مدینه مامداوغلو

آمد - با وجود مخالفت‌های مردمی، شرکت اولمز دوغو معدنچیلیک، متعلق به عصمت اولمز (نامزد شهرداری حزب عدالت و توسعه در جولمرگ برای انتخابات ۳۱ مارس ۲۰۲۴)، همچنان به فعالیت‌های اکتشافی خود در محله‌های پیرجمان و هریدان شهرستان پیران (دجله) آمد ادامه می‌دهد.

 ساکنان معترض منطقه در تلاشی برای حفاظت از محیط زیست آسیب‌دیده، اقدام به درختکاری در شهرستان کرده‌اند.

 

گسترش چشمگیر حوزه اکتشاف

عملیات معدنی در این منطقه نخست در ۳ اوت ۲۰۱۱ توسط شرکت بیر ییلدیز آغاز شد. این فعالیت‌ها که با تصمیم «ارزیابی تأثیرات زیست‌محیطی لازم نیست» آغاز گردید، در سال ۲۰۱۹ به شرکت اولمز دوغو واگذار شد. در سال ۲۰۲۲، پس از موافقت وزارت محیط زیست، شهرسازی و تغییرات اقلیمی با درخواست شرکت اولمز، محدوده کاوش از ۲۴.۹۴ هکتار به ۵۳۲.۷۷ هکتار افزایش یافت. معادن این منطقه به استخراج سرب و روی اختصاص دارند.

 

تخریب باغ‌های مردم محلی

شرکت اولمز در جریان عملیات اکتشافی، با ورود به باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی ساکنان، خسارات جبران‌ناپذیری به آنها وارد می‌کند.

محله پیرجمان که در دهه ۱۹۹۰ به دستور دولت تخلیه و سپس به آتش کشیده شد، با بازگشت ساکنان مصمم آن که حاضر به ترک زمین‌های خود نبودند، دوباره جان گرفت.

 

کاهش چشمگیر حاصلخیزی خاک

 حیات در هر دو منطقه به‌شدت تحت تأثیر گرد و غبار حاوی فلزات سنگین و انفجارهای دینامیت قرار گرفته است. این فعالیت‌ها همچنین به کاهش قابل توجه حاصلخیزی خاک انجامیده است. روستاییان که معیشتشان به دامداری، باغداری و کشاورزی وابسته است، به دلیل از دست رفتن کیفیت خاک، ناگزیر به ترک منطقه می‌شوند.

 

پیگیری حقوقی توسط کانون وکلا

 در پی آسیب‌های وارده به محیط زیست، ساکنان منطقه با کمیسیون اکولوژی شعبه آمد انجمن حقوقدانان برای آزادی (ÖHD) و کمیسیون محیط زیست و شهر کانون وکلای آمد ارتباط برقرار کردند. کمیسیون محیط زیست و شهر کانون وکلا پس از درخواست اهالی، وارد عمل شده و در حال تهیه دادخواستی برای لغو گزارش ارزیابی تأثیرات زیست‌محیطی مربوط به افزایش ظرفیت معدن است.

 

روایت ساکنان: زوال تدریجی پوشش گیاهی

 

 

خاتون کایا، از ساکنان منطقه، می‌گوید پس از آغاز فعالیت‌های کاوش و استخراج، درختان میوه شروع به خشک شدن کرده‌اند. او با اشاره به پوسیدگی برخی درختان میوه می‌افزاید: «تاکستان‌های ما کاملاً خشک شده‌اند و دیگر هیچ گیاهی رشد نمی‌کند. باغ‌ها غیرقابل استفاده شده‌اند و همه چیز بوی نامطبوع می‌دهد. گرد و غبار حتی خوردن و نفس کشیدن را دشوار کرده است. درختان ما دیگر ثمر نمی‌دهند. ما خواهان توقف فعالیت معدن هستیم و منطقه معدنی باید فوراً تعطیل شود.»

 

تبدیل کوهستان به دشت در اثر دخالت انسانی

 گولهان کایا، دیگر ساکن محله، به شیوع بیماری‌های ناشی از گازهای سمی منتشر شده در محیط اشاره می‌کند. او می‌گوید: «این معدن یک کوه عظیم را نابود کرده است. منطقه‌ای که زمانی سرسبز بود، اکنون به زمینی مسطح تبدیل شده است. از زمان شروع فعالیت معدن، روستا مدام در معرض گرد و غبار شدید قرار دارد. این منطقه پیش‌تر مملو از درختان میوه و باغ‌های سبزیجات بود و ما سال‌ها از این باغ‌ها محصول فراوان برداشت می‌کردیم. پس از آغاز فعالیت معدن، دیگر هیچ محصولی از این زمین‌ها برداشت نکرده‌ایم.»

 

آغاز موج مهاجرت از روستا به شهر

گولهان کایا با تأکید بر آسیب‌های دوگانه معادن به انسان و طبیعت، تصویری متناقض از وضعیت ارائه می‌دهد: «در گذشته، شهرنشینان برای تنفس هوای پاک به اینجا می‌آمدند، اما اکنون به دلیل فعالیت معدن، روستاییان به شهر کوچ می‌کنند.»

 

«معادن را متوقف کنید تا بتوانیم نفس بکشیم»

 گولهان کایا با درخواست توقف فعالیت معادن می‌گوید: «تعطیلی این معدن برای آرامش مردم و طبیعت ضروری است. با از بین رفتن زمین‌های قابل کشت، مردم مجبور به ترک منطقه شده‌اند. به زودی فعالیت معدنی به داخل روستا نیز کشیده خواهد شد و در آن صورت، شرایط برای ما دشوارتر می‌شود. برای داشتن هوای پاک، باید فعالیت معادن متوقف شود.»

 

«به مبارزه ادامه می‌دهیم»

 

 

لیلا چیته، فعال انجمن اکولوژی که همگام با ساکنان منطقه علیه معادن مبارزه می‌کند، خواستار اقدام پیشگیرانه پیش از وارد آمدن آسیب‌های بیشتر به حیات منطقه شد. او می‌گوید: «ما همواره در مقابل این غارت منابع، کنار مردم خواهیم ایستاد. امروز شاهد گسترش این سیاست معدنی در تمام مناطق هستیم. این معادن که بدون توجه به خواست مردم راه‌اندازی شده‌اند، هیچ منفعتی برای ساکنان منطقه ندارند. ما به حمایت از مردم در برابر این غارت منابع ادامه خواهیم داد.»