تلاش ٩ محقق برای احیای میراث و مرمت نسخه‌های خطی
یک تیم زنان در تلاش برای بازسازی نسخه‌های خطی باستانی هستند بە امید اینکە مورد توجه و مراقبت بین‌المللی قرار گیرند تا کتاب‌ها و اسناد بیشتری در غزه حفظ شوند.
رفیف اسلیم
غزه- در یک اتاق تنگ، چندین دوره و تمدن مختلف در فلسطین در دستان تیمی متشکل از ٩ محقق زن است، آنها این وظیفه را بر عهده گرفتند که میراث را با بازسازی تعدادی از نسخه‌های خطی و کتاب‌های مهم که فرهنگ‌ها و علوم مختلف را که بە علت عدم نور تقریباً نابود شده بودند گرد هم آورده و احیا کنند.
حنین العمصی، مدیر اجرایی بنیاد (عیون علی التراث) و ناظر پروژه، می‌گوید که او سال‌ها به دنبال جمع‌آوری تعدادی از نسخه‌های خطی بوده که برخی از آنها توسط شخصیت‌ها و خانواده‌های برجسته اهدا شدە و برخی دیگر کە در خانه‌های قدیمی، کتابخانه‌ها و روی پشت بام تنورهای سفالی که برای سوزاندن رها شده بودند بە دست آوردە است.
او توضیح داد: ده‌ها سند نوشته شده توسط محققان در پایان دوره عثمانی وجود دارد که هیچ‌کس آنها را ندیده است، به‌ویژه نسخه‌های خطی کە اطلاعات علمی ارزشمندی در زمینه‌های مختلف فلسفه، تعلیم و تربیت، نقد، تاریخ، جغرافیا، ادبیات، نجوم، تصوف، عقاید، فقه، ترجمه و سایر علوم داشت.
وی با اشارە بە اینکە قبلاً بر پروژه مشابهی در سال ٢٠١٩ نظارت داشته که توسط اداره نسخ خطی و آثار باستانی وزارت اوقاف و امور مذهبی و با همکاری کالج دانشگاهی علوم کاربردی غزه اجرا شده است خاطرنشان کرد: آموزش کارکنان فعلی که زنان جوان از رشته‌های مختلف دانشگاهی را گرد هم می‌آورد برای او آسان بود تا با پشتکار تلاش کنند این گواهی‌ها و اسناد از طریق اینترنت دیجیتالی شدە و محققان بتوانند به راحتی به آنها دسترسی داشته باشند.
یکی از مشکلات اساسی که حنین العمصی با آن مواجه است، عدم معرفی ابزارهای لازم برای تکمیل فرآیند ظریف مرمت است. امیدوار است آن دست نوشته‌های باستانی که حق فلسطینی‌ها را بر سرزمین خود و مالکیت بر آن را ثابت می‌کند مورد توجه و مراقبت بین‌المللی قرار گیرد تا کار بە صورت گستردە‌تر انجام شدە و کتاب‌ها و اسناد بیشتری حفظ شود.
مرحله جمع‌آوری تا ترمیم و خشک‌شویی را رنیم شعبان برعهدە دارد و قبل از شروع هر مرحله دستکش خود را می‌پوشد زیرا هرگونه اشتباه در برخورد با این اوراق ممکن است به وجود آنها پایان دهد. چرا کە با دست نوشته‌هایی سر و کار دارد که قدمت آنها به هزاران سال قبل برمی‌گردد و نوسانات آب‌وهوا، رطوبت و سایر عوامل فشاری را تحمل کرده و از آنجایی که در برابر آنها مقاومت کرده، پس باید در برخورد با آنها بسیار مراقب باشد.
رنیم شعبان در مورد مراحل نگهداری می‌گوید: تعمیرات پیشگیرانه چهار مرحله را طی می‌کند، که کتاب به دست ما می‌رسد تا کارکنان حاضر بتوانند آن را نگاه کنند و با تطبیق اطلاعات دریافتی با متن و بررسی عدم ارتباط با کتاب از عدم وجود صفحه یا نقص در موضوعات مطمئن شوند و خشک‌شویی با الکل برای آزمایش جوهر اعم از کربن یا آهن در مرحلە بعد انجام می‌شود تا ببینند احتمال پخش شدن هست یا نه و بعد از پلانکتون و حشرات پاک می‌شود.
او اشاره کرد که از اسفنج ساخته شده از الیاف وفنیل برای تمیز کردن استفاده می‌شود و سپس سند به مرحله دیگری منتقل شدە که تهیه گزارش‌ها و اطلاعات کتاب یا نسخه خطی برای حفظ است، مانند نوشتن نام نویسنده، موضوع، سال انتشار یا مدت زمانی که به آن اشاره دارد و سپس جهت آماده‌سازی جهت قرار دادن آن در داخل جعبه‌های بدون اسید به مرحله بایگانی می‌رود تا به آخرین مرحله نگهداری در خزانەهای آهنی برود.
در بخش چهارم آرشیو، دعاء دویمه نسخه‌های خطی را دریافت می‌کند و دوباره آنها را از نظر مفقود شدن یا آسیب‌دیدگی بررسی می‌کند و سپس به عکاسی از کتاب با تجهیزات بین‌المللی که از خارج از کشور تائید شده است برای بایگانی دیجیتال با سیستم آرشیو جهانی تخصصی در بایگانی اسناد تاریخی دارای اعتبار بین‌المللی توسط سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد «یونسکو»، داخل یک استودیوی تخصصی در آرشیو دیجیتال، اولین نوع خود در غزه وابسته به بنیاد «عیون علی التراث» ادامە می‌دهد.
او با اشارە بە اینکە در صورت وجود کاغذهای فرسوده در داخل کتاب یا دست نوشته‌ها، برای تسهیل تصویربرداری واضح‌تر، کاغذ لکه زیر کاغذ قرار می‌گیرد توضیح داد: پس از این مرحله، کتاب به صورت کامل آرشیو شده و در دو وبسایت مورد تأیید در اینترنت بارگذاری می‌شود تا نسخه‌های خطی آن برای مشاهده تمامی محققان و پژوهشگران جهان آماده شود.
کارکنان زن ساعت‌ها کار طولانی و سخت را مانند کندوی عسل زیر نظر حنین العمصی سپری می‌کنند. او با دقت تمام کارهای اعضای تیم را زیر نظر دارد با مراقبت کامل از نفوذ مراحلی که دست نوشته را از مرحله‌ای به مرحله دیگر تحویل و تلاش می‌کنند تا در نهایت بە آنچە می‌خواهند برسند.