VİDA MANSURÎ

Sine- Doğu Kürdistan’ın Sine kentinde "Edebiyat" adlı tiyatro oyunu sergilendi. Oyunun yazarlığını Meham Miqani yaparken, Kejal Qamari ve Ferdin Qaderi oyuncular içinde yer aldı. Oyunun yönetmenliğini ise Shadab Kokabi üstlendi. Fecr Kültür Sanat Merkezi’nde on gün boyunca sahnelenen oyunun son gösterimi 16 Mart’ta yapıldı.

Oyun, İranlı öncü kadın aktivist Sıdıka Devletabadi gibi isimleri tanıtmak amacıyla sahnelenirken, aynı zamanda kadın farkındalığını da artırmaya odaklanıyor.

Kadınların kimliksizleştirilmesi anlatılıyor

"Edebiyat" oyunu, kadın haklarını ve kadınlara yönelik şiddeti tarihsel dönemler ve farklı yönetimler bağlamında ele alıyor. Oyunda "edebiyat" kavramıyla, kadınların yok sayılması, kimliksizleştirilmesi ve ailedeki erkek kimliği üzerinden tanımlanması anlatılıyor. Tiyatro oyunu, kadınların sürekli olarak sessizliğe mahkûm edildiğini ve adaletsizliklere karşı seslerini yükselttiklerinde ödedikleri bedellere vurgu yapıyor.

"Edebiyat" oyunu, kadın perspektifi ile kadınların maruz kaldığı baskıyı, eğitimden mahrum bırakılmayı, kültürel ve sosyal etkinliklere katılımın yasaklanmasını, hapishane koşullarını ve kadınların zihinsel ve kimliksel bağımsızlıktan yoksun bırakılmasını ele alıyor. Kadınlara yönelik şiddetin farklı biçimlerini gözler önüne sererken, derin anlamlar içeren semboller ve diyaloglarla izleyiciye güçlü mesajlar içeriyor.

Oyunun kadınlar tarafından büyük ilgi görmesi, mesajının doğru bir şekilde aktarılması ve kadınların yaşadığı zulmü çarpıcı bir biçimde ortaya koymasıyla bağlantılı. "Edebiyat", sadece bir tiyatro oyunu değil, aynı zamanda kadınların geçmişten günümüze kadar süregelen mücadelesini hatırlatan ve bu mücadeleyi yeni nesillere aktaran güçlü bir sanat eseridir.

Sıdıka Devletabadi kimdir?

1882-1961 yılları arasında yaşamış olan Sıdıka Devletabadi, İranlı bir gazeteci ve kadın hakları savunucusuydu. Sıdıka Devletabadi, mücadeleyle geçen yaşamında zorunlu başörtüsüne karşı çıktı, kız çocukları için okul açmak için çabaladı, 1907 yılında İran’ı İngiltere'nin nüfuzu altına sokan anlaşmaya karşı mücadele yürüttü ve başka kadınları da örgütleyerek ithal ürünleri boykot etti. Sıdıka Devletabadi, 1919 yılında kadınların eğitim, ekonomik bağımsızlık ve aile hakları gibi konularda bilinçlenmesini sağlamak amacıyla "Kadınların Dili" adlı dergiyi yayımladı. Bu dergi, Tahran dışında yayımlanan ilk kadın hakları dergisi ve İran genelinde üçüncü dergi olma özelliği taşıyordu. Dergide örtünme zorunluluğu ve İngiltere'nin İran'a müdahalesi gibi konular eleştiriliyordu. 1921 yılında ise Tahran’da Kadınlar Deneme Derneği’ni kurdu ve yabancı ürünlere karşı kampanyalar yürüttü. Tüm bu mücadeleleri boyunca birçok kez hapis cezasına ve hükümet baskısına maruz kaldı.