انقلاب ۱۹ ژوئیه تحولات بزرگی در حقوق دو اتنیک مسیحی و ایزدی به وجود آورد
دو اتنیک مسیحی و ایزدی منطقه شمال و شرق سوریه در انقلاب ۱۹ ژوئیه مشارکت داشتند و زنان این دو اتنیک نیز در سازماندهی ملت‌های منطقه نقش فعالی ایفا کردند و اداره خودمدیریتی شمال و شرق سوریه به حفظ هویت و حقوق این دو مولفه توجه ویژه‌ای داشت.
سناء علی
مرکز خبر - سیزدهمین سالگرد انقلاب ۱۹ ژوئیه فرا رسیده است، اما هنوز جزئیات زیادی از آن دوران بازگو می‌شود تا پرده از پشت‌پرده وقایع تابستان ۲۰۱۲ بردارد. یکی از جنبه‌های مهمی که این انقلاب به آن پرداخت و حقوق مردم را به آن‌ها بازگرداند، حمایت از جامعه ایزدی و مسیحی (ارمنی، سریانی، کلدانی و آشوری) بود؛ انقلابی که صدای از دست‌رفته آن‌ها را دوباره به آنان بازگرداند، جهان را از فاجعه‌های رخ‌داده علیه این اتنیکها آگاه ساخت و پس از سال‌ها سیاست‌های رژیم سابق در جهت هضم و از بین بردن هویت آن‌ها، دوباره به آن‌ها هویت و ویژگی‌هایشان را بازگرداند.
«انقلاب موفق شد چون به نیروی خودجوش ملت‌های منطقه تکیه کرد»
الهام مطلی، نماینده اتحادیه زنان سریانی در سوریه، با تأکید بر اینکه آزادسازی کوبانی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۲ نماد مقاومت است و این انقلاب «تحولات بزرگی در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حوزه جنسیت به همراه داشت»، افزود: این انقلاب نقش بزرگی در حضور زنان در عرصه‌های گوناگون ایفا کرد؛ زنانی که در دهه‌های گذشته با حاشیه‌نشینی مواجه بودند، اما توانستند به لطف مبانی این انقلاب، از وابستگی به مرد و سنت‌های فرسوده رها شوند.
الهام مطلی همچنین تصریح کرد که موفقیت این انقلاب به این دلیل بود که «بر نیروی خودجوش ملت‌های اصیل این منطقه، از جمله ملت کورد، آشوری، کلدانی، عرب، سریانی و ... تکیه داشت. علاوه بر آن، این انقلاب مسیری متفاوت و استراتژی روشنی در پیش گرفت که با واقعیت سوریه و ملت‌های منطقه شمال و شرق سوریه هماهنگ بود. همچنین رمز موفقیت آن، پروژه ملت دموکراتیک و آزادی زن بود.»
وی افزود: «این انقلاب، مشارکت زنان را در اداره خودمدیریتی، تدوین قرارداد اجتماعی، تشکیل شورای قانون‌گذاری و وضع قوانین تضمین کرد و اصل ریاست مشترک را تقویت نمود. همچنین نمایندگی زنان سریانی واقعی است و آنان در کنار سایر زنان منطقه مشارکت دارند و دستاوردهای بزرگی به‌دست آورده‌اند.»
الهام مطلی درباره پیشرفت زنان سریانی در سایه این انقلاب در زمینه‌های مدنی، نظامی و امنیتی گفت: «نیاز به حفاظت از خود، زنان را به تشکیل نیروهای نظامی ویژه‌ای سوق داد که از جمله آن‌ها یگان‌های مدافع زن (ی‌پ‌ژ) است. ما نیز به‌عنوان ملت سریانی، کلدانی و آشوری، نیروی زنان بیت نهرین را تشکیل دادیم تا نماینده ملت‌مان باشد و از دستاوردهای ما محافظت کند. این نیروها در عملیات‌های آزادسازی از دست داعش شرکت کردند. همچنین نیروهای امنیت داخلی با نام «سوتورو» را برای حفاظت از ملت‌های این منطقه بنیان گذاشتیم.»
وی همچنین با تأکید بر اینکه تلاش‌های زنان منطقه شمال و شرق سوریه به‌واسطه این انقلاب هم راستا شد و این یکی از وجوه تمایز آن با سایر تحولات سوریه است، گفت: «دولت جدید سوریه به شکلی تک‌صدا و یک‌رنگ شکل گرفت و چنین مدلی آینده‌ای برای نقش زنان در سوریه رقم نخواهد زد. آنچه در داخل سوریه اتفاق می‌افتد، همچون قتل‌عام علیه علویان و دروزیان، ادامه همان سیاست‌هاست که در نهایت بیشترین آسیب را به زنان می‌زند. ما حمایت خود را از تمامی زنان آسیب‌دیده در سوریه و خاورمیانه اعلام می‌کنیم.»
وی همچنین به تمایل قوی زنان منطقه شمال و شرق سوریه برای گسترش این تجربه در سراسر سوریه اشاره کرد و گفت: «ما می‌خواهیم که نمایندگی زنان در داخل سوریه واقعی باشد و در این مسیر، نهادهای ما تلاش زیادی می‌کنند تا اصول انقلاب‌مان را به دیگران معرفی کنند. این دستاوردها باید تقویت شوند و ادامه پیدا کنند، زیرا این مبارزه واقعی است و آنچه امروز به آن رسیده‌ایم را مدیون خون شهدا هستیم. با این حال، فتنه‌های بسیاری در کمین هستند، بنابراین باید برای حفاظت از این انقلاب هوشیار باشیم.»
الهام مطلی در ادامه با تأکید بر اینکه این انقلاب بر پایه آزادی همه ملت‌ها بنا شده و نه متعلق به یک ملت یا یک اتنیک خاص بوده است، افزود: «آنچه امروز علیه زنان سریانی اتفاق می‌افتد، تلاشی است برای خالی کردن مبارزات ملی و مسیحی آن‌ها از محتوا، همان‌طور که در انفجار کلیسای مار الیاس در دمشق شاهد بودیم؛ در اینجا زنان سریانی به حاشیه رانده می‌شوند و همین امر آن‌ها را به فکر مهاجرت وا‌می‌دارد. این گروه‌ها می‌خواهند زنان را هزاران سال به عقب بازگردانند، بر آن‌ها حجاب تحمیل کنند و آن‌ها را در چهاردیواری خانه محبوس سازند. به همین دلیل باید دستاوردهایی که به‌دست آورده‌ایم را تقویت کنیم و این تجربه را به همه کشورهای جهان منتقل کنیم، چرا که آنچه برایش مبارزه می‌کنیم، خواسته مشترک تمامی زنان در هر جای این جهان است.»
انقلاب ۱۹ ژوئیه؛ چتری برای حمایت از جامعه مسیحی
آناهید قصبیان، عضو هماهنگی اتحاد زنان ارمنی و از اعضای رهبری عالی شورای ملی ارمنستان غربی، درباره ترس و وحشتی که جامعه مسیحی سوریه هنگام تبدیل شدن انقلاب سوریه به جنگ گروه‌ها با شعارهای سلفی-اسلام‌گرا تجربه کرد، سخن گفت.
وی توضیح داد که مادران بسیاری برای خرید سلاح و محافظت از خانواده‌هایشان، به‌سرعت اقدام به فروش اثاث منزل خود کردند، به‌ویژه پس از آنکه جبهه‌النصره کنترل شهر رأس‌العین/سری کانیه را به دست گرفت. در آن زمان، زنان مسیحی در کنار یگان‌های مدافع خلق (ی‌پ‌گ) که تازه تأسیس شده بودند، در عملیات‌های حفاظتی شرکت کردند. سپس به ساختارهای اداری پیوستند و در سازماندهی نیروهای امنیت داخلی موسوم به «آسایش» نقش‌آفرین شدند. آناهید قصبیان شخصاً در تأسیس کومین‌ها، کنگره ستار در شهر حسکه و دیگر نهادها مشارکت داشته است.
وی همچنین با اشاره به اینکه «زنان پس از دریافت آموزش‌های فکری، شروع به رهایی از ذهنیت مردسالارانه و سلطه‌گر کردند؛ امری که بازتاب آن در زندگی خانوادگی‌شان نیز دیده شد و ساختار خانواده‌ها منظم‌تر و آگاه‌تر شد»، بر نقش آموزش‌های فکری در رشد شخصیت زنان تاکید کرد و گفت که خودش نمونه‌ای از همین فرآیند است. وی توانست توانمندی‌هایش را اثبات کند، از بنیان‌گذاران چندین نهاد باشد و در بازسازی زندگی در منطقه دیرالزور پس از آزادسازی آن از داعش در سال ۲۰۱۹ مشارکت کند.
آناهید قصابیان افزود: «زنان پس از رهایی از ذهنیت عقب‌مانده، شروع به مخالفت با ذهنیت دولتی کردند و زندگی‌شان را از نو و بر اساس تغییر در ساختار خانواده بنا نهادند. انقلاب زن یک جنبش جهانی است و به همین دلیل فعالیت ما محدود به مناطق خودمان نبود، بلکه همواره نگاه‌مان به کل سوریه و خاورمیانه بود. کنفرانس اخیر ائتلاف ندا، نقطه‌ی شروع مهمی در همین راستا بود، چرا که هر زنی مسئله‌ای برای مبارزه دارد و باید خود را سازماندهی کند.»
وی همچنین تأکید کرد: «همبستگی زنان در منطقه شمال و شرق سوریه نقش بزرگی در ایستادگی مناطق ما در برابر فتنه‌انگیزی و گسترش اسلام سیاسی-جهادی در سوریه داشت؛ جریانی که هیچ سنخیتی با انقلاب زنان نداشت و به همین دلیل به‌شدت با ما مقابله شد. برای حفاظت از انقلاب‌مان، بر ترویج فرهنگ انقلاب و تجربه‌ی اداره‌ی خودمدیریتی تمرکز می‌کنیم و هدف اصلی‌مان زنان هستند. زنان جامعه‌ی دروزی که از مناطق ما و از نهادهای زنان بازدید کردند، از تجربه‌ی ما تأثیر گرفتند و حالا جسارت تغییر در مناطق‌شان را پیدا کرده‌اند. همچنین شورای زنان سوریه دفتر خود را در دمشق افتتاح کرد و این نشان‌دهنده‌ی ادامه‌ی تلاش‌های ما برای گسترش اندیشه و سیاست این انقلاب، در راستای مبارزه با اسلام سیاسی رادیکال و زن‌ستیز است.»
وی در ادامه با اشاره به اینکه جامعه‌ی ارمنی در گذشته به حاشیه رانده شد و مسئله‌ی آن برای بسیاری ناشناخته باقی ماند، گفت: «هیچ‌کس نمی‌دانست ما به‌عنوان یک جامعه‌ی ارمنی چه رنج‌هایی کشیده‌ایم. از این رو، شروع به کار روی مسئله‌ی خودمان کردیم، چه در رابطه با پرونده‌ی نسل‌کشی و چه گردآوری آمار و اسناد. ما شورای ملی ارمنستان غربی را در سطح جهانی تأسیس کردیم و این بخشی از میراث انقلاب است که ما آن را حفظ خواهیم کرد.»
زنان ایزدی در صف مقدم مبارزه برای دموکراسی
سعاد حسو، از مسئولان اتحادیه ایزدی‌های سوریه، گفت: انقلاب ۱۹ ژوئیه به‌درستی به «انقلاب زنان» شناخته می‌شود، چرا که زنان کورد در صف مقدم این انقلاب بودند و همین امر باعث شد این انقلاب در سطح جهان بازتاب گسترده‌ای پیدا کند. انقلاب ۱۹ ژوئیه توانست ساختاری نیرومند و فراگیر بر پایه‌ی اصولی دموکراتیک بنا نهد که تمام اتنیکها و ادیان را دربر می‌گیرد و این امر فرصت ارزشمندی برای جامعه ایزدی فراهم کرد تا نقش مؤثر و فعالی در این ساختار ایفا کند.
وی افزود: «به‌واسطه‌ی سال‌ها مبارزه و فداکاری‌های سنگینی که زنان ایزدی و مردم ایزدی انجام دادند، امروز می‌توانیم با اطمینان بگوییم که ما دارای سازمانی نیرومند هستیم که قادر است در برابر هرگونه نقض حقوق ملت ایزدی بایستد. امروزه زنان ایزدی در عرصه‌های مختلف از سیاست گرفته تا فعالیت‌های نظامی و سازماندهی، نقشی پیشرو دارند؛ این خود یکی از دستاوردهای مهم انقلاب ۱۹ ژوئیه است که افق‌های تازه‌ای را پیش روی زنان ایزدی گشود تا بتوانند در روند تغییر و ساختن جامعه، حضوری فعال و تأثیرگذار داشته باشند.»
سعاد حسو همچنین با اشاره به اینکه زنان ایزدی موفق شدند در برابر تمامی نقشه‌ها و توطئه‌هایی که داعش با هدف نابودی ملت ایزدی در پیش گرفته بود، مقاومت کنند و نقشی کلیدی در آزادسازی شهر رقه از چنگال یکی از خطرناک‌ترین گروه‌های تروریستی جهان ایفا کردند، گفت: این پیروزی، ضربه‌ای سهمگین به ذهنیت سلطه‌گرانه‌ای بود که طی قرن‌ها مردم ایزدی را هدف سرکوب و نقض حقوق قرار داده بود.
سعاد حسو در ادامه گفت: نقش زنان ایزدی به این نقطه ختم نشد، بلکه آن‌ها موفق شدند شوراهای زنان را راه‌اندازی کنند، شوراهایی که با هدف سازماندهی زنان و توانمندسازی آنان برای مشارکت مؤثر در عرصه‌های مختلف فعالیت می‌کنند. زنان ایزدی همچنین نقشی پیشرو در اعلام اداره خودمدیریتی شنگال داشتند و تلاش‌های سازمانی‌شان را به زنان ایزدی در منطقه شمال و شرق سوریه و حتی اروپا گسترش دادند؛ امری که نشان‌دهنده‌ی عمق تأثیرگذاری آن‌ها و گستره‌ی مبارزات‌شان است.
وی تأسیس اتحادیه زنان ایزدی در منطقه شمال و شرق سوریه را یکی از برجسته‌ترین دستاوردهایی دانست که زنان ایزدی پس از آغاز انقلاب ۱۹ ژوئیه به‌دست آورده‌اند و گفت: این اتحادیه گواه زنده‌ای بر آن است که چگونه زنان ایزدی توانستند رنج و آلام خود را به نیرویی سازمان‌یافته و درخدمت سیاست و جامعه تبدیل کنند.
سعاد حسو همچنین توضیح داد که امروز سوریه همچنان شاهد نقض حقوق مداوم علیه اتنیکها و مذاهب گوناگون خود است؛ این نقض حقوق توسط جهادی‌های «هیئت تحریر الشام» صورت می‌گیرد که رفتارشان تفاوتی با جنایات داعش از حیث سرکوب و افراط‌گرایی ندارد. او به گروه‌های جهادی چون «العمشات» اشاره کرد که در صف نخست حمله به شهر عفرین همراه با اشغالگری ترکیه بودند و همان گروه‌هایی هستند که پیش‌تر دست به قتل‌عام علیه علویان در سواحل سوریه زده‌اند و امروز همان جنایات را علیه مردم جامعه‌ی دروزی تکرار می‌کنند.
سعاد حسو در ادامه سخنان خود تأکید کرد که این گروه‌های مسلح، گفتمانی افراطی و تفرقه‌افکن را دنبال می‌کنند که هدف آن دامن زدن به فتنه و نفرت میان مردم سوریه است. این گروه‌ها با حمله به نمادهای دینی و تحقیر کرامت انسان سوری، بر پایه‌ی ذهنیتی حذف‌گرایانه عمل می‌کنند که فقط دین، زبان و فرهنگ خود را به رسمیت می‌شناسد. خطر این نقض‌ها زمانی بیشتر می‌شود که نیروهای خارجی نیز زیر پرچم این گروه‌ها در ارتکاب جنایت علیه غیرنظامیان سوری مشارکت دارند. این گروه‌ها به‌ویژه در جریان یورش به عفرین، سواحل سوریه و سویدا، از عبارات تحقیرآمیز و تحریک‌آمیزی استفاده کردند که بیانگر ذهنیت نژادپرستانه و تروریستی آن‌هاست؛ ذهنیتی که هیچ سنخیتی با ارزش‌های تنوع و همزیستی که مردم سوریه به دنبال آن هستند، ندارد.
سعاد حسو در مقابل، به تجربه‌ی منطقه شمال و شرق سوریه اشاره کرد که نمونه‌ای موفق از سازماندهی دموکراتیک و قوی است؛ جایی که همه‌ی اتنیکها و ادیان در کنار یکدیگر بدون هیچگونه تبعیض زندگی می‌کنند. سعاد حسو تأکید کرد که در این منطقه، تلاش جمعی برای حفظ زبان و فرهنگ محلی به‌عنوان پایه‌های هویت اصیل در جریان است و افزود: «ما حاملان پروژه‌ی ملت دموکراتیک هستیم و به توانایی‌های نظامی، سازمانی و فکری خود ایمان داریم.»
سعاد حسو در پایان گفت: «ملت این منطقه طی چهارده سال گذشته توان بالای خود را در سازماندهی ثابت کرده است. ما موفق شدیم نهادهایی همه‌جانبه تأسیس کنیم که بیانگر اراده‌ی واقعی جامعه هستند. زنان در این مسیر نقش محوری ایفا کردند و از طریق آموزش، توانمندسازی و سازماندهی، با قدرت در این نهادها مشارکت داشتند. این امر به خلق الگویی بی‌نظیر از دموکراسی در منطقه منجر شد.»