طور خاص در کوردستان برای آیین یارسان هست.
شهلا محمدی
مرکز خبر- روز ١٣ مە ٢٠٢٣ کنفرانسی تحت عنوان کنفرانس ژن ژیان ئازادی در شهر استکهولم کشور سوئد برگزار شد. این کنفرانس با حضور فعالین کورد وسخنرانی شخصیت‌ها و فعالین سیاسی، فرهنگی و کویر و .... در رابطە با آیندە روژهلات کوردستان برگزار شد.
آنچە کە این کنفرانس را از دیگر کنفرانس‌های متمایز می‌کرد حضور زنان در همەی پنل‌ها بود و زنان سخنران تنها مسئلەی زنان را مورد ارزیابی قرار ندادند بلکە مسائل سیاسی و اجتماعی نیز بخشی از دغدەهای آنها بود و درهمتنیدگی این مسائل را بە خوبی بیان کردند.
افسانه بهشتی‌زاده، فعال فمنیستی و از اعضای کمیتەی دیالوگ کنفرانس تشکیل کمیته‌ی «دیالوگ»، اهداف و برنامەهای این کمیتە، کنفرانس برگزار شدە و اهداف پنلیست‌های این کنفرانس را بیان کرد.
«باید همه‌ی وجوه ستمی که در کوردستان هست را بشناسیم»
او در ابتدای سخنان خود چنین اظهار داشت: در اول اکتبر سال ٢٠٢٢ که چند هفته بعد از شروع انقلاب «ژن ژیان ئازادی» بود، کنفرانسی در مورد روژهلات کوردستان در بروکسل به دعوت کنگره ملی کوردستان برگزار شد و در آنجا تصمیم بر این گرفته شد که خارج از احزاب کوردستان، از بین فعالین در حوزه‌های مختلف در کوردستان، کمیته‌ی درست شود به نام دیالوگ که برای گفتمان، دیالوگ و اهداف دیگر بستر سازی بکند.
وی با تاکید بر اینکه «یکی از کارهایی که به نظر درست می‌آید این است که گفتمان در سطح عمومی در مورد موضوعات مختلف و با حضور صاحب نظران انجام شود»، در خصوص برگزاری و تصمیم اولین جلسه‌ی کنفرانس کمیته‌ی دیالوگ گفت: در اولین کنفرانس برگزار شده بسیاری از موارد لازم ذکر شد تا اینکه وقتی از کوردستان صحبت می‌شود، یک تصویر جامع از کوردستان داشته باشیم، نه یک منطقه‌ی مشخص. از این رو سعی کردیم از هر منطقه‌ی کوردستان شرکت کننده و پنلیست داشته باشیم آنهم از جنسیت‌های مختلف و این نیست زنان فقط بیایند در مورد مسائل زنان حرف بزنن و بقیه مسائل مهم و سیاست گذاری و تصمیم‌گیری برای مردان باشد. سعی کردیم یک فضای دموکراتیک باشد و فکر کنم برای اولین بار بود به موضوع‌های این چنینی پرداختیم چون باور داریم اساس این انقلاب بر ضد همین ستم‌هاست؛ چه ستم چنسیتی و چه ستم ملیتی، ستم طبقاتی و دیگر ستم‌ها که باید در مورد اینها صحبت کنیم نه اینکه اولویت گذاری کنیم و مثلا ملیت اولویت باشد یا مثل احزاب چپ فقط طبقات اولویت باشد.
او همچنین اظهار داشت که اساس کنفرانس بر این بوده که تمامی ستم‌ها و مسائل موجود در جامعه‌ی کوردستان باید به یک مسئله‌ی عمومی تبدیل شود و افزود: اساس این کنفرانس این بود که ما نباید در کوردستان مرکز گرایی ایجاد کنیم و نباید در مورد سیاست‌ها اولویت گذاری کنیم و باید همه‌ی وجوه ستمی که در کوردستان هست را بشناسیم، در مورد آنها حرف بزنیم و آنها را به مسئله‌ی عمومی تبدیل کنیم همانطور که در انقلاب «ژن ژیان ئازادی» مسئله‌ی زنان به مسئله‌ی عمومی تبدیل شد اما مسائل دیگر هستند که در جامعه حاشیه شده است مثل مسئله‌ی کویر، مسئله این ستم آیینی که به طور خاص در کوردستان برای آیین یارسان هست.
«حضور زنان از نقاط قوت کنفرانس بود»
افسانه بهشتی‌زاده خاطر نشان کرد: در این کنفرانس چون فضا محدود بود و پنلیست در مورد ستم‌های دیگر حضور نداشت و امیدوارم در کنفرانس‌های بعدی تمام وجوه ستم را بررسی کنیم چون برای درست کردن یک جامعه دموکراتیک بسیار مهم است. برای اینکه ساختارهای غیردموکراتیک و روابط سلطه در جامعه‌ی ما بازتولید نشوند، باید به صورت تخصصی، علنی و شفاف در مورد آنها حرف زد.
این فعال فمنیستی حضور زنان را از نقاط قوت کنفرانس مذکور اعلام کرد و گفت: انتقادهای زیادی به این کنفرانس شد اما تنها نقطه‌ی مشترکی که وجود داشت و در مورد نقاط قوت کنفرانس حرف زدند، همین حضور افراد از قسمت‌های مختلف جغرافیای کوردستان بود؛ از ایلام تا اورمیه که افراد با دیالکتیک‌های مختلف حرف می‌زدند، همینطور حضور افراد کوییر در آنجا که خودشان شخصا در مورد مسائل خودشان حرف می‌زدند. باید این فضا ساخته شود که افراد خود در مورد موقعیت ستم خودشان حرف بزنند و راهکارهایی ارائه دهند. حضور این افراد و حضور زنان، دلیل بر موفقیت کنفرانس شد و اگر این کنفرانس، کنفرانسی متفاوت و موفق بود، به خاطر این بود که به این موارد توجه کرده بود بر خلاف فضای معمولی سیاسی کوردستان که یک دست جنسیتی، مربوط به یک منطقه‌ی خاص و با یک دغدغه برگزار شده و بقیه‌ی مسائل به حاشیه رانده شده بودند.
وی ایجاد فضایی دموکراتیک را از اهداف مهم کمیته‌ی دیالوگ عنوان کرد و افزود: کمیته‌ی دیالوگ اهداف مختلفی دارد و اصلي‌ترين هدف این است که بتوانیم در سطح جامعه افراد به صورت دموکراتیک و بدون سانسور، بستری فراهم شود که بیایند حرفشان را بزنند و این نباشد که همیشه چهره‌های تکراری داشته باشیم. مطمئنا در کنفرانس بعدی کمتر چهره‌ای خواهد بود که دو بار حضور داشته باشد و از کسانی دیگر دعوت می‌شود و این چرخه فراهم شود که به صورت مساوی به افراد فضا داده می‌شود که در مورد مسائلشان صحبت بکنند و از ایده‌های خود دفاع کنند.
همچنین تقویت جامعه‌ی مدنی در کوردستان را یکی دیگر از اهداف این کمیته بیان کرد و گفت: متاسفانه قبلا فضا همیشه برای احزاب بود و جامعه‌ی مدنی در حاشیه قرار داشت. ما افراد را از جامعه‌ی مدنی دعوت کردیم و به احزاب گفتیم که گوش دهند تا به این صورت یک روند دموکراتیک را شروع کنیم چون جامعه‌ی کوردستان نباید یک سویه پیش برود و فقط احزاب تصمیم گیرنده باشند و همه با هم، با در نظر گرفتن تفاوت‌ها می‌توانیم یک کار مشترک بکنیم.
«حاصل کار جمعی باید خرد جمعی باشد»
افسانه بهشتی‌زاده با تاکید بر اینکه «حاصل کار جمعی باید خرد جمعی باشد»، در خصوص یکی دیگر از اهداف کمیته اظهار کرد: یکی از اهداف کمیته‌ی دیالوگ این بود که همه‌ی طیف‌های مختلف را با هر اندیشه‌ای همراه با احزاب دعوت بکنیم و بیان کنیم که در این مسیر گذار و بعد از گذار، جامعه‌ی شرق کوردستان باید چه برنامه‌ای داشته باشد و چه مکانیزم‌هایی به کار ببریم چون عمیقا باور داریم حاصل کار جمعی، باید خرد جمعی باشد. از این رو دیگران را دعوت می‌کنیم تا باهم یک راه حل و بستر دموکراتیک ایجاد شود و برای همین در هفته‌ها و ماه‌های آینده برنانه داریم که به صورت تخصصی‌تر در کمیته‌های مختلف، تمام مسائل کوردستان را بررسی کنیم و مسئله‌زدایی کنیم تا در نبود جمهوری اسلامی خلائی نداشته باشیم.
همچنین «ارتباط با افراد و ملیت‌های دیگر در ایران و در خارج از کوردستان» را یکی دیگر از اهداف کمیته خواند و افزود: بدون تردید نمی‌توان با تمام این افراد روابط دموکراتیک داشت و سعی شده با کسانی که به گفتمان دموکراتیک قائل هستند ارتباط برقرار کنیم مثل جنبش فمنیستی در ایران، فعالین حوزه‌های اتنیکی و ملیت‌های دیگر در ایران و فعالین چپ اجتماعی. مطمئنا این ارتباطات در آینده بیشتر خواهد شد و از اهداف کمیته ارتباط با بخش‌های دیگر جامعه‌ی ایران است و این کار کمیته‌های تخصصی است و اولویت اول ما نگاه به جامعه‌ی شرق کوردستان است تا حداقل در فضای سیاسی بتوانیم قوانین دموکراتیک را رعایت کنیم؛ البته این باور را داریم که همه‌ی مردم ایران باید با هم ارتباط داشته باشیم.
این فعال فمنیستی در آخر بر حضور و دیدگاه زنان را امری مهم برای دستیابی به «راه‌حل دموکراتیک برای جامعه» دانست و خاطر نشان کرد: زنانی که فهم اینترسکشنال از موقعیت‌های مختلف ستم دارند و در تصمیم گیری این کنفرانس یا جاهای دیگر نقش دارند، می‌توانیم بازخورد حضور همه را ببینیم. ما می‌خواهیم فهم زنانه، فهم اینترسکشنال که زنان فمنیست در این فضا دارند، باور به حضور همه دارند و این فضا را درست کنند تا همه حضور داشته باشند. برای همین فهم اینترسکشنال زنان خیلی کمک می‌کند تا فضای دموکراتیکیکی درست بکنیم و با وجود دید مردسالاری که در جامعه وجود دارد، آنها دوست دارند در هرجایی دیده شوند و وقتی که زنان در تصمیم گیری حضور داشته باشند، فضای دموکراتیکی است که همه در آنجا حضور دارند. حتی در روز دوم کنفرانس، زنان تلاش می‌کردند تا در بین احزاب فهم مشترک درست کنند و مردها تلاش می‌کردند ایده‌های خود را به جمع غالب کنند و این نگاه زنان می‌تواند چاره‌ساز راه‌حل دموکراتیک برای جامعه‌ی ما باشد.