بهاران لهیب

کابل- نمایشگاه «توسعه محصولات افغانستان برای بازارهای بین‌المللی» که از ۲۹ مه، به مدت پنج روز در کابل ننداری برگزار شد، با شرکت فروشندگان مرد و تنها شمار اندکی از زنان به پایان رسید. اکثر فروشندگان طبق دستور حکومت طالبان مرد بودند و زنانی که در این نمایشگاه حضور داشتند، گویی با فشار و اجبار محصولات خود را به فروش می‌رساندند.

رسانه‌هایی که تحت کنترول طالبان فعالیت دارند، از مصاحبه با زنان خودداری کردند. دلیل‌ شان این بود: «حجاب‌تان را رعایت نکرده‌اید، بنا ما با شما مصاحبه نمی‌کنیم.»

نمایشگاه برای همگان زنان و مردان باز بود، اما فضای آن به ‌شدت رنگ و بوی طالبانی داشت. شرکت‌کنندگان عمدتاً از حلقه‌های نزدیک به طالبان بودند و تمامی مصاحبه‌ها فقط باید از سوی نمایندگان دولتی طالبان انجام می‌شد. مقامات ارشد با موترهای لوکس و محافظین متعدد برای تامین امنیت، در محل حضور یافته بودند.

هنگام ورود به مکان نمایشگاه، بازدیدکنندگان با چهره‌های نقاب‌پوش طالبان مواجه می‌شدند که هر چند قدم یک‌بار برای تلاشی و پرسش ‌و ‌پاسخ، مسیر را مسدود می‌کردند. پس از گذر از چندین ایست بازرسی، در ورودی اصلی نمایشگاه قرار داشت که راه‌ جداگانه‌ای برای ورود زنان در نظر گرفته شده بود.

در فضای داخلی نمایشگاه، گروه‌های متعددی از افراد وابسته به امر به معروف مستقر بودند. این افراد به طور جداگانه به هر زن در مورد نوع پوشش و نحوه حجاب‌ شان تذکر می‌دادند. حتی زنانی که مطابق سلیقه شان لباس پوشیده بودند. نیز از سوی این گروه‌ها مورد توهین قرار گرفته و هشدار شنیدند که «به هیچ ماسک خود را دور نسازند.»

زنان افغانستان به خوبی می‌دانند که هر بار از خانه بیرون می‌آیند، باید منتظر توهین، تحقیر و سرزنش طالبان باشند. در این نمایشگاه نیز، سخنان امر به معروف با لبخندهای تلخ زنان همراه بود و آنان به مسیر خود را ادامه می‌دادند.

در جریان نمایشگاه، با یکی از فروشندگان زن به نام زهرا ایوبی ملاقات کردیم که در بخش ساخت‌و‌ساز پاورسشن فعالیت دارد. زهرا گفت: «هدف ما از اشراک در نمایشگاه بین‌المللی افغانستان این است که تولیدات خود را به نمایش بگذاریم تا از محصولات ما دیدن نمایند.»

در مورد میزان فروش محصولات‌‌شان گفت: «ما پاور‌سشن‌هایی را که در این‌جا ترتیب داده بودیم، به عنوان نمونه آورده‌ایم. اگر کسی سفارش بدهد، آن را از دفتر ترتیب می‌دهیم. تمام خریدارهای ما مردان هستند.»

و پیامش برای زنان افغانستان چنین بود: «پیامم برای زنان و بانوان سرزمین همین است که بیایند و قدم بردارند تا این‌که بتوانیم یک افغانستان خودکفا داشته باشیم. پاور‌سشن یک رشته مردانه نیست. زنان هم می‌توانند کار کنند و آموزش ببینند.»

نمایشگاه کابل در حالی به کار خود پایان داد که حضور محدود زنان و فضای سرکوب‌گرانه آن، بار دیگر وضعیت شکننده و دشوار زنان در جامعه تحت حاکمیت طالبان را به نمایش گذاشت. با وجود همه محدودیت‌ها، زنانی مانند زهرا ایوبی همچنان تلاش می‌کنند در فضای مردسالارانه و بنیادگرا زده اقتصادی و اجتماعی، جای خود را باز کنند و امید را زنده نگه دارند.