افزایش حضور زنان در ساختارهای نظامی سپاه تهران؛ امنیت اجتماعی یا بخشی از سیاست ملیتاریزه‌کردن جامعه؟

فرمانده سپاه تهران از تشکیل بیش از ۳۹۰ گردان و فعالیت ۲٬۳۶۰ پایگاه مقاومت زنان و مردان در پایتخت خبر داده است؛ روندی که گویای گسترش شبکه‌ای نظامی-امنیتی در سطح شهر، و همچنین افزایش مشارکت سازمان‌یافته‌ی زنان در این ساختارهاست.

مرکز خبر- اظهارات اخیر فرمانده سپاه تهران، حسن حسن‌زاده، تصویری نگران‌کننده از روند شتاب‌گرفته‌ی ملیتاریزه‌کردن ایران ارائه می‌دهد. به گفته‌ی وی، تنها در تهران، ۳۹۴ گردان از نیروهای مختلف بسیج، سپاه، یگان‌های امنیتی و تکاوری فعال هستند. آنچه بیش از همه جلب توجه می‌کند، حضور ۲۰۰ حوزه‌ی مقاومت ویژه‌ی «زنان» و ۲٬۳۶۰ پایگاه مقاومت بسیج زنان و مردان است؛ آماری که از سازماندهی گسترده‌ی زنان در پیکره‌ی یک ساختار امنیتی و سرکوبگر حکایت دارد.

نظامی که خود مسبب بحران‌های معیشتی، نارضایتی سیاسی و تلاشی گسترده برای کنترل جامعه از طریق زور است، اکنون می‌کوشد این فشارها را با بسیج نیروهای مردمی، به‌ویژه زنان، به مسیر انحرافی هدایت کند: مردم علیه مردم. زن علیه زن. و زن در خدمت ساختار مردانه‌ی سرکوب.

گنجاندن زنان در یگان‌های امنیتی و پایگاه‌های بسیج، به‌ویژه با ماهیت مردسالار و اقتدارگرای این ساختارها، نه نشانه‌ای از توانمندسازی زنان بلکه تلاشی برای شریک‌ساختن آن‌ها در خشونتی‌ست که خود قربانی آن بوده‌اند. این مشارکت تحمیلی، زنان را نه تنها از مسیر مقاومت علیه سرکوب بازمی‌دارد، بلکه آنان را به ابزار کنترل، مراقبت و ارعاب بدل می‌سازد.

نظام با راه‌اندازی یگان‌هایی چون «کوثر»، که مختص زنان است، می‌کوشد پوششی ایدئولوژیک بر این استفاده‌ی ابزاری قرار دهد؛ اما واقعیت این است که زنان در این ساختارها نقش‌هایی را ایفا می‌کنند که به استمرار همان مناسبات مردسالار خشونت‌محور منجر می‌شود: کنترل بدنی، سرکوب اعتراضات زنانه، و حضور در فضاهای عمومی برای تقویت جو ارعاب.

گسترش این ساختارها در دل شهر تهران و محلات آسیب‌دیده، و ورود مستقیم سپاه به پروژه‌های موسوم به «سازندگی» نیز نشانه‌ی دیگری از تلاش برای سیطره‌ی همه‌جانبه است؛ تبدیل هر نهاد اجتماعی، آموزشی یا حتی رفاهی به بازوی نظامی یا امنیتی.

در این میان، زنان به‌جای آن‌که در خط مقدم دادخواهی علیه نابرابری، فقر و خشونت قرار گیرند، به‌تدریج در شبکه‌ای از وظایف امنیتی و مردانه ادغام می‌شوند؛ وظایفی که نتیجه‌ای جز عادی‌سازی خشونت، تشدید بی‌اعتمادی اجتماعی و تقویت اقتدارگرایی ندارد.