اینجا صندلیها خالیست
مستند «اینجا صندلیها خالیست» ساخته شیوا سنجری، داستان زندگی کبری سعیدی را بازگو میکند؛ زنی که از دوران کودکی با محدودیتهای اقتصادی و اجتماعی مواجه شد و بهعنوان هنرمندی جسور مسیر تازهای در سینمای ایران باز کرد. این مستند نشان میدهد چگونه جامعه و سینمای مردسالار، زنان را از عرصههای هنری رانده و آنها را به ابژههای جنسی بدل میکند، و در عین حال جسارت و استعداد آنها را نادیده میگیرد.
کبری سعیدی بزرگ شده محله راهآهن تهران است. پس از باخت پدرش در قمار، از چهارده سالگی با نام مستعار شهرزاد، به رقص در کافههای لالهزار پرداخت تا خرج خانواده را تامین کند. تجربهای که نقطه ورود او به دنیای هنر و سینما شد. او به سرعت وارد سالنهای تئاتر شد و با گروه سینمای آزاد که در برابر جریان غالب فیلم فارسی فعالیت میکرد، همکاری کرد. شعر گفت، داستان کوتاه نوشت، فیلم کوتاه ساخت و به عضویت کانون نویسندگان ایران درآمد. نخستین فیلم بلند داستانی او، «مریم و مانی»، با تمرکز بر شخصیت یک زن روزنامهنگار، نشاندهنده جسارت او در پرداختن به تجربههای زنانه بود.
با این حال، در جامعه و سینمای ایران، رقص زنان بهعنوان امری مبتذل تلقی میشد و همین باعث شد که کبری سعیدی، با وجود نقش مهمش در سینمای پیش از انقلاب، از محافل ادبی و سینمایی رانده شود. در سال ۱۳۵۲، او به اعتراض به کلیشه «زن رقاصه» بازیگری را کنار گذاشت و تمرکز خود را بر فیلمسازی قرار داد، اما وقوع انقلاب همان سرنوشت تلخ بسیاری از زنان سینماگر پیش از انقلاب را برای او رقم زد.
مستند شیوا سنجری نشان میدهد چگونه یک زن هنرمند میتواند همزمان در نقش خالق و قربانی جامعه مردسالار ظاهر شود. زندگی کبری سعیدی نه تنها روایت یک زن پیشرو در هنر و سینما است، بلکه نمونهای تحلیلی از محدودیتها و تبعیضهایی است که زنان در ایران با آن مواجه بوده و هستند.