«فرهنگ واقعی تسلط بر زبان مادری است»
مهارت‌های زبانی تسلط بر زبان مادری است ، در همین زمینە تابان محمد معلم می‌گوید: در جامعه کوردی، دانستن زبان خارجی یک مهارت محسوب می‌شود، در حالی که این ظلم به زبان مادری است، زیرا فرهنگ واقعی، تسلط روان بر زبان کوردی است.
شیرین صالح
سلیمانی- زبان مادری اولین زبانی است که کودک یاد می‌گیرد و به طور فعال از آن استفاده می‌کند و نه تنها برای انجام کارهای روزمره استفاده می‌شود بلکه بار فکری و شناختی را نیز به دوش می‌کشد و همزمان با انتقال آن، فرهنگ، تمدن و دانش نیز با آن انتقال می‌یابد. بیشتر جوامع به زبان مادری خود اهمیت می‌دهند اما جامعەی کوردی توجه چندانی به آن نکرده است بە هیمن دلیل زبان کوردی تا حدودی کم رنگ شده است.
در سال ١٩٩٩، سازمان فرهنگی ملل متحد تصمیم گرفت ٢١ فوریه را به عنوان روز جهانی زبان مادری به رسمیت بشناسد. پیشینەی این روز ٢١ فوریه ١٩۵٢ بازمی‌گردد، زمانی که چند دانش‌آموز بنگلادشی به دلیل اعتصاب برای استفاده از زبان بنگالی در شرق پاکستان توسط پلیس به ضرب گلوله کشته شدند.
تابان محمد، استاد زبان کوردی دانشگاه سلیمانی، عدم توجە بە زبان مادری در جامعە و اهمیت به زبان‌های خارجی را مورد بررسی قرار داد.
«عدم احساس مسئولیت در جوانان باعث کمرنگ شدن زبان مادری شده است»
تابان محمد گفت: به زبان مادری اهمیت چندانی داده نمی‌شود و دلایل زیادی وجود دارد که چرا زبان مادری زیبایی و اهمیت خود را از دست می‌دهد، مانند گرایش بە زندگی در خارج و مهاجرت کوردها و بازگشت آنها، اکنون هر فرد کوردی در این اقلیم احساس آرامش و حضور می‌کند اما قبلا کوردها برای حفاظت از ساختار سیاسی مبارزە کردە و در تلاش برای حفظ زبان و هویت خود بودەاند. عدم احساس مسئولیت جوانان جامعه نسبت به کورد بودن و زبان مادری خود یکی دیگر از دلایلی است که زبان کوردی جایگاه مهم خود را از دست داده است.
«استفاده نادرست از کلمات بیگانه باعث تضعیف زبان مادری می‌شود»
تابان محمد با بیان اینکە زبان مادری ما به دلیل عدم استفاده صحیح از آن تهدید می‌شود و این به دلیل این است که شرایط پذیرش در دانشگاه‌ها باید سطح بالای زبان انگلیسی باشد گفت: آنها به جای اینکه مهارت زبان کوردی را الزامی کنند، زبان انگلیسی را الزامی کرده‌اند، مدارس و دانشگاەهای خصوصی که زبان اصلی آنها انگلیسی است، تهدیدی برای زبان کوردی ایجاد کرده‌اند. فقدان منابع الکترونیکی برای دسترسی به اطلاعات اهمیت زبان دوم را بیشتر کرده است که این خطر دیگری برای زبان کوردی است.
وی افزود: یکی از راه‌های غنی‌سازی زبان، ورود واژه‌های بیگانه است، اما استفادەی نادرست از این روش، زبان را ضعیف می‌کند، نباید استفادە شود و برای هر کلمە مجاز باشد، این امر به ویژه در میان نسل روشنفکر به چشم می‌خورد که معتقدند در صورت استفاده از واژه‌های زبان بیگانه در گفتار، بیشتر مورد توجە قرار می‌گیرند.
وی توضیح داد که از یک طرف به زبان کوردی توجه شده و اکنون در مرحله فرهنگی و آکادمی هستیم و کارهای زیادی روی آن انجام شده است از قبیل برگزاری کنفرانس‌ها و آموزش زبان کوردی در بسیاری از دانشگاه‌ها و همچنین ایجاد دپارتمان‌های کوردی در اقصی نقاط کوردستان، این اهمیت زبان در سیاست ملی است، اما این خلأهای موجود در زبان مادری را پر نمی‌کند، بلکه باید حس ملیت و میهن‌دوستی را در بین هر فردی از مقطع ابتدایی تا دانشگاه ایجاد کند.
«فرهنگ این است که بر زبان مادری تسلط داشتە باشیم»
وی در پایان سخنان خود گفت: برای حفظ زبان مادری باید به عرصەی فرهنگ و هنر توجه کرد تا هنر اصیل دیرینه‌ای که داشتیم مورد توجه قرار گیرد، رسانەهای کوردی مایەی تأسف هستند زیرا در تلاش برای حفظ زبان کوردی و این مسئولیت بزرگ ملی نیستند. علت پراکندگی رسانه‌ها این است که برخی از آنها تحت رهبری گروهی خاص و به اقتضای منطقه از کلمات استفاده می‌کنند. استفاده از اصطلاحات جدید توسط نهادی که معتقد است این امر سطح فرهنگ آنها را بالا می‌برد، در مورد زبان مادری ناعادلانه است، زیرا فرهنگ واقعی این است که بر زبان کوردی مسلط باشیم.