SUZAN EBU SAİD

Beyrut- Lübnan'da kadınların kamu yaşamında daha güçlü bir şekilde yer almasını teşvik etmek amacıyla, toplumsal cinsiyet eşitliğini temel alan yeni bir girişim hayata geçirildi. "Fifty Fifty" adlı sivil toplum kuruluşu tarafından başlatılan ve “Salama-Sawa Eşitlik Anlaşması” adını taşıyan bu anlaşma, özellikle yaklaşan yerel seçimlerde kadın temsilini artırmayı hedefliyor. Anlaşma, kadınların belediye ve muhtarlık meclislerinde en az yüzde 30 oranında temsiliyetini öngörürken, siyasi partiler ve aktivistler tarafından da destekleniyor. Bu bağlamda, Lübnan’da toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik önemli bir toplumsal ve siyasi taahhüt örneği olarak öne çıkıyor.

Anlaşmanın giriş bölümünde, kadınların bilimsel ve sosyal yeterliliklere sahip olmalarına ve toplumun ilerlemesi için inisiyatif alabilmelerine rağmen, karşılaştıkları toplumsal engeller ve adaletsiz yasal çerçeveler nedeniyle kamusal ve belediye işlerinden dışlandıkları vurgulanmaktadır.

Mecliste bekleyen kota yasası teklifinin, 10 milletvekilinin oylama yapmasından 1 yıl 3 ay sonra, belediye ve belediye başkanlığı seçimlerinden önce yasalaşmasının imkânsız olduğu anlaşılınca, "Salama-Sawa Eşitlik Anlaşması" yürürlüğe girdi. Bu anlaşma, parlamento ve parti liderlerinin yanı sıra aileler, önde gelen isimler ve aktivistler, cumhurbaşkanı ve başkan yardımcısı pozisyonlarında cinsiyet eşitliğini sağlama sözü veriyor. İmzacılar, ayrıca cinsiyet kotasının kabulünü sağlamak amacıyla kapsamlı bir siyasi çerçeve oluşturmayı ve mümkün olan en fazla sayıda karar vericinin bu taahhüdü imzalamasını teşvik etmeyi taahhüt ediyorlar.

Kadınların kamusal hayatta güçlendirilmesinin önemini vurgulamak amacıyla dijital iletişim platformları üzerinden başlatılan kapsamlı bir kampanya, toplumsal farkındalığın artırılmasına odaklanıyor. Bu anlaşma, aynı zamanda imzacıların toplumsal cinsiyet eşitliğini destekleme ve kadınların siyasi karar alma süreçlerindeki rolünü güçlendirme yönündeki ahlaki ve etik taahhüdünü de simgeliyor.

‘Anlaşmayı 7 partiden 5’i imzaladı’

Fifty Fifty Derneği'nin başkanı ve kurucusu Joelle Abu Farhat, anlaşmanın temel amaçlarını şu şekilde açıkladı:

"Kadınların belediye meclislerine katılımını artırmayı hedefleyerek, imzacıların belediye meclislerine en az yüzde 30 kadın temsilci getirmeyi taahhüt ettiği 'Salama-Sawa Eşitlik Anlaşması'nı devreye koyduk. Bu, belediyelerdeki kadın temsil oranını yükseltme çabasıyla ahlaki bir anlaşma olup, kota yasasına alternatif bir çözüm sunuyor. Anlaşmayı yedi partiden beşi imzaladı. Altıncı parti imzalamadı, ancak listelerinde yüzde 30 oranında kadın vardı. Dahası, belediyelerde daha fazla kadın görmek umuduyla bin 500'den fazla kişi anlaşmayı imzaladı. Tüm kadınları seçim listelerine katılmaya davet ediyoruz. Kadınsız belediyeler, tek kanatlı olup uçamayan kuşlara benzer. Kadınlar ve erkekler birlikte yer almadıkça, belediyecilik sağlıklı ve verimli olamaz."

‘Hepimizin beklediği değişim omuzlarınıza dayanır’

İlerici Kadınlar Birliği Üyesi Rodina Hatoum Seifeddine, gençlerin topraklarından göç etmelerinin sebeplerine dikkat çekerek, "Batı Bekaa'daki Rashaya Al-Wadi kasabası, kültürel ve medeniyet mirasıyla öne çıkıyor, ancak iş fırsatları ve yeterli farkındalık eksikliği nedeniyle gençler ülkelerinden göç etmek zorunda kalıyor. Rashaya Al-Wadi Belediye Meclisi'ne adaylığım, kasabanın ihtiyaçlarını fark etmemden, sorumluluk duygumdan ve eşitlik, ayrımcılık yapmama ve demokrasi ilkelerine olan inancımdan kaynaklanıyor. Birçok kişi gibi ben de Salama-Sawa Eşitlik Anlaşması’nı imzaladım. İnsanlara çağrım şudur; Bugün oyunuz bir sorumluluktur ve hepimizin beklediği değişim omuzlarınıza dayanır" dedi.

Önceki belediye seçimleri hakkında

Belediye meclisleri, parlamentonun dört yıllık görev süresine kıyasla altı yıllık bir süre için görev yapar. Lübnan'da bugüne kadar 1952, 1963, 1998, 2004, 2010 ve 2016 yıllarında olmak üzere altı belediye meclisi seçimi yapıldı. 2016 yılında aday sayısı 21 bin 932'ye ulaşırken, bin 59 belediyede (şu anki bin 65 belediye) 12 bin 132 üye ve 3 bin 18 belediye başkanı kazandı. 381 kadın aday oldu ve kazandı.

Lübnan seçimlerinde oyların yüzde 50,8'ini kadınların oluşturmasına rağmen, seçmen kayıtlarına göre belediye meclislerindeki bin 45 adaydan sadece 661'i kadındı. Bu durum, belediye meclislerinde özellikle kadınlara destek verilmesi gerektiğini bir kez daha ortaya koyuyor. Sahada gözlemlediğimiz kadarıyla birçok kadın aday dini, ailevi ve partizan otoritelerden gelen çok sayıda engelle karşılaşıyor ve bu baskılar altında birçoğu adaylığını geri çekiyor.

Belediyeler önemli mali sıkıntılar yaşıyor ve birçoğu, özellikle 2019'daki ekonomik çöküşün ardından kalkınma rollerini etkileyen açıklardan şikayetçi. Birçok aday ve kadın hakları savunucusu örgüt, kadınların kapsamlı bakış açılarıyla ve yerel kalkınmaya katkı sağlayan projeleri takip ederek bölgelerinin büyümesine ve gelişmesine katkıda bulunmalarını umuyor.