Xorasandan ‘Jin jiyan azadi’ye uzanan hikâye

Sanatçı Donya Kamali’nin Kirmanşah’ın asi dağlarından seslendirdiği Shore Jaan, tarihin derinliklerinden süzülerek günümüze ulaşan isyanı taşır. Donya’nın kadın tarihini omuzlayan sesi, bir coğrafyaya işlenmiş hafızayı ve mücadeleyi dile getirir.

Haber merkezi- Şarkının temelleri 16. yüzyıla dayanır. Osmanlıların Xorasan Kürtlerine yönelik saldırılarını, şehirleri yakıp yıkıp talan etmelerini anlatır. Saldırılar başladığında Xorasan Kürtleri, atlarına binerek ya da yaya olarak dağların enginliklerine düşmanın geçemeyeceği bedenden sınırlar çizerler. Gittikleri her güzergahta köyler kurar, Xorasan’ın dağlara bakan yüzüne direnişleriyle farklı bir güzellik yaratırlar. Ancak atacakları her adımı büyük savaşlara girerek ve bedeller vererek geçerler. Bu yolculuk, direnişleriyle ve ülkelerine olan bağlılıklarıyla birlikte, yüreklerine kazınan unutulmaz direniş ve katliamların izlerini günümüze kadar taşır.

Donya Kamali, bu şarkının acısını ve direniş ruhunu Jina Emini’ye, “Jin, Jiyan, Azadî” felsefesine taşır. Şarkının orijinali Kuzey Xorasan’ın Kurmancî lehçesine ait olup, Donya’nın Kirmanşah tınısıyla yeniden can bulur. Ortaklık ve yüreklerin birliğini anlatır. Donya, şarkıya çektiği klipte de tarihin bugüne bıraktığı acıları, kadınların fikir ve ruhlarından nasıl hayat bulduğunu Jina Emini üzerinden göstermeye çalışır.

Güzel şehir, saçlarının örgüsünden süzülerek akıyorum yaşama. Kadınlara ışığında, ruhunda ve fikirlerinde hayat ver. Biz kadınlar, kendi yüreklerimizde ve direnişimizde yeşerdik. Bugün ‘Jin, Jiyan, Azadî’ ile bir kez daha varlık bulduk, ifadeleri şarkının özünü anlatıyor.

Donya Kamali, şarkıyı seslendirirken ve klibiyle kadınları kökleri üzerinden ele almaya çalışır. Jina’yı Xorasan’ın geçmişte yaşadığı acılardan kopuk değil, tam tersine onlarla bağlantılı olarak ele alır. Jina, tüm kadınların ve ülkesinin ortak acısı ve direniş sembolü olmuştur. Şarkının vurgusu da bu noktaya yapılır.

Donya, “Şareciwan” şarkısını “Shore Jaan” olarak çevirir ve şarkıyı “yüreklerin acısı” şeklinde tanımlar. “Şurê Can”, içten kaynamak, bedenin mücadeleyle kaynaması olarak yorumlanır. Bu da Jina için yanan, birbirinde eriyen kadın ve toplum yüreklerini simgeler.

Donya Kamali’nin Kırmanşah’ın muhteşem ve asi dağlarından seslendirdiği Shore Jaan, tarihin derinliklerinden süzülerek günümüze ulaşan bir isyanın yankısını taşır. Donya’nın kadın tarihini omuzlayan sesi, bir coğrafyaya işlenmiş kadın hafızasını ve mücadelesini dile getirir. Kayalıklardan süzülüp zamanın gerisinden bu çağa uzanan ezgiler, jin, jiyan, azadî nefesiyle yaşamı solumaya ant içmiş kadınların tüm çağlara resmettiği direnişi anlatır. Bu kez Jina, Kırmanşah’ın kadın tınısını taşıyarak ruhumuza konuk olur.